«باسمه تعالی»
سؤالات امتحان نهایی درس: فارسی ۳
رشته: کلیه‌ی رشته‌ها
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۱۴۰۰/۱۰/۱۵
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
تعداد صفحات: ۳ صفحه
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
در حال ویرایش
نمره قلمرو زبانی (۷/۵ نمره)
۱- معنی هریک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید. (۱نمره)
الف) شب عید نوروز بود و موقع ترفیع رتبه.
ب) من بیش از همه مصر بودم در شنیدن حرف‌های شما.
ج) نتوان شبه تو گفتن که تو در وهم نیایی
د) مرد نقال از صدایش ضجه می‌بارید.
الف) ارتقا یافتن ، رتبه گرفتن (۰/۲۵)، ص۱۳۲
ب) اصرارکننده، پافشاری کننده؛ (۰/۲۵)، ص ۸۸
ج) مانند، مثل، همسان ؛ (۰/۲۵) ، ص۱۰
د) ناله و فریاد با صدای بلند، شیون ؛ (۰/۲۵)، ص ۱۱۴
۲- در ابیات زیر، برای هریک از واژه‌های «الف» و «ب» یک معادل معنایی بیابید و بنویسید. (۰/۵)
* سریر ملک، عطا داد کردگار تو را به جای خویش دهد هر چه کردگار دهد
* عاشق آن باشد که چون آتش بود گرم رو، سوزنده و سرکش بود
الف) مشتاق:
ب) اورند:
الف) گرم رو، (عاشق نیز درست است)، (۰/۲۵)، ص ۱۲۲
ب) سریر، (۰/۲۵) ، ص۳۶
۳- املای درست هر واژه را از داخل کمانک انتخاب نمایید. (۰/۷۵)
الف) همه از (بهر – بحر) تو سرگشته و فرمانبردار شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری
ب) دیروز در (قربت – غربت) باغ من بودم و یک چمن داغ امروز خورشید در دشت آیینه دار من و تو
ج) جزیره‌های کوچک و بزرگ مثل وصله‌های رنگارنگ بر (تیلسان – طیلسان) آبی مدیترانه دوخته شده است.
الف) بهر ، (۰/۲۵)، ص ۱۲
ب) غربت، (۰/۲۵)، ص ۸۴
ج) طیلسان، (۰/۲۵)، ص۶۱
۴- در گروه کلمات زیر، چهار مورد نادرستی املایی وجود دارد؛ درست هریک را بنویسید. (۱نمره)
زماد و مرهم، زهر و تریاق، حوزۀ ادیب بزرگ، تعلل و درنگ، صد کاروان حیون، حضار مجلس، بغولات و حبوبات، صورت سرمای دی
ضماد و مرهم، (۰/۲۵)، ص۳۵
صد کاروان هیون، (۰/۲۵)،ص۱۰۱
بقولات و حبوبات، (۰/۲۵)، ص ۱۳۹
سورت سرمای دی، (۰/۲۵)، ۱۰۹
۵- درست یا نادرست بودن هریک از موارد داده شده را در جدول زیر تعیین کنید. (۰/۷۵)
| الف) در هر دو مصراع بیت زیر ، فعل اسنادی به کار رفته است. «گفت مستی زان سبب افتان و خیزان می روی / گفت جرم راه رفتن نیست ره هموار نیست» | درست | نادرست |
| ب) در بیت زیر نقش دستوری واژه‌های «داروغه» و «خوابگاه» یکسان است . «گفت تا داروغه را گوییم در مسجد بخواب گفت مسجد خوابگاه مردم بد کار نیست» | درست | نادرست |
| ج) «ان» در هردو واژه «خاوران و شامگاهان» نشانه مکان است. | درست | نادرست |
الف) درست (۰/۲۵)، ص ۱۹ (ی در مستی و نیست دوم)
ب) نادرست، (۰/۲۵)، ص۱۹ (داروغه متمم و خوابگاه مسند)
ج) نادرست، (۰/۲۵)، ص۱۵۲ (ان در خاوران نشانه مکان و در شامگاهان، نشانه زمان است.)
