«بسمه تعالی»
سؤالات امتحان نهایی درس: سلامت و بهداشت
رشته: کلیه رشته‌ها
تعداد صفحه: ۳
مدت امتحان : ۹۰ دقیقه
ساعت شروع: ۱۰ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۱۰/۰۳
دانش آموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش آموزش و پرورش
۱- درستی یا نادرستی هر یک از عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
الف) افراد برخوردار از درآمد و آموزش بالاتر همیشه انتخاب‌ها و رفتارهای سالم‌تری دارند.
ب) مشاوره ژنتیک برای همه افراد الزامی نیست.
ج) افراد تاب آور معمولاً بر زندگی خود کنترل بیشتری احساس می‌کنند و در قبال تغییرات پذیرا هستند.
د) مواد بدون دود نظیر تنباکوی جویدنی، مکیدنی و یا استنشاقی ماده دخانی محسوب نمی‌شوند.
الف) نادرست (۰/۲۵) صفحه ۱۲
ب) درست (۰/۲۵) صفحه ١٠۴
ج) درست (۰/۲۵) صفحه ۱۱۵
د) نادرست (۰/۲۵) صفحه ١٢٩
۲- در هر یک از عبارت‌های زیر جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید.
الف) در پیشگیری، زمان آموزش‌های پیشگیرانه بسیار …… است.
ب) نیازمندی‌های تغذیه‌ای هر فرد براساس سن، جنس، وزن و میزان …… فرد تعیین می‌شود.
ج) از آزمایش‌های شایع غربالگری سرطان می‌توان به ماموگرافی در تشخیص …… اشاره کرد.
د) آمادگی برای ازدواج نیازمند بلوغ جسمانی، بلوغ روانی و بلوغ …… زوجین است.
ه) تاب آوری اگر چه قابلیتی …… است می‌تواند در تعامل با محیط تقویت و توسعه یابد.
و) شایع‌ترین حادثه دوران کودکی و سالمندی …… و زمین خوردن است.
الف) کوتاه (۰/۲۵) صفحه ۵
ب) فعالیت بدنی (۰/۲۵) صفحه ۲۷
ج) سرطان سینه (۰/۲۵) صفحه ۶۲
د) اجتماعی (۰/۲۵) صفحه ۱۰۲
ه) درونی (۰/۲۵) صفحه ۱۱۶
و) سقوط (۰/۲۵) صفحه ۱۸۱
۳- در پرسش‌های زیر کلمه مناسب را از داخل پرانتز را انتخاب کنید.
الف) بیماری‌های واگیردار را می‌توان براساس شیوه‌های (انتقال / درمان) به پنج دسته طبقه‌بندی کرد.
ب) در دوران پنجره ویروس اچ آی وی در بدن فرد هست ولی نتیجه آزمایش (منفی / مثبت) است.
ج) افراد با داشتن وضعیت بدنی طبیعی یا مناسب می‌توانند کارهای خود را با انرژی (بیشتر / کمتر) به انجام برسانند.
د) رنگ صورتی مایل به خاکستری همراه با کبودی لب‌ها از علائم انسداد (خفیف / کامل) راه تنفس هوایی است.
الف) انتقال (۰/۲۵) صفحه ۶۷
ب) منفی (۰/۲۵) صفحه ۷۳
ج) کمتر (۰/۲۵) صفحه ۱۵۶
د) کامل (۰/۲۵) صفحه ۱۸۰
۴- در پرسش‌های زیر گزینه مناسب را انتخاب کنید.
الف) داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات مربوط به چه بعدی از سلامت است؟
۱) جسمانی
۲) روانی
۳) اجتماعی
۴) معنوی
ب) چربی‌های غیراشباع در کدام یک از مواد زیر یافت می‌شود؟
۱) ماهی
۲) گوشت
۳) مرغ
۴) محصولات لبنی
ج) التهاب کبد مربوط به کدامیک از عوارض چاقی است؟
۱) مشکلات عضلانی-استخوانی
۲) مشکلات گوارشی
۳) مشکلات غددی
۴) سیستم عصبی
د) کدام یک از عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی به طور منظم باید از نظر پزشکی بررسی شود؟
۱) فشار خون بالا
۲)اضافه وزن و چاقی
۳) عدم تحرک
۴) استعمال دخانیات
الف) ۲- روانی (۰/۲۵) صفحه ۸
ب) ۱- ماهی (۰/۲۵) صفحه ۲۰
ج) ۲- مشکلات گوارشی (۰/۲۵) صفحه ۳۵
د) ۱- فشارخون بالا (۰/۲۵) صفحه ۵۲
۵- وقت گذراندن با خانواده مربوط به کدام یک از انواع خود مراقبتی است؟
خودمراقبتی اجتماعی (۰/۲۵) صفحه ۱۵
۶- منظور از اصل تنوع در تغذیه سالم چیست؟
مصرف انواع مختلف (۰/۲۵) مواد غذایی که در شش گروه اصلی غذایی قرار می‌گیرند. (۰/۲۵) صفحه ۲۶
۷- به پرسش‌های زیر در رابطه با کنترل وزن و تناسب اندام پاسخ دهید.
