تغییرات مغزی ممکن است ۳۰ سال قبل از ظهور علائم آلزایمر رخ دهد
آلزایمر یک بیماری ویرانگر است و معمولاً تنها پس از ظاهر شدن علائم تشخیص داده می شود، در حالی که کار کمی وجود دارد.
اما، اگر پزشکان بتوانند افرادی را که بیشتر در معرض خطر هستند شناسایی کنند – دهه ها قبل از شروع از دست دادن حافظه، چه؟
دانشمندان دانشگاه جان هاپکینز می گویند تغییرات مغزی مرتبط با آلزایمر را شناسایی کرده اند که می تواند چندین دهه قبل از بروز اولین علائم این بیماری رخ دهد.
در تلاش برای کشف عوامل پیش بینی کننده زوال شناختی، محققان سوابق پزشکی ۲۹۰ فرد ۴۰ سال و بالاتر با سابقه خانوادگی این بیماری را از مؤسسه ملی بهداشت (NIH) و دانشکده پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز در مریلند بررسی کردند.
دکتر مایکل میلر -محقق مطالعه، مدیر مرکز علوم تصویربرداری، و یکی از مدیران مؤسسه کشف علوم اعصاب Kavli در جان هاپکینز- به هلثلاین گفت: “همه آنها بر اساس خطر انتخاب شدند، اما هیچکدام هنوز آلزایمر نداشتند، و فقط برخی از سال ۱۹۹۵، به بیماری مبتلا شده بودند.”
در پایان دوره مطالعه، ۸۱ شرکتکننده دچار اختلال شناختی خفیف یا زوال عقل بودند.
با نگاهی به سوابق خود، محققان تفاوت های قابل توجهی را با شرکت کنندگانی که هنوز عملکرد ذهنی سالمی داشتند، دریافتند.
این شامل تغییرات ظریف در نمرات آزمون اندازه گیری توانایی های ذهنی آنها تا ۱۵ سال قبل بود.
هنگامی که محققان سطح مایع مغزی نخاعی را بررسی کردند، گفتند که در فرآیندی که تقریباً ۳۵ سال قبل از ظهور علائم شروع شده بود، دریافتند ماده ای به نام پروتئین تاو مرتبط با آلزایمر به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
در تحقیقات قبلی میلر و تیمش، تقریباً ۱۰ سال قبل از آشکار شدن مشکلات شناختی، تغییرات جزئی در ناحیه مغز مسئول حافظه نیز مشاهده شد.
دکتر لورن یونس، نویسنده مطالعه، استاد و رئیس گروه ریاضیات و آمار در دانشکده مهندسی جانز هاپکینز وایتینگ، در بیانیهای گفت: “مطالعه ما نشان می دهد که ممکن است بتوان از تصویربرداری مغز و تجزیه و تحلیل مایع نخاعی برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر حداقل ۱۰ سال یا بیشتر قبل از بروز شایع ترین علائم، مانند اختلال شناختی خفیف استفاده کرد.”
آسیب مغزی در زمان تشخیص
در حال حاضر، تشخیص بیماری آلزایمر بیشتر به کاهش ذهنی مشاهده شده از طریق یک سری تست های شناختی متکی است.
اما به گفته میلر، در این مرحله، آسیب مغزی شدیدی وجود دارد.
«یافتهها بسیار شگفتانگیز بودند. در ابتدا نمیدانستیم که آیا واقعاً میتوانیم تغییرات ساختاری و عملکردی را که سالها قبل از آشکار شدن علائم رخ میداد، اندازهگیری کنیم یا خیر.
او توضیح داد که تا زمانی که برخی از شرکت کنندگان در مطالعه با اختلال شناختی تشخیص داده شدند، تغییرات در ساختار مغز در مقایسه با اندازهگیریهای سالهای قبل قابل توجه بود.
محققان بر این باورند که این نشانگرهای زیستی – چیزی که میتوان آن را برای نشان دادن وجود بیماری اندازهگیری کرد – یکی از امیدوارکنندهترین راهها برای تشخیص زودهنگام است.
تشخیص زودهنگام کلیدی است
وقتی نوبت به تشخیص آلزایمر و زندگی با این بیماری می رسد، زمان بسیار مهم است.
هدر ام اسنایدر، دکترا، مدیر ارشد عملیات پزشکی و علمی در انجمن آلزایمر، به هلثلاین گفت: “تشخیص زودهنگام به بیمار این فرصت را می دهد تا در کارآزمایی های بالینی شرکت کند، بحث های مهمی با خانواده خود در مورد آینده خود داشته باشد، برنامه ریزی مالی را در نظر بگیرد و همچنین بفهمد که چه اتفاقی می افتد، چه چیزی قرار است تغییر کند، و فعالانه در برنامه ریزی مراقبت خود شرکت کند.”
