سوالات امتحان نهایی تاریخ رشته ادبیات و علوم انسانی نوبت دی ۱۳۹۷
«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: تاریخ ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۲
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۱۳۹۷/۱۰/۰۸
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مرکز سنجش آموزش و پرورش دانشآموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۷
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
۱) جملههای صحیح و یا غلط را مشخص کنید. (۰/۷۵)
الف) طبقه فقیر جامعه فرانسه در آستانه انقلاب کبیر در قرن ۱۸ م. از پرداخت مالیات معاف بودند.
ب) در دوره قاجار در رأس ایلات، سران ایل قرار داشتند و تمام مناسبات و روابط حکومت و ایل زیر نظر آنها انجام میگرفت.
ج) امام خمینی (ره) به همراه مراجع دیگر، در اعتراض به عملکرد حکومت پهلوی، عید نوروز ۱۳۴۲ را عزای عمومی اعلام کردند و به افشای اقدامات شاه پرداختند.
الف) غلط (درس ۲ ص ۲۸)
ب) صحیح (درس ۴ ص ۴۸)
ج) صحیح (درس ۱۰ ص ۱۲۶)
۲) کدام یک از گزینههای سمت راست با شمارههای سمت چپ در ارتباط است؟ (در ستون چپ دو مورد اضافی است) (۰/۷۵)
الف) مهمترین دستاورد این انقلاب، نفی منشأ الهی سلطنت و تعیین اختیارات پادشاه از طرف مجلس بود. | ۱- انقلاب صنعتی |
ب) آرمان و هدف این انقلاب، آزادی و برابری با تدوین و اجرای قانون اساسی و برپایی مجلس شورای ملی بود. | ۲- انقلاب مشروطه |
ج) از مسائل و مشکلات داخلی این انقلاب، گسترش بیرویه شهرها، رشد سریع جمعیت و به وجود آمدن فاصله طبقاتی بود. | ۳- انقلاب کبیر فرانسه |
۴- انقلاب باشکوه | |
۵- انقلاب میجی |
الف) شماره ۴- انقلاب باشکوه (درس ۲ ص ۲۶)
ب) شماره ۲- انقلاب مشروطه (درس ۵ سال ۶۱)
ج) شماره ۱- انقلاب صنعتی (درس ۲ ص ۳۰)
۳) در جاهای خالی عبارات مناسب بنویسید. (۰/۷۵)
الف) کشورهای اروپایی در قرن ۱۸ م. به بهانه دفاع از حقوق اقلیتها در امور داخلی ……………. دخالت میکردند.
ب) حکومت پهلوی برای جلوگیری از ادامه تظاهرات و اعتراضات در روز جمعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ در تهران و چند شهر دیگر ……………. برقرار کرد.
ج) امام خمینی (ره) بعد از تبعید (آبان ۱۳۴۳ هـ. ش) به ترکیه پس از ۱۱ ماه به کشور ………….. فرستاده شد.
