باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس تاریخ ۳
تخصصی رشته: علوم و معارف اسلامی
تعداد صفحه: ۳
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه تاریخ امتحان: ۱۳۹۹/۱۰/۲۰
ساعت شروع: ۱۰صبح
مدت امتحان: ۷۵ دقیقه
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزادسراسر کشور در نوبت دی ماه ۱۳۹۹
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
جمله‌های صحیح و یا غلط را مشخص کنید. (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) در دوره خوارزمشاهیان قدرت و نقش وزیر نسبت به دوره سلجوقیان به شدت افزایش یافت.
غلط
ب) تعداد زیاد سیاحان اروپایی و سفرای این کشورها در ایران نشان از گستردگی روابط فرهنگی در عصر صفوی است.
صحیح
ج) ایل افشار در عصر صفوی برای محافظت از مرزهای خراسان در برابر هجوم غزها به نواحی شمال آن دیار کوچانده شدند.
غلط
د) اشغال کشور مسلمان فلسطین و تأسیس کشور غاصب اسرائیل یکی از مسائل مهم منطقه خاورمیانه در قرن ۲۰م است.
صحیح
۲) کدام یک از گزینه‌های سمت چپ با شماره‌های سمت راست در ارتباط است. (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
دو مورد در ستون ب اضافی است.
| الف | ب |
| الف- پادشاه غزنوی که کتابخانه مهم شهر ری را به بهانه وجود کتاب‌های فلسفی به آتش کشید. | ۱- سیمون بولیوار |
| ب- پادشاه قاجار که در زمان حکومتش جنگ‌های ایران و روسیه روی داد. | ۲- سلطان محمود |
| ج- رهبری جنبش استقلال طلبانه مردم آمریکای لاتین در برابر استعمارگران را بر عهده داشت. | ۳- جورج واشینگتن. |
| د – کسی که پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ش، دولت دکتر مصدق را سرنگون کرد و به نخست وزیری رسید. | ۴- فضل الله زاهدی |
| ۵- ناصر الدین شاه | |
| ۶- فتحعلی شاه |
الف) ۲
ب) ۶
ج)۱
د) ۴
۳- جاهای خالی را با کلمات ذیل پر کنید. (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
(هرات- سمرقند – انگلیس – آمریکا – حمله آلمان به لهستان – قتل ولیعهد اتریش و همسرش – گشتاپو – حزب نازی)
الف) تیمور گورکانی با گرد آوردن هنرمندان و معماران بزرگ در پایتخت خود، شهر ………………….. به عمران و آبادانی آن همت گماشت.
سمرقند
ب) انقلاب صنعتی با اختراع و تکمیل ماشین بخار در کشور ………………………….. آغاز گردید.
انگلیس
ج) جنگ جهانی اول در پی حادثه …………………. آغاز شد.
قتل ولیعهد اتریش و همسرش
د) هیتلر مسئولیت تأمین امنیت داخلی در آلمان را به عهده سازمان پلیس مخفی مخوفی موسوم به …………………. نهاد.
گشتاپو
۴- گزینه‌های مناسب را انتخاب کنید. (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) کدام ایلخان مغول به مذهب تشیع گروید؟
۱) هلاکو
۲) غازان
۳) الجایتو
۴) ابوسعید
گزینه (۳)
ب) کدام گزینه از دلایل شکوفایی معماری در دوره صفویه به شمار نمی‌آید؟
۱) برخورداری از تجارب معماری عصر تیموری
۲) وجود ثبات و امنیت در این دوره
۳) حمایت پادشاهان صفوی از هنر و معماری
۴) تأثیر پذیرفتن از معماری اروپائیان
گزینه (۴)
ج) پرسابقه ترین و گسترده‌ترین وزارتخانه اوایل عصر قاجار کدام وزارتخانه بود؟
۱) مالیه
۲) جنگ
۳) عدلیه
۴) امورخارجه
گزینه (۱)
د) قرارداد نفتی ۱۹۳۳ م / ۱۳۱۲ ش در زمان پادشاهی چه کسی و با کدام کشور منعقد گردید؟
۱) مظفرالدین شاه – انگلیس
۲) رضا شاه – انگلیس
۳) رضاشاه – شوروی
۴) محمدرضاشاه – انگلیس
گزینه (۲)
۵- تعریف اصطلاحات یا مفاهیم تاریخی (۲ نمره) (هر مورد ۱ نمره)
الف) بلوک شرق
شوروی و کشورهای اقماری آن به همراه کشورهایی که نظام کمونیستی بر آنها حاکم بود (مانند چین و کره شمالی) بلوک شرق نامیده می‌شدند.
ب) عملیات بیت المقدس
اوج حماسه دفاع مقدس ملت ایران در عملیات بیت المقدس (سوم خرداد ۱۳۶۱) و با آزادی خونین شهر (خرمشهر) از اسارت دشمن بعثی رقم خورد و برگ زرینی در دفاع از ایران در تاریخ معاصر ثبت شد.
به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۳ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
۶- یکی از دلایل رکود علمی و ادبی ایران پس از هجوم مغولان به ایران را بنویسید.