الف) نام یک بیماری که موجب بروز چاقی می‌شود را بنویسید.
ب) طبقه‌بندی نمایه توده بدنی براساس فرمول شاخص توده بدنی برای کدام گروه از افراد کاربرد ندارد؟ دو گروه را نام ببرید.
ج) دو مورد از عوارض جانبی کاهش وزن سریع را بنویسید.
الف) برخی بیماری‌ها نظیر کم‌کاری تیروئید و کوشینگ (اختلال عملکرد غدد فوق کلیوی) موجب بروز چاقی می‌شود. (ذکر ۱ مورد کافی است.) (۰/۲۵) صفحه ۳۴
ب) افراد دارای استخوان‌بندی درشت، ورزشکار، زنان باردار و شیرده یا افراد خیلی بلند یا خیلی کوتاه (ذکر ۲ مورد کافی است. هر مورد (۰/۲۵) صفحه ۳۶
ج) از عوارض جانبی کاهش سریع وزن می‌توان به ریزش موها، چین و چروک و شل شدن پوست صورت و بدن، ضعف اعصاب، افت فشارخون و ضعف و بی‌حالی، پوسیدگی دندان‌ها، بروز سنگ کیسه صفرا، ورم و زخم معده، یبوست و حتی افسردگی اشاره کرد. (ذکر ۲ مورد کافی است. هر مورد (۰/۲۵) صفحه ۳۸
۸- جدول زیر در رابطه با عوامل ایجاد فساد مواد غذایی است هر یک از موارد ستون “الف” با یکی از موارد ستون “ب” ارتباط منطقی دارد. آنها را پیدا کنید و در برگه پاسخ‌نامه بنویسید.
| “ستون الف” | “ستون ب” |
| الف) شیمیایی | ترشحات دهان سوسک‌های خانگی |
| ب) بیولوژیکی | ضربه دیدن میوه‌ها در هنگام برداشت |
| ج) مکانیکی | نامناسب بودن درجه حرارت محیط |
| د) فیزیکی | استفاده از حشره‌کش‌ها در هنگام کاشت |
الف) ۴- استفاده از حشره‌کش‌ها در هنگام کاشت (۰/۲۵) صفحه ۴۳
ب) ۱- ترشحات دهان سوسک‌های خانگی (۰/۲۵) صفحه ۴۳
ج) ۲- ضربه دیدن میوه‌ها در هنگام برداشت (۰/۲۵) صفحه ۴۵
د) نامناسب بودن درج حرارت محیط (۰/۲۵) صفحه ۴۴
۹- به پرسش‌های زیر در رابطه با بیماری‌های غیرواگیر پاسخ دهید.
الف) در چه صورت یک تومور، تومور “بدخیم” محسوب می‌شود؟
ب) کدام دیابت بنام دیابت جوانان نامیده می‌شود؟
ج) در بیماران مبتلا به چه نوع دیابتی، بیماری اغلب بدون علامت است؟
الف) درصورتی که تکثیر و تقسیم شود (۰/۲۵) و سلول‌های طبیعی اطراف خود را از بین ببرد (۰/۲۵) و به نقاط دیگر بدن هم دست‌اندازی کند. (۰/۲۵) صفحه ۶۱
ب) دیابت نوع یک (۰/۲۵) صفحه ۶۴
ج) در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ اغلب بدون علامت است. (۰/۲۵) صفحه ۶۵
۱۰- به پرسش‌های زیر در رابطه با بیماری‌های واگیردار پاسخ دهید.
الف) علت نگرانی و خطر در مورد بیماری‌های واگیردار چیست؟
ب) یک مورد از عوارض جدی ناشی از درمان نشدن بیماری‌هایی که از طریق دستگاه تناسلی منتقل می‌شوند را بنویسید.
الف) نگرانی و خطر این دسته از بیماری‌ها در آنست که باعث همه‌گیری شوند و تعداد زیادی از افراد جامعه را مبتلا کنند. (۰/۲۵) صفحه ۶۷
ب) این بیماری‌ها در صورت درمان نشدن می‌تواند عوارض جدی مانند عقیمی و نازایی، زایمان زودرس، مرتضایی برای بیمار به همراه داشته باشند. ذکر ۱ مورد کافی است. (۰/۲۵) صفحه ۷۰
۱۱- برای هر یک از موارد ذیل دلیل علمی بنویسید.