او اضافه کرد که تشخیص زودهنگام حتی می تواند به آزمایشات دارویی کمک کند.
“شما باید قبل از وجود علائم بالینی، سال ها قبل، خوب به نظر برسید. میلر میگوید که این تأثیر بسیار قوی بر طراحی آزمایشهای دارو دارد و شاید به همین دلیل است که برخی آزمایشهای دارو ممکن است از نظر تاریخی شکست بخورند. ممکن است اگر خیلی دیر در پیشرفت بیماری نگاه کنید، به یک پدیده بسیار متفاوت نگاه می کنید تا زمانی که چیزها هنوز واقعاً در مغز کار می کنند، زودتر نگاه کنید.
او افزود: «شاید برخی از داروهایی که اثربخشی آنها نشان داده شده است، شاید اگر محققان خیلی زودتر به این بیماری نگاه می کردند، می توانستند مؤثرتر باشند.»
سبک زندگی میتواند بر ریسک تأثیر بگذارد
وقتی صحبت از خطر ابتلا به آلزایمر می شود، یکی از بارزترین عوامل، سابقه خانوادگی است.
اسنایدر گفت: «از نظر آنچه علم به ما میگوید، نکاتی وجود دارد که میبینیم در مورد اینکه چه چیزی ممکن است خطر یک فرد را افزایش دهد. یکی از اقوام درجه یک مانند والدین یا خواهر و برادری است که آلزایمر داشته است. این خطر به طور قابل توجهی افزایش یافته است.”
به گفته اسنایدر، در حالی که برای تغییر سابقه خانوادگی شما نمی توان کاری انجام داد، عوامل خطری وجود دارد که می توانید کاری در مورد آنها انجام دهید.
او گفت: “ما مطالعاتی را دیدهایم که در آن افرادی که چاق هستند یا بیماری قلبی دارند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.” به طور مشابه در مورد دیابت، افراد مبتلا به دیابت به طور قابل توجهی در معرض خطر هستند. همچنین افرادی که فعالیت بدنی چندانی ندارند و افرادی که رژیم غذایی «سالم مغز» را ندارند نیز در معرض خطر ابتلا به اختلالات شناختی در زندگی بعدی قرار دارند.
به گفته انجمن آلزایمر، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل با چربی کمتر و میوه و سبزیجات بیشتر می تواند به کاهش خطر زوال شناختی کمک کند.
مطالعه POINTER ایالات متحده
اسنایدر گفت که انجمن آلزایمر در حال انجام تحقیقاتی برای ارزیابی این موضوع است که «آیا مداخلات مختلف در سبک زندگی میتواند از زوال شناختی در جمعیتی از افراد که در سنین بالاتر در معرض خطر هستند مفید باشد یا از آن جلوگیری کند».
مطالعه ایالات متحده برای محافظت از سلامت مغز از طریق مداخله سبک زندگی برای کاهش خطر (US POINTER)، یک کارآزمایی بالینی دو ساله است که ارزیابی می کند آیا مداخلات سبک زندگی که بسیاری از عوامل خطر شناخته شده مانند چاقی و بیماری قلبی را هدف قرار می دهد، می تواند در برابر کاهش شناختی در افراد مسن محافظت کند. بزرگسالان
یکی از عواملی که توجه را به خود جلب کرده است، ارتباط بین مقاومت به انسولین و زوال عقل است.
او گفت: «مطالعات انگشت شماری وجود داشته است که به ارتباط بین مقاومت به انسولین با آلزایمر در زندگی بعدی پرداخته است. برخی تحقیقات نشان میدهند که وقتی متابولیسم قند بد میشود، بر توانایی مغز برای انجام برخی فرآیندها تأثیر میگذارد.»
امروزه در کارآزماییهای بالینی چیزهای زیادی وجود دارد که جنبههای مختلف آن زیستشناسی را مورد هدف قرار میدهد و در مورد داروهای مختلف دیابت مانند متفورمین و سایر داروها به عنوان درمانهای بالقوه سؤال میپرسد. اسنایدر افزود، برخی از آنها امروز در آزمایشهای بالینی هستند.
سخن پایانی
تحقیقات جدید نشان میدهد که تغییرات جسمی قابل اندازهگیری که نشاندهنده افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر است، ممکن است سالها و حتی دههها، قبل از بروز علائم ظاهر شوند.
این مهم است زیرا زمانی که فرد مشکلات شناختی را تجربه می کند، آسیب شدیدی در مغز رخ داده است.
در حالی که نمیتوانیم خطر ژنتیکی را تغییر دهیم، کارهایی وجود دارد که میتوانید برای کاهش این خطر انجام دهید، مانند حفظ وزن سالم، رژیم غذایی کمچرب و ورزش کافی.