١- قتل و مهاجرت اندیشمندان و عالمان ۲ تخریب و تعطیلی مدارس، کتابخانه‌ها و مساجد ( یک مورد کافی است)
۷- مهم‌ترین اقدام شاه اسماعیل اول صفوی پس از نشستن بر تخت شاهی چه بود؟
رسمی کردن مذهب شیعه دوازده امامی
۸- دلیل نارضایتی طبقه متوسط فرانسه از طبقه اجتماعی ممتاز این کشور چه بود؟
طبقه متوسط از اینکه طبقه ممتاز برایشان امتیازی قائل نبود، به شدت ناراضی بودند.
۹- یکی از نتایج تجاری شدن کشاورزی در عصر قاجار را بنویسید.
۱- موجب افزایش درآمد مالکان ۲- مشارکت روز افزون تجار ایرانی و خارجی در صدور تولیدات برخی از محصولات کشاورزی، نظیر پنبه و تریاک شد. (یک مورد کافی است)
۱۰- یکی از مهم‌ترین علل بروز جنگ جهانی اول را بنویسید.
۱- اختلافات مرزی و دشمنی شدید آلمان و فرانسه ۲- مسابقه تسلیحاتی ۳- رقابت بر سر مستعمرات ۴ -اقدام برای توسعه نفوذ و دخالت در منطقه شبه جزیره بالکان (یک مورد کافی است)
۱۱- اولین مرحله فعالیت سیاسی و مبارزه امام خمینی با رژیم پهلوی در چه حادثه‌ای بود؟
اولین مرحله فعالیت سیاسی و مبارزه امام خمینی با اعتراض به تصویب نامه انتخابات انجمن‌های ایالتی وولایتی آغاز شد.
۱۲- کار بست شواهد مدارک تاریخی (بیشتر بدانیم) بازنگری در قانون اساسی (۱ نمره)
در اواخر زندگانی حضرت امام، عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی قضایی از ایشان درخواست کردند که قانون اساسی بازنگری و اصلاح شود .امام خمینی در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۸، هیئتی متشکل از ۲۰ تن از شخصیت‌های مذهبی و سیاسی و ۵ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی را مأمور این کار کردند. هنوز فعالیت این هیئت به پایان نرسیده بود که بنیان گذار جمهوری اسلامی از دنیا رفتند، اما روند بازنگری و اصلاح قانون اساسی ادامه یافت. مهم‌ترین تغییر و اصلاحی که در قانون اساسی صورت گرفت، حذف منصب نخست وزیری و سپردن ریاست هیئت دولت به رئیس جمهور بود .همچنین شرط مرجعیت از شرایط رهبری حذف شد .سرانجام با نظر مساعد حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب، همه پرسی اصلاحات قانون اساسی در ۹ مرداد ۱۳۸۸ برگزار شد و مردم به آن رأی مثبت دادند .هم زمان با این همه پرسی، انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری نیز انجام گرفت و حجت الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان چهارمین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.
الف) چه کسانی از امام خمینی درخواست بازنگری و اصلاح قانون اساسی کردند؟ (۰/۵ نمره)
عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی قضایی
ب) مهم‌ترین تغییر و اصلاحی که در قانون اساسی صورت گرفت چه بود؟ (۰/۵ نمره)
حذف منصب نخست وزیری و سپردن ریاست هیئت دولت به رئیس جمهور بود.
سؤالات تشریحی (علل، دلایل، آثار، نتایج و پیامدهای تاریخی)
۱۳- دو مورد از ویژگی‌های تاریخ نگاری نوین را توضیح دهید. (۱ نمره)
۱- علم تاریخ صرفاً به توصیف و شرح زندگانی و اقدامات فرمانروایان و امور سیاسی و نظامی محدودنمی‌شود، بلکه همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و … جوامع گذشته را در برمی گیرد، به همین دلیل در پژوهش‌های نوین تاریخی، تمام جنبه‌های زندگی مردمان و جوامع گذشته مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد.
۲- علم تاریخ صرفاً به ثبت و نقل رویدادهای گذشته بسنده نمی‌کند، بلکه زمینه‌ها، علت‌ها، نتایج و آثار گوناگون حوادث تاریخی را نیز بررسی و تجزیه و تحلیل می‌نماید.
۳- در پژوهش‌های علمی تاریخ، از یافته‌های علوم و فنون مختلف مانند باستان شناسی، جامعه شناسی، فلسفه، جغرافیا، اقتصاد، زبان شناسی و گاه شماری استفاده می‌شود. (دو مورد)
۱۴- چرا خلیفه عباسی حکومت ایران و عراق را به طغرل سلجوقی بخشید و دستور داد که نام وی را در خطبه بخوانند و سکه به نام او بزنند؟ (۰/۵ نمره)
زیرا وی به بغداد رفت و خلیفه عباسی را از تسلط آل بویه شیعه مذهب در آورد و خود را منجی خلافت معرفی کرد.
