کنکور تجربی ۱۳۹۹ داخل کشور
ماده امتحانی: زبان و ادبیات فارسی
تعداد سوالات: ۲۵
از شماره ۱ تا شماره ۲۵
مدت پاسخگویی ۱۸ دقیقه
۱- کدام گزینه می‌تواند معانی مناسبی برای تعداد بیشتری از واژه‌های زیر باشد؟
«شِبه، بعینه، بسنده، وَیله، فراز آمدن، گبر»
۱) نظیر، شایسته، زره، دلاور
۲) مانند، کافی، ناله، کم عقلی
۳) عیناً، آراسته، حصار، نوعی لباس جنگی
۴) مانند، کامل، نزدیک آمدن، خفتان
پاسخ گزینه: ۴
۲- معنی چند واژه درست است؟
(زایل شدن: برطرف شدن) (استحقاق: شایسته) (افسر: صاحب منصب) (نهیب: هیبت) (نوند: اسب رنجور) (هنر: معرفت) (بر افراختن. روشن کردن) (بر اثر: ردّ پا) (خایب: بی‌بهره) (راه تافتن: تغییر مسیر دادن)
۱) چهار
۲) پنج
۳) شش
۴) هفت
پاسخ گزینه: ۳
۳- در همه گزینه‌ها معانی واژه‌ها «تماماً» درست است؛ به جز:
۱) (اندیشه: اندوه) (تاق: بی‌همتا) (عیار: معیار)
۲) (تلّقی: نگرش) (تعبیر: بازگویی) (تعلّل: اهمال کردن)
۳) (مدام: مِی) (باز بسته: پیوسته و مرتبط) (سوءهاضمه: بد گواری)
۴) (انبساط: خودمانی شدن) (جسیم: صاحب جاه) (معاملت: اعمال عبادی)
پاسخ گزینه: ۴
۴- در متنِ زیر، چند «غلط املایی» وجود دارد؟
«پس غیاث مولانا سعدالدّین عین صواب است که عقل را مقدّم داشت و وسیلت غربت حق دانست و داعی مخلص را به عین رضا و نظر کرد. خداوند زوالجلال است و اکرامش در حصر نمی‌آید.»
۱) یک
۲) دو
۳) سه
۴) چهار
پاسخ گزینه: ۳
۵- در کدام عبارت «غلط املایی» یافت می‌شود؟
۱) دوستان دو نوعند: اول آن که به صدق رقبت و طوعِ دل به موالات گرایند و دوم آن که از روی اضطرار مصاحبت نمایند.
۲) هر کجا کرمی شامل و مروّتی شایع است طبع از اهمال حقوق نفور باشد و همّت بر گزارد مواجب آن مقصور.
۳) آنچه شرایط آدابِ خدمت ملوک است، خدم و حشم در مسالک و مدارج آن می‌باید قدم نهند.