الف) عثمانی (درس ۲ ص ۲۵)
ب) حکومت نظامی (درس ۱۰ ص ۱۳۳)
ج) عراق (درس ۱۰ ص ۱۲۸)
۴) گزینههای مناسب را انتخاب کنید. (۰/۷۵)
الف) تجاری شدن کشاورزی ایران در دوره قاجار موجب رونق تجارت کدام محصولات شد؟
۱- ابریشم و تنباکو
۲- پنبه و تریاک
۳- برنج و سیبزمینی
۴- گوجه فرنگی و نخود فرنگی
شماره ۲- پنبه و تریاک (درس ۴ ص ۵۱)
ب) قیام مردم مشهد در «مسجد گوهرشاد» در اعتراض به کدام اقدام رضاشاه صورت گرفت؟
۱- اسکان اجباری عشایر
۲- یک شکل کردن لباسها و کشف حجاب
۳- احداث خط آهن سراسری
۴- بازگشت به حکومت استبدادی
شماره ۲- یک شکل کردن لباسها و کشف حجاب (درس ۷ ص ۹۴)
ج) کدام یک از اقدامات رضاخان پیش از رسیدن به سلطنت موجب افزایش محبوبیت او در بین مردم شد؟
۱- انتساب به عنوان نخست وزیر
۲- پیشنهاد نظام جمهوری به جای حکومت سلطنتی
۳- مهار کردن نیروی رزمی عشایر
۴- سرکوبی شورشها و ایجاد امنیت در ایران
شماره ۴- سرکوبی شورشها و ایجاد امنیت در ایران (درس ۷ ص ۹۲)
۵) ﺑﻪ ﺳﺆالات زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦهای ﮐﻮﺗﺎه دﻫﯿﺪ. (۳)
الف) با توقف طولانی احمدشاه در اروپا طرفداران رضاخان چه تبلیغاتی میکردند؟
شاه علاقهای به سرنوشت ایران ندارد و مردم نیز کم و بیش این نکته را باور میکردند. (درس ۷ ص ۹۲)
ب) یک مورد از نتایج قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را بنویسید.
– هدف مبارزه تغییر کرد و سرنگونی رژیم پهلوی هدف نهایی مبارزان شد.
– حضور امام خمینی (ره) در صحنه مبارزه موجب شد بسیاری از روحانیون به مبارزات سیاسی روی بیاورند.
– علاوه بر روحانیون و دانشگاهیان، اقشار دیگر از جامعه نیز به جمع مبارزان پیوستند.
– رهبری امام خمینی به عنوان مرجع دینی برجستهتر شد.
– به نقش و قدرت مذهب در این زمینه توجه بیشتری نشان دادند.
ج) بیشترین حضور مردمی در هشت سال دفاع مقدس در قالب چه نیروهایی بود؟
در قالب نیروهای بسیج و جهاد سازندگی بود (درس ۱۲ ص ۱۵۶)
د) فکر کنید و پاسخ دهید: «چرا امیرکبیر دستور داد، استادان و معلمان مدرسه دارالفنون از کشورهایی غیر از روسیه و انگلستان (مانند فرانسه و اتریش) استخدام شوند؟»
کلید واژه: (عدم حضور این استعمارگران) (عدم دخالت فرهنگی این استعمارگران) (رهایی ایران از وابستگی به این استعمارگران) استدلال دانشآموزان در بیان مطالب کفایت میکند. (درس ۴ ص ۵۴ فعالیت ۵)
هـ) بررسی شواهد و مدارک:
«بخشی از سخنرانی دکتر مصدق در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد»
«آقای رئیس، آقایان اعضای محترم شورای امنیت، امروز من در این شورا حاضر شده تا صدای مردم ایران را در مقابل ادعاهای بیاساس دولت انگلستان به گوش شما و مردم جهان برسانم. هرچند ما این دعوا را به دلایلی که بعد اقامه خواهیم کرد، در حدود صلاحیت شورای امنیت نمیدانیم، اما نمیتوانیم منکر شویم که سازمان ملل متحد آخرین مرجع و عالیترین مقامی است که مسئول حفظ صلح دنیاست. … ملت ایران نیز از کشورهای بزرگ و از یک مؤسسه بینالمللی جز این انتظار ندارد تا آن را کمک کند تا بتواند استقلال اقتصادی خود را به دست آورده و در سایه آن رفاه اجتماعی خود را تأمین و به این وسیله استقلال خویش را تقویت کند. اگر دولتی مسئلهای را که در صلاحیت شورای امنیت نمیباشد، در این شورا مطرح کند و شورای امنیت بنا به دلایل و جهات سیاسی تصمیم بگیرد که به آن مسئله رسیدگی کند، در این صورت شورای امنیت وسیلهای برای مداخله یک کشور در امور داخلی کشور دیگر خواهد شد و به این ترتیب، اعتماد مردم از آن سلب خواهد گردید و شورای امنیت از وظایفش، که حفظ صلح جهانی میباشد، باز خواهد ماند.» (اسناد سخن میگویند!، ج ۱، ۸۲۲)