۶- با توجه به عبارت «از رد صدای شما می‌بایست پیدایتان می‌کردم.» (۰/۵)
الف) نقش دستوری ضمیر پیوسته «تان»، متمم است یا مفعول؟
ب) مرجع ضمیر «نان»، «شما» است یا «صدا»؟
الف) مفعول، (۰/۲۵)، ص ۹۲
ب) شما، (۰/۲۵)، ص ۹۲
۷- با توجه به سروده زیر به پرسش ها پاسخ دهید. «چه حرف تازه‌ای برای گفتن مانده است یا چه چیز تازه‌ای برای نوشتن / که بتواند عشق مرا یا سجایای ارزشمند تو را | بازگو کند؟» (۰/۷۵)
الف) نوع حذف به کار رفته در این سروده لفظی است یا معنایی؟
ب) زمان فعل «مانده است»، ماضی نقلی است یا ماضی بعید؟
ج) کدام واژه ، وابسته پیشین اسم است ؟
الف) لفظی، (۰/۲۵)،
ب) ماضی نقلی، (۰/۲۵)،
ج) چه، (۰/۲۵)، ص ۱۵۵
۸- با توجه به بیت زیر، به پرسش ها پاسخ دهید. (۰/۷۵)
«خاکی است که رنگین شده از خون ضعیفان این ملک که بغداد و ری اش نام نهادند»
الف) نقش دستوری واژه «بغداد» چیست؟
ب) یک ترکیب اضافی در بیت بیابید و بنویسید.
ج) یک پیوند وابسته ساز در بیت بیابید و بنویسید.
الف) مسند، (۰/۲۵)،
ب) خون ضعیفان، (۰/۲۵)،
ج) که، (۰/۲۵)، ص ۶۲
۹- نوع هر یک از وابسته‌های وابسته را در گروه‌های اسمی‌زیر، بنویسید. (۱ نمره)
الف) هوای نسبتا پاک
ب) هفت فرسخ راه
ج) سموم سرد این عقل
د) بانک اعتبارات ایران
الف) نسبتا: قید صفت، (۰/۲۵)، ص ۷۵
ب) فرسخ: ممیز، (۰/۲۵)، ص ۶۶
ج) این: صفت مضاف الیه، (۰/۲۵)، ص ۷۴
د) ایران: مضاف الیه مضاف الیه (۰/۲۵)،
۱۰- در عبارت «ما، پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است. نامش سیمرغ است و در پس کوه قاف، بر درختی بلند آشیان دارد.» (۰/۵)
الف) کدام واژه در نقش تبعی «بدل» به کار رفته است؟
ب) کدام واژه نقش معطوف دارد؟
الف) پرندگان، (۰/۲۵)، ص
ب) شهریار، (۰/۲۵)، ص ۱۲۰
قلمروادبی (۴نمره)
۱۱- با توجه به عبارت زیر به سوالات پاسخ دهید. (۰/۷۵)
«فراش باد صبا را گفته تا فرش زمردین بگسترد و دایه ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات در مهد زمین بپرورد.»
الف) یک مورد اضافه تشبیهی در متن بیابید.
ب) کدام واژه، استعاره است؟ مفهوم آن چیست؟
الف) فراش باد صبا، دایه ابر بهاری، بنات نبات، مهد زمین (یک مورد)، (۰/۲۵)
ب) فرش زمردین ۰/۲۵: استعاره از سبزه ها و چمنزار، (۰/۲۵)، ص ۱۶
۱۲- هریک از آرایه‌های «اسلوب معادله، حس آمیزی، حسن تعلیل و تضاد» در کدام مورد، دیده می شود؟ (۱نمره)
۱) در عالم پیر هر کجا برنایی است / عاشق بادا که عشق خوش سودایی است
۲) محرم این هوش جز بی هوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست
۳) تا چشم بشر نبیندت روی / بنهفته به ابر چهر دلبند
۴) زمزمه لطیف و ملایم شما گمان مرا تایید کرد. می‌بایست هر چه زودتر مخفیگاهی پیدا کنم.