۴) غایت معرفت هر کس مقام انقطاع اوست به وجد از ترّقی. بیابان این ورطه از چه می‌پرسی؟
پاسخ گزینه: ۱
۶- در میان گروه واژه‌های داده شده، «چند غلط املایی یا رسم الخطی» به چشم می‌خورد؟
«افراط و تفریط، صنف و گونه، التهاب و برافروخته‌گی، عنابت و توبه، انبان دباقی شده، بارع و حصار، بدقواره و ناموزون، بذله‌گو و شوخ‌طبع، بطالت و بیهودگی، صیغه بلعّت، بزم و ظیافت، بردمیدن و برخاستن، عرصه بین‌المللی، به تعویق انداختن و اهمال کردن»
۱) شش
۲) هفت
۳) هشت
۴) نه
پاسخ گزینه: ۱
۷- ابیات زیر به ترتیب، سروده چه کسانی هستند؟
الف) عشق‌بازی کار بیکاران بود عاقلش با کار بیکاران چه کار؟
ب) جهد بر توست و بر خدا توفیق زان که توفیقی و جهد هست رفیق
۱) بیدل دهلوی، نظامی گنجوی
۲) نعمت‌الله ولی، سنایی
۳) صائب تبریزی، مسعود سعد سلمان
۴) نظام وفا، ملا محسن فیض کاشانی
پاسخ گزینه: ۲
۸- آرایه‌هایِ مقابل کدام دو بیت، «کاملاً» درست است؟
الف) جام شراب مرهم دل‌های خسته است خورشید مومیایی ما شکسته است (تشبیه، اسلوب معادله)
ب) گره‌گشای دل‌تنگ نغمه چنگ است سهیل سیب زنخدان شراب گلرنگ است (جناس، تشبیه)
ج) ای صبای بی‌مروّت برق تازی واگذار روح بیمار زلیخا همره پیراهن است (تلمیح، ایهام)
د) پیش ما دشنام جانان از شکر شیرین‌تر است روح تلخ بحر از آب گوهر شیرین‌تر است (ایهام تناسب،حس آمیزی)
۱) الف، ب
۲)الف، د
۳) ب، ج
۴) ب، د
پاسخ گزینه: ۱
۹- در کدام بیت «ایهام، ایهام تناسب، تشبیه و استعاره» وجود دارد؟
۱) از راه نظر مرغ دلم گشت هواگیر ای دیده نگه کن که به دام که درافتاد
۲) غنیمتی شمر ای شمع، وصل پروانه که این معامله تا صبحدم نخواهد ماند
۳) مرغ دل باز هوادار کمان ابرویی است ای کبوتر نگران باش که شاهین آمد
۴) کسی به وصل تو چون شمع یافت پروانه که زیر تیغ تو هر دم سری دگر دارد
پاسخ گزینه: ۳
۱۰- آرایه‌های ادبی بیتِ زیر، در کدام گزینه درست آمده است؟
«به روز تیره ما صبح، شکّر خنده¬ها دارد نمی‌داند که این شادی دم دیگر نمی‌ماند»
۱) مجاز، استعاره، تضاد، تشخیص
۲) تشخیص، تشبیه، حس آمیزی، ایهام
۳) پارادوکس، ایهام تناسب، مجاز، حس آمیزی
۴) تشبیه، حس آمیزی، پارادوکس، استعاره
پاسخ گزینه: ۴
۱۱- آرایه‌هایِ مقابل همه ابیات «کاملاً» درست است؛ به جز:
۱) چه سان مژگان خونین گریه ما را نگه دارد کجا مرجان به زور پنجه دریا را نگه دارد؟ (اسلوب معادله، ایهام)
۲) پهلو به حیات ابدی می‌زند آن زلف این است سوادی که به اصل است مطابق (ایهام تناسب، کنایه)
۳) عزیز قدردانی نیست در مصر سخن‌سنجی ندارد ورنه جنسی غیر یوسف کاروان ما (ایهام، استعاره)
۴) اگر چه تخم طمع زردرویی آرد بار زکات رنگ به گلشن دهد گدای قدح (مجاز، تشبیه)
پاسخ گزینه: ۱
۱۲ – در میان مصراع‌هایِ زیر، اجزای چند جمله «نهاد + مفعول + فعل» است؟
الف) آن پی مهر تو گیرد که نگیرد پی خویشش
ب) نشستم تا برون آیی خرامان
ج) تو در عالم نمی‌گنجی ز خوبی
د) دوست دارد آن که داری دوستش
۱) دو
۲) سه
۳) چهار
۴) پنج
پاسخ گزینه: ۳
۱۳- تعداد «وابسته‌های وابسته» در کدام بیت، بیشتر است؟
۱) آن که ناوک بر دل من زیر چشمی می‌زند قوت جان حافظش در خنده زیر لب است
۲) شهسوار من که مه آیینه‌دار روی اوست تاج خورشید بلندش خاک نعل مرکب است
۳) خدا چو صورت ابروی دلگشای تو بست گشاد کار من اندر کرشمه‌های تو بست
۴) شرح شکن زلف خم اندر خم جانان کوته نتوان کرد که این قصه درازست
پاسخ گزینه: ۲
۱۴- در کدام عبارت، واژه‌ای یافت می‌شود که با از دست دادن معنای پیشین و پذیرفتن معنای جدید، به دوران بعد منتقل شده است؟
۱) مردی به طلب درزی آمد و خبر مرگ درزی نداشت.