بر اساس متن فوق به سؤالات زیر پاسخ دهید:
۱- به گفته دکتر مصدق: مردم ایران چه انتظاری از کشورهای بزرگ و شورای امنیت داشتند؟
میتوانند استقلال اقتصادی و در سایه آن رفاه اجتماعی خود را تأمین کنند. (درس ۹ ص ۱۲۰ فعالیت ۳)
۲- به گفته دکتر مصدق: چه امری سبب میشد اعتماد مردم از شورای امنیت سلب شود؟
اگر دولتی مسئلهای را که بر صلاحیت شورای امنیت نمیباشد در این شورا مطرح کند و شورای امنیت بنا به دلایل و جهات سیاسی تصمیم بگیرد که با آن مسئله رسیدگی کند، در این صورت شورای امنیت وسیلهای برای مداخله یک کشور در امور داخلی کشور دیگر خواهد شد و به این ترتیب، اعتماد مردم از آن سلب خواهد گردید. (درس ۹ ص ۱۲۰ فعالیت ۳)
سوالات تشریحی
۶) چرا در سال ۱۳۵۵ جیمی کارتر، رئیسجمهور آمریکا به شعار دفاع از حقوق بشر متوسل شد؟ (۰/۷۵)
برای کاهش تنفر عمومی از سیاستهای آمریکا به شعار دفاع از حقوق بشر متوسل شد. (درس ۱۰ ص ۱۳۱)
۷) ورود ارتش تازهنفس آمریکا به جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ م.-۱۹۱۸ م.) چه نتیجهای به دنبال داشت؟ (۰/۷۵)
(جنگ جهانی اول به نفع متفقین خاتمه یافت.) یا (ارتش متفقین ابتکار عمل را به دست گرفت.) (درس ۶ ص ۸۳)
۸) کدام کشورها با عدم عضویت یا لغو عضویت در جامعه ملل باعث بیاعتباری این نهاد بینالمللی در فاصله دو جنگ جهانی شدند؟ (۱)
آمریکا و شوروی به عضویت آن در نیامدند. آلمان و ژاپن با خروج از آن موجب بیاعتباری این نهاد جهانی شدند. (درس ۸ ص ۹۷)
۹) تأسیس دارالترجمه همایونی در دوره قاجار چه تأثیری بر تاریخنگاری این دوره داشت؟ (۱)
آثار فراوانی به فارسی ترجمه شد، که نوشتههای تاریخی بخش قابل توجهی از نخستین آثار ترجمه شده از زبان اروپایی به زبان فارسی را تشکیل میدادند. که ترجمه آنها تأثیر بهسزایی در آشنایی نویسندگان و مورخان ایرانی با بینش و روش مورخان اروپایی داشت.
کلید واژه: (ترجمه آثار اروپایی – نوشتههای تاریخی – تأثیر بهسزا در روش و بینش مورخان ایرانی داشت) (درس ۱ ص ۳)
۱۰) یک مورد از دلایل شروع دوره دوم جنگهای ایران و روس در زمان قاجار را بنویسید. (۱)
– یکی مشخص نبودن خطوط مرزی در عهدنامه گلستان و ادعاهای ارضی جدید روسها،
– دیگری فریاد کمکخواهی مردم مسلمان شهرها و روستاهایی بود که به واسطه معاهده گلستان تحت سلطه و ستم روسها قرار گرفته بودند. (ذکر یک مورد کافی است) (درس ۳ ص ۴۲)
۱۱) محمدعلی شاه قاجار، به بهانه سوءقصد نافرجام به جان خود، دست به چه اقداماتی زد؟ (ذکر دو مورد کافی است) (۱)
با برقراری حکومت نظامی، توقیف روزنامهها و منع تجمعها، فرمان حمله به مجلس را صادر کرد. (ذکر دو مورد کافی است) (درس ۵ ص ۶۹)
۱۲) به چه دلیل رضاشاه درهای کشور را به روی سرمایههای آلمانی گشود؟ (۱)
انگلیسیها تصمیم گرفتند با تقویت کشور آلمان که همچنان گرفتار مصائب جنگ جهانی اول بود، کمی از مشکلات اقتصادی کشور آلمان را بکاهند و مانع از افتادن آلمانیها به دام کمونیسم شوند، برای همین به رؤسای کشورهای تحت سلطه خود دستور دادند تا امکان فعالیت تجاری و صنعتی آلمان را در آن کشور را فراهم کنند.