۱) تضاد، (۰/۲۵)، ص ۵۳
۲) اسلوب معادله، (۰/۲۵)، ص ۴۷
۳) حسن تعلیل، (۰/۲۵)، ص ۳۴
۴) حس آمیزی، (۰/۲۵)، ص ۹۰
۱۳- در بیت زیر، مفهوم کنایه مصراع دوم را بنویسید. (۰/۵)
چو خواهی که پیدا کنی گفت و گوی / بباید زدن سنگ را بر سبوی»
سنگ را بر سبوی زدن : آزمایش کردن ، (۰/۵)، ص ۱۰۶
۱۴- مفهوم نمادین هر یک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید. (۰/۵)
الف) بلبل گفت: من گرفتار عشق گلم.
ب) بشنو این نی چون شکایت می‌کند
الف) انسان هایی که عاشق ظاهرند، (۰/۲۵)، (کسانی که عشقشان حقیقی نیست) /، ص ۱۲۶
ب) انسان کامل، عارف کامل، مولانا، (۰/۲۵)، ص ۴۶
۱۵- کدام یک از ابیات زیر، دارای زمینه ملی حماسه است؟ (۰/۵)
الف) «بدان گاه سوگند پرمایه شاه چنین بود آیین و این بود راه»
ب) «سراسر همه دشت بریان شدند بر آن چهر خندانش گریان شدند»
الف، (۰/۵)، ص ۱۰۳
۱۶- نام پدیدآورنده هر یک از آثار زیر را بنویسید. (۰/۷۵)
الف) کویر
ب) دری به خانه خورشید
ج) منطق الطیر
الف) علی شریعتی، (۰/۲۵)، ص
ب) سلمان هراتی ، (۰/۲۵)، ص ۸۵
ج) عطار، (۰/۲۵)، ص ۱۲۵
قلمرو فکری (۸/۵ نمره)
معنی هر یک از موارد زیر را به نثر روان بنویسید.
۱۷- برکن زبن این بنا که باید / از ریشه بنای ظلم برکند (۰/۷۵)
این ظلم حاکم را همچون خانه‌ای ویران کن ؛ زیرا باید ظلم را از پایه و اساس از بین برد. (۰/۷۵)، ص ۳۵
۱۸- یک روز دنیایی به روم چشم داشت و از آن چشم می‌زد. (۰/۷۵)
روزگاری همه مردم دنیا به ایتالیا توجه داشتند و از آن حساب می‌بردند و اطاعت می‌کردند. (۰/۷۵)، ص۶۲
۱۹- هر کسی از ظن خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من (۰/۵)
هر کسی از دیدگاه خودش با عارف همراه می شود و حال درون او را درک نمی‌کند. (۰/۵)، ص ۴۶
۲۰- با این نسیم سحرخیز، برخیز اگر جان سپردیم / در باغ می ماند ای دوست گل یادگار من و تو (۰/۷۵)
با این انقلاب، تو هم به پاخیز که حتی اگر در این راه شهید هم شدیم، انقلاب و آزادی به عنوان یادگار ما در وطن باقی می ماند. (۰/۷۵)، ص ۸۵
۲۱- بدان گه که شد پیش کاووس باز / فرود آمد از باره بردش نماز (۰/۷۵)
وقتی که پیش شاه کاووس رفت ، از اسب پیاده شد و تعظیم کرد. (۰/۷۵)، ص ۱۰۳
۲۲- چون ف رود آیی به وادی طلب / پیشت آید هر زمانی صد تعب (۰/۵)
وقتی در مرحله طلب (اولین مرحله قدم بگذاری، رنج و سختی‌های زیادی در برابر تو ظاهر می شود. (۰/۵)، ص ۱۲۲
به سؤالات درک مطلب پاسخ دهید.