۱۵- اصل دوم متمم قانون اساسی به پیشنهاد چه کسی به تصویب رسید و در مورد چه چیزی بود؟ (۱/۵ نمره)
با تلاش‌های پیگیر و مجاهدت‌های فراوان آیت الله شیخ فضل الله نوری اصل دوم متمم قانون اساسی تصویب شد که مورد تأیید علمای ایران و مراجع بزرگ نجف قرار گرفت. (۰/۵ نمره) بنابراین اصل، در هر دوره از مجلس، هیئتی پنج نفره از مجتهدان و فقیهان اسلام که با اقتضاهای زمان آشنا بودند، به عنوان عضو، در مجلس شورای ملی شرکت می‌کردند، (۰/۵ نمره) تا بر قانون‌هایی که تدوین و تصویب می‌شد، نظارت کنند که خلاف قواعد اسلامی و دستورهای شرع نباشد. (۰/۵ نمره)
۱۶- محمدعلی شاه به چه بهانه‌ای مجلس شورای ملی را به توپ بست؟ (۰/۵ نمره)
محمدعلی شاه در یکی از خیابان‌های تهران مورد سوء قصد قرار گرفت، ولی آسیبی ندید .شاه، این اقدام را به مشروطه خواهان نسبت داد و به همین بهانه، تصمیم گرفت مجلس را برای همیشه تعطیل کند.
۱۷- ارتش منظمی که رضاشاه پهلوی در ایران ایجاد کرد چه کاربردهایی داشت؟ ذکر دو مورد کافی است. (۱ نمره)
۱- تمرکز قدرت سیاسی را در کشور ممکن می‌ساخت ۲- قیام‌های مردمی را سرکوب می‌کرد ۳- به عنوان تأمین کننده اهداف نظامی انگلستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. (دو مورد)
۱۸- یکی از دلایل اهمیت ایران برای متفقین در جنگ جهانی دوم را توضیح دهید. (۰/۵ نمره)
۱- در پی هجوم ارتش نازی به خاک شوروی، حفاظت از منابع نفت باکو برای روس‌ها و منابع نفت جنوب ایران برای انگلیسی‌ها اهمیت حیاتی یافت. ۲- از سوی دیگر، خاک ایران مناسب‌ترین مسیر برای رساندن کمک‌های تسلیحاتی و تدارکاتی متفقین به نیروهای شوروی بود. (یک مورد)
۱۹- محمدرضا شاه پهلوی در ابتدای سلطنت برای تحکیم جایگاه خود به چه اقداماتی دست زد؟ ذکر دو مورد کافی است. (۱ نمره)
۱- هنگام ادای سوگند در مجلس شورای ملی سوگند خورد که مطابق قانون اساسی به عنوان یک پادشاه مشروطه، فقط سلطنت کند نه حکومت. ۲- او همچنین املاکی را که پدرش تصرف کرده بود، در اختیار دولت گذاشت تا آنها را به صاحبانشان بازگرداند. ۳- به مراجع تقلید اطمینان داد که حجاب را محدود یا ممنوع نخواهد کرد. (دو مورد)
۲۰- دولت دکتر مصدق برای مقابله با تهدیدها و تحریم‌های اقتصادی انگلیس چه اقدامی کرد؟ (۰/۵ نمره)
دولت دکتر مصدق برای مقابله با تهدیدها و تحریم‌های اقتصادی انگلستان، برنامه اقتصاد بدون نفت را اجرا کرد.
۲۱- اقامت امام خمینی در فرانسه چه نتایج مهمی برای انقلاب به دنبال داشت؟ (۱ نمره)
۱- ایشان با استفاده از امکانات تبلیغی، مصاحبه و سخنرانی، جنایات حکومت پهلوی را افشا می‌کردند. (۰/۵ نمره) ۲- امکان ملاقات مبارزان با رهبری انقلاب فراهم آمد و پیام‌های امام با شتاب بیشتری در ایران منتشر شد. (۰/۵ نمره)
۲۲- امام خمینی چه وظیفه‌ای را برعهده شورای انقلاب گذاشت؟ (۰/۵ نمره)
شورای انقلاب وظیفه داشت زمینه انتقال قدرت را فراهم کند.
۲۳- دو مورد از دلایل تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ ش چه بود؟ (۱ نمره)
۱- آنان علت این اقدام را تداوم دشمنی‌ها و توطئه‌های دولت آمریکا علیه انقلاب اسلامی اعلام کردند. ۲- دخالت آمریکا در امور داخلی ایران ۳- اجازه ورود به محمد رضا شاه پهلوی برای سفر به آن کشور ( دو مورد)
۲۴- مردم قهرمان ایران در طول هشت سال دفاع مقدس چه نقشی در جنگ ایفا کردند؟ (۱ نمره)
۱- حضور مستقیم در خط مقدم جبهه و نبرد با دشمن متجاوز (۰/۵ نمره) ۲- مشارکت در تأمین بخشی از هزینه‌های مادی جنگ از طریق کمک‌های داوطلبانه، به ویژه تهیه و تدارک پوشاک و خوراک برای رزمندگان (۰/۵ نمره)
جمع نمره ۲۰
همکاران محترم: لطفاً به مفهوم‌های صحیح و منطقی دیگر نمره تعلق گیرد.
پیروز باشید.