۲) پس چون یک چند برآمد ملک روم خراج باز گرفت.
۳) صحرا را دریایی دریافت در جوش و هوایی از بانگ اسبان با بر گستوان.
۴) گروهی را گفت به دکان و بازار باشید و کار کنید و دبیران را گفت به دیوان ننشینند.
پاسخ گزینه: ۴
۱۵- نقش واژه‌های مشخص شده در بیت زیر به ترتیب، کدام است؟
«من به غیر از تو کسی یار نگیرم آری همّت آن است که الّا تو نگیرد یاری»
۱) نهاد، مفعول، قید، نهاد
۲) مفعول، مسند، قید، متمم
۳) مفعول، بدل، شبه جمله، متمم
۴) بدل، مفعول، شبه جمله، نهاد
پاسخ گزینه: ۲
۱۶- با توجه به رباعی زیر همه گزینه‌ها کاملاً درست هستند؛ به جز:
«از باغ جمالت آگه ار بودی گل این راه پر از خار نپیمودی گل
با این همه خارها که در پی دارد چون آمد و چون رفت بدین زودی گل»
۱) چهار ترکیب وصفی و یک اضافه تشبیهی در ابیات یافت می‌شود.
٢) گل در دو مصراع نقش نهادی و در یک مصراع نقش مفعولی دارد.
۳) سه مصراع به شیوه بلاغی و یک مصراع به شیوه عادی سروده شده است.
۴) در رباعی فوق «سه جمله سه جزئی» و «دو جمله دو جزئی» یافت می‌شود.
پاسخ گزینه: ۲
۱۷- مفهومِ کدام بیت با بیت، متفاوت است؟
۱) جوش فرهاد است از کهسار من سرچشمه‌ای شور مجنون گردبادی از بیابان من است
۲) می‌کند در سینه گرمم قیامت، شور عشق صبح محشر خنده چاک گریبان من است
٣) شور عشق من فلک‌ها را به چرخ آورده است کشتی افلاک بی‌لنگر ز طوفان من است
۴) می‌فشانم نور خود بر تیره روزان بی‌دریغ خرمن ما هم پریشانی نگهبان من است
پاسخ گزینه: ۴
۱۸- عبارتِ: «این صلت، فخر است، پذیرفتم و باز دادم که مرا به کار نیست.» با کدام بیت قرابت مفهومی دارد؟
۱) گرفتمت که هزاران متاع از اینسان هست کدام حیله کنی تا فروخت بتوانی
۲) به راحتی نفسی رنج پایدار مجوی شب شراب نیرزد به بامداد خمار
۳) نکنم رغبت دنیا که متاعی است قلیل شاهبازان به گه صید نگیرند مگس
۴) غایت کام و دولت است آن که به خدمتت رسید بنده میان بندگان فخر کند به چاکری
پاسخ گزینه: ۳
۱۹- مفهومِ کدام بیت در مقابل آن «غلط» آمده است؟
۱) صنمی لشکریم غارت دل کرد و برفت آه اگر عاطفت شاه نگیرد دستم (طلب دادخواهی)
۲) اگر ز مردمِ هشیاری ای نصیحت گو سخن به خاک میکفن چرا که من مستم (مستی و راستی)
۳) چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد من نه آنم که زبونی کشم از چرخ فلک (بلند نظری)
۴) حدیث عشق که از حرف و صوت مستغنی است به ناله دف و نی در خروش و ولوله بود (آوازه محبّت)
پاسخ گزینه: ۲
۲۰- کدام بیت با عباراتِ زیر، قرابت مفهومی دارد؟
«اندر همه کاری داد از خویشتن بده که هر که داد از خویشتن بدهد از داور مستغنی باشد.»