الف) ویروس HIV اثر اشک و بزاق و از راه هوا (عطسه و سرفه) منتقل نمی‌شود.
ب) از مصرف شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها در فضای بسته حتی با استفاده از ماسک باید خودداری کرد.
الف) از آنجا که ویروس HIV تنها در گلبول‌های سفید قادر به ادامه حیات است و گلبول سفید هم فقط در خون و ترشحات جنسی وجود دارد لذا ویروس اچ آی‌وی از طریق تماس‌های عادی منتقل نمی‌شود. (۰/۲۲) صفحه ۷۵
ب) بسیاری از مواد ضدعفونی‌کننده به راحتی از ماسک‌های کاغذی عبور می‌کنند (۰/۲۵) و می‌توانند موجب آسیب رساندن به ریه شوند. (۰/۲۵) صفحه ۱۷۳
۱۲- در صورت بروز عارضه برق‌زدگی چشم چه اقدامی باید انجام شود؟
در صورت بروز این عارضه لازم است بعد از شست و شوی چشم‌ها با آب (۰/۲۵) چشم‌ها را خشک (۰/۲۵) و با یک بانداژ استریل ببندید (۰/۲۵) تا از پلک زدن مدت ۸ تا ۱۲ ساعت جلوگیری شود. (۰/۲۵) صفحه ۸۳
۱۳- تأثیرات وزن مادر در ناباروری را بنویسید
تخمک‌گذاری در خانم‌هایی که وزن خیلی زیاد یا وزن خیلی کم دارند نامنظم است (۰/۲۵) و این افراد ممکن است با مشکل عدم تخمک‌گذاری روبرو شوند. (۰/۲۵) صفحه ۱۰۷
۱۴- به پرسش‌های زیر در رابطه با بهداشت روان پاسخ دهید.
الف) نداشتن عزت‌نفس ممکن است انسان را دچار کدام رفتارها کند؟
ب) فرد تاب‌آور در برخورد با یک موقعیت پرخطر چه برخوردی دارد؟
ج) فشار روانی ناسالم و شدید در شب امتحان چه عواقبی به دنبال دارد؟
الف) نداشتن عزت نفس ممکن است افراد را دچار اعتیادهای رفتاری (۰/۲۵) مانند اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به کار، اعتیاد به خرید و… کند و از اینها بدتر در معرض رفتارهای پرخطر قرار دهد. (۰/۲۵) صفحه ۱۱۴
ب) فرد تاب آور یک موقعیت پرخطر را یک فرصت می‌داند (۰/۲۵) نه یک تهدید (۰/۲۵) صفحه ۱۱۵
ج) استرس ناسالم مانع درس خواندن شده (۰/۲۵) و یادآوری اطلاعات در جلسه امتحان را مختل می‌کند. (۰/۲۵) صفحه ۱۱۸
۱۵- با توجه به کلمات داده شده برای هر عبارت یک کلمه را انتخاب کنید و در پاسخ‌نامه خود بنویسید. (مواردی اضافه هستند)
آمونیاک – آرسنیک – قطران – مواد رادیواکتیو (پر تو زا) – سیانیدریک اسید (جوهر بادام تلخ)
الف) با جمع شدن این ماده در ریه‌ها پوسته ضخیم قهوه‌ای رنگی تشکیل می‌شود.
ب) این ماده کشنده هنگام استعمال دخانیات تبخیر شده و وارد ریه‌ها و سپس خون می‌شود.
ج) از عوامل مهم در ایجاد تحریک و تخریب بافت‌ها به ویژه ریه است.
الف) قطران (۰/۲۵)
ب) سیانیدریک اسید (جوهر بادام تلخ) (۰/۲۵) آمونیاک (۰/۲۵) صفحه ۱۳۰
۱۶- به پرسش‌های زیر در رابطه با مصرف دخانیات و الکل پاسخ دهید.
الف) افزودنی‌های شیمیایی موجود در تنباکوهای میوه‌ای چه عوارضی برای شخص مصرف کننده دارند؟
ب) دو مورد از آثار الکل بر عملکرد سیستم اعصاب مرکزی را بنویسید.