۲۳- در سروده «پهلوان هفت خوان اکنون | طعمه دام و دهان خوان هشتم بود»، منظور از موارد مشخص شده را بنویسید. (۰/۵)
رستم، (۰/۲۵) ؛ مرگ یا چاهی که شغاد حفر کرده بود، (۰/۲۵)، ص۱۱۲
۲۴- در بیت زیر، شاعر به کدام پدیده اجتماعی اشاره دارد؟ (۰/۵)
«گفت دیناری بده پنهان و خود را وارهان / گفت کار شرع کار درهم و دینار نیست»
رشوه خواری، (۰/۵)، ص۱۹
۲۵- در هریک از بیت‌های زیر، بر چه مفهومی تاکید دارد؟ (۱نمره)
الف) خانه‌ای کاو شود از دست اجانب آباد / زاشک ویران کنش آن خانه که بیت الحزن است
ب) ز خورشید و از آب و از باد و خاک / نگردد تبه نام و گفتار پاک
الف) بیگانه ستیزی، (۰/۵)، ص ۲۶
ب) نام و سخن نیک ماندگار است. (۰/۵)، ص ۸۶
۲۶- هریک از بیت‌های ردیف اول»، با کدام یک از مفاهیم ردیف دوم»، متناسب است؟ آن ها را به هم ربط دهید. (۱نمره)
(در ستون «دوم»، یک مفهوم اضافی است.)
| ردیف اول | ردیف دوم |
| الف) چو گل هر جا که لبخند آفرینی / به هر سو رو کنی لبخند بینی | ۱- رازداری و سکوت عاشق |
| ب) این مدعیان در طلبش بی خبران اند / کان را که خبر شد خبری باز نیامد | ۲- اشتیاق پایان ناپذیر عاشق |
| ج) گله ما را گله از گرگ نیست / این همه بیداد شبان می‌کند | ۳- مبارزه با تزویر |
| د) هر که جز ماهی ز آبش سیر شد / هر که بی روزی است روزش دیر شد | ۴- شادی آفرینی |
| ۵- از ماست که بر ماست |
الف) ۴، (۰/۲۵)، ص ۱۵۳
ب) ۱، (۰/۲۵)، ص۱۴
ج ۵، (۰/۲۵)، ص ۱۴۲
د) ۲، (۰/۲۵)، ص ۴۷
۲۷- هریک از بیت‌های زیر، با کدام یک از وادی‌های عرفانی داخل کمانک، تناسب دارد؟ (۰/۵)
الف) هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است (استغنا طلب)
ب) صدهزاران سایه‌ی جاوید، تو / گم شده بینی زیک خورشید، تو (توحید / فنا)
الف) استغنا، (۰/۲۵)، ص ۱۲۳
ب) فنا، (۰/۲۵)، ص ۱۲۵
۲۸- در سروده زیر، شکسپیر، در مقام عاشق ، چه ادعایی می‌کند؟ (۰/۵)
«چیزی در مخیله آدمی می‌گنجد که قلم بتواند آن را بنگارد اما جان صادق من آن را برای تو ترسیم نکرده باشد؟
اروح راستگوی عاشق هر چه را که در ذهن آدم می‌گنجد، برای معشوق ترسیم کرده است. (۰/۵)، ص۱۵۵
۲۹- با توجه به سرود «در کف ها کاسه زیبایی / بر لب ها تلخی دانایی / شهر تو در جای دگر / ره می‌بر با پای دگر» چرا شاعر دانایی را نکوهش می‌کند؟ (۰/۵)
چون زیبایی ها را نمی توان با عقل دریافت (یا نگاه عقل گرایانه به زیبایی، زیبایی را از بین می‌برد) (۰/۵)، ص ۷۶