۱) دلیر در سر بازار حشر خرج کند گرفت هر که زر خویش را عیار امروز
۲) شعور سحر حشر اگر باورتان نیست گل مصحف صد برگ به سوگند گشوده است
۳) زود باشد حشرشان در خاک با قارون شود این گران جانان که سیم و زر به روی هم نهند
۴) حلال و خوش خور و طاعت کن و دروغ مگوی بر این سه کار بری روز حشر گوی عمل
پاسخ گزینه: ۱
۲۱- مفهومِ بیت زیر با کدام بیت، یکسان است؟
«فرع ها را از رجوع اصل بیدل، چاره نیست راه‌ها سربسته بود آخر به خود بازآمدیم»
۱) فرع را از اصل خویش آگاه باید زیستن شیشه را سامان مستی غافل از خارا نکرد
۲) اصل است که فرع می‌نماید زان اصل کسی گذر ندارد
۳) مادر فرزند جویان وی است اصل‌ها مر فرع ها را در پی است
۴) هین خمش کن به اصل راجع شو دیده راجعون نمی‌خسبد
پاسخ گزینه: ۴
۲۲- همه ابیات با بیتِ زیر قرابت مفهومی دارد؛ به جز:
«اولاً تجرید شو از هر چه هست وانگهی از خود بشو یک بار دست»
۱) سر کویش هوس داری هوس را پشت پای زن در آن اندیشه یک رو شو دو عالم را قفائی زن
۲) بر سر کوی وصل تو مرغ صفت پریدمی آه اگر نسوختی آتش هجر بال من
۳) شمع سان پیشت بخواهم سوخت سرتاپا که من در فنای خویش می‌بینم بقای خویشتن
۴) گر تا سر خواهی زمن سر با تو بسپارم به چشم سر چه باشد هر چه دارم در نظر آرم به چشم
پاسخ گزینه: ۲
۲۳- کدام بیت با بیتِ زیر، قرابت مفهومی دارد؟
«گله ما را گله از گرگ نیست کاین همه بیداد شبان می‌کند»
۱) دل به من گوید چون آبِ تو از سر بگذشت روی بر خاک نه از جور وی و زار بنال
۲) مرا بگذشت آب و رفت از سر بر این حالم مدارا نیست در خور
۳) سخن هر چه گفتم همه خیره بود که آب روان از بنه تیره بود
۴) زندگی در مردن و در محنت است آب حیوان در درون ظلمت است
پاسخ گزینه: ۳
۲۴- مفهومِ بیتِ زیر از کدام بیت، دریافت می‌شود؟
«گل اگر چه هست بس صاحب جمال حسن و در هفته ای گیرد زوال»
۱) شد نخل ماتم از دم افسرده خزان تا راست کرد قامت خود را نهال گل
٢) برگ گل لعل بود شاهد بزم بهار آب گلستان ببرد شاهد گلروی من
٣) می‌گرفتم تنگ اگر در غنچگی بر خویشتن می‌توانستم چو گل مشت زری پیدا کنم
۴) گل چو بر ناله مرغان چمن خنده زند چه کند بلبل شب‌خیز که سودا نکند
پاسخ گزینه: ۱
۲۵- مفهومِ کنایی بیتِ زیر از کدام بیت، دریافت می‌شود؟
«عقل میدان سخن بر عاقلان کرده است تنگ ور نه مجنون با در و دیوار می‌گوید سخن»
۱) نیست در روی زمین گوشی سزاوار سخن چون نبندد طوطیان را زنگ در منقار حرف؟
۲) گوهر شهسوار و مزد لب به جا وا کردن است این نصیحت را به خاطر از صدف داریم ما
۳) نمی‌توان ز سخن ساختن خموش مرا که چون صدف دهان است رزق گوش مرا
۴) دهان مور را پر خاک دارد بی‌زبانی¬ها مرا تیغ زبان چون مار بی‌زنهار بایستی
پاسخ گزینه: ۲