الف) تنباکوهای میوه‌ای به دلیل افزودنی شیمیایی و مواد مضر به آنها می‌توانند باعث سرطان، انواع بیماری‌های خطرناک و کشنده، آلرژی، آسم و حساسیت شوند. (ذکر دو مورد کافی است. هر مورد (۰/۲۵) صفحه ۱۳۳
ب) الکل عملکردهای سیستم اعصاب مرکزی را تحت تاثیر قرار داده و آثار خود را به صورت عدم تعادل در حرکت، اختلال در تکلم، کاهش تعداد تنفس و کاهش ضربان قلب و فشارخون نشان می‌دهد. افزایش اختلال در سیستم اعصاب مرکزی، کارکردهای حیاتی به شکل قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در موارد شدید، ممکن است شخص دچار کاهش هوشیاری (کما) و حتی مرگ شود. (ذکر دو مورد کافی است. هر مورد (۰/۲۵) صفحه ۱۳۷
۱۷- وابستگی به مواد را تعریف کنید.
منظور از وابستگی به مواد، اجبار در مصرف موادی است که تبعات نامطلوبی (۰/۲۵) بر سلامت جسمی و روانی (۰/۲۵) فرد مصرف‌کننده دارد و روابط و زندگی روزمره او را مختل می‌کند. (۰/۲۵) صفحه ۱۳۹
۱۸- پیشگیری از اختلالات مصرف دارای اهمیت زیادی است. دو دلیل برای آن بنویسید.
۱- اختلالات مصرف به هر حال آثار نتایج مضر و مخرب مواد را بر جسم و روان فرد باقی می‌گذارد. ۲- اختلالات مصرف مواد می‌تواند با خطرات و حوادث همراه گردد برای مثال مبادرت به رانندگی به دنبال اختلالات مصرف مواد باعث حوادث رانندگی می‌شود. ۳- ادامه اختلالات مصرف مواد معمولاً فرد را به سمت وابستگی می‌کشاند.(ذکر ۲ مورد کافی است. هر مورد (۰/۲۵) صفحه ۱۴۲
۱۹- با مصرف گراس (توهم زای طبیعی) در فرد چه حالت‌هایی ممکن است رخ بدهد؟
با مصرف این مواد فرد دچار اوهام حسی و بصری می‌شود (۰/۲۵) و ممکن است صداهایی را بشنود و یا چیزهایی را ببیند (۰/۲۵) که وجود خارجی ندارند. (۰/۲۵) صفحه ۱۴۳
۲۰- به پرسش‌های زیر در رابطه با پیشگیری از اختلالات اسکلتی – عضلانی پاسخ دهید.
الف) روشی صحیح برای انجام کارهایی مثل نوشتن با استفاده از میز در حالت ایستاده را بنویسید.
ب) علم ارگونومی برای پیشگیری از بروز چه نوع اختلالات اسکلتی – عضلانی به یاری انسان می‌آید؟
ج) نحوه بستن کوله‌پشتی روی پشت را توضیح دهید.
الف) این قبیل کارها باید بدون خم کردن پشت (۰/۲۵) و با تکیه دادن دست به لبه میز (۰/۲۵) در حالی که پاها به اندازه عرض شانه باز هستند انجام شود. (۰/۲۵) صفحه ۱۶۰
ب) علم ارگونومی یا همان مهندسی عوامل انسانی برای پیشگیری از بروز اختلالات اسکلتی – عضلانی که ناشی از عدم تناسب توانمندی‌های انسان و نوع کاری است که او انجام می‌دهد، (۰/۵) به یاری انسان می‌آید. صفحه ۱۶۲
ج) کوله‌پشتی نباید روی پشت شل بسته شود (۰/۲۵) بلکه بندهای شانه‌ای آن باید طوری تنظیم شود که کوله‌پشتی به طور کامل قالب پشت بدن را بپوشاند (۰/۲۵) همچنین هنگام پوشیدن کوله‌پشتی دقت کنید بندهای شانه‌ای به شکل متقارن تنظیم شود یعنی یکی شل و یکی سفت نباشد. (۰/۲۵) صفحه ۱۶۴
۲۱- درمورد سطح یک از سطوح پیشگیری از حوادث، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) این سطح در چه زمانی صورت می‌گیرد؟
ب) در این سطح باید روی چه موردی تمرکز کرد؟
الف) قبل از بروز حادثه (۰/۲۵)
ب) در این سطح باید بر روی کاهش عوامل خطر حوادث تمرکز کرد. (۰/۲۵) صفحه ۱۷۰
۲۲- برای سرد کردن آتش در آتش سوزی‌های خشک، چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
باید مانع رسیدن هوا به مواد سوختنی شد (۰/۲۵) و به این منظور باید آنها را سریع با پتو یا فرش مرطوب یا وسیله‌ای مرطوب دیگر پوشاند. (۰/۲۵) صفحه ۱۷۶