کلیدواژه: (انگلستان – مشکلات اقتصادی آلمان – کمونیسم – رؤسای کشورهای تحت سلطه) (درس ۷ ص ۹۶)
۱۳) هدف از تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام، چه بود؟ (۱)
با بروز پارهای از اختلافها میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان مشکلاتی در اداره کشور به وجود آمد. از این رو به فرمان امام خمینی مجمع تشخیص مصلحت تشکیل شد تا به اختلاف میان مجلس و شورای نگهبان رسیدگی کند.
کلیدواژه: (به اختلاف میان مجلس و شورای نگهبان رسیدگی کند.) (درس ۱۱ ص ۱۴۴)
۱۴) پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هدف آمریکا از حمله نظامی به ایران و پیاده کردن نیرو در صحرای طبس چه بود؟ (۱)
تسخیر چند مرکز در تهران و خارج کردن آمریکاییان بازداشتی از ایران (درس ۱۱ ص ۱۴۲)
۱۵) وضعیت نیروهای نظامی ایران در ابتدای جنگ تحمیلی چگونه بود؟ (۱/۵)
ارتش و ژاندارمری به دلیل تصفیه یا فرار فرماندهان و بسیاری از افسران آمادگی کامل برای رویارویی با جنگی بزرگ را نداشتند. نیروی جوان و تازهتأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با وجود محدودیتهای تشکیلاتی، تجهیزاتی و تدارکاتی، سخت درگیر مقابله با آشوبهای ضد انقلاب بود و نیروهای مردمی بسیج در حال شکلگیری بود.
کلید واژه: (ارتش – تصفیه یا فرار فرماندهان و افسران – سپاه پاسداران – محدودیت – مقابله با آشوبهای ضد انقلاب – بسیج در حال شکلگیری) (درس ۱۲ ص ۱۴۹)
۱۶) در فاصله دو جنگ جهانی، استالین در روسیه و هیتلر در آلمان از نظر بُعد روابط خارجی چه شباهتهایی با هم داشتند؟ (۲)
استالین، در روسیه به دنبال گسترش مرزها و تسلط بر برخی کشورها و سرزمینهای اروپایی شرقی بود. هیتلر، در آلمان علاوه بر بستن پیمانهای دو یا چند جانبه با برخی کشورها، برنامههای توسعهطلبانه سرحدی و سرزمینی خود را پیش بردند.
کلیدواژه: استالین، گسترش مرزها و تسلط بر برخی کشورهای اروپایی – هیتلر، بستن پیمانها، برنامه توسعهطلبی مرزهای خود (درس ۸ ص ۹۹-۱۰۱)
۱۷) سیاست «موازنه منفی» و سیاست «موازنه مثبت» در تاریخ معاصر ایران را با هم مقایسه کنید. (۲)
«موازنه منفی» یعنی ایستادگی در برابر امتیازخواهی دولتهای سلطهجو، بود. سیاست «موازنه مثبت» تسلیم شدن در برابر قدرتهای بزرگ و اعطای امتیاز به آنها را توصیه میکرد. (درس ۹ ص ۱۱۶)
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق و پیروز باشید.»