ماه جهانی آلزایمر؛ زوال عقل را بشناسید، آلزایمر را بشناسید

به عنوان بخشی از ماه سپتامبر به عنوان ماه جهانی آلزایمر، انجمن آلزایمر عمان مجموعه ای از گفتگوها را در ایبرا، صلاله (Ibra, Salalah) داشته است. در ۱۵ سپتامبر، رویدادی در بیمارستان دانشگاه سلطان قابوس (Sultan Qaboos University Hospital) برگزار می شود. خبر خوب این است که به گفته روان‌پزشک دکتر حامد السیناوی (psychiatrist Dr Hamed al Sinawi)، خانواده‌ها متوجه علائم اولیه آلزایمر شده‌اند که به این معناست که بیماران در مراحل اولیه بیماری تحت درمان قرار می‌گیرند.

موضوع امسال، “زوال عقل را بشناسید، آلزایمر را بشناسید” (Know Dementia, know Alzheimer’s) از کمپین ۲۰۲۱ ادامه می‌یابد، که بر تشخیص، علائم هشداردهنده زوال عقل، تاثیر مداوم کووید-۱۹ بر جامعه جهانی دمانس و موارد دیگر تمرکز داشت.

خانواده‌ها بستگان خود را برای تشخیص می‌آورند. گاهی اوقات تغییر در خلق و خو است، یا علائم به اندازه کافی برای تشخیص شدید نیستند.

هر چه که باشد، دانستن اینکه پس از انجام تشخیص در مورد فرد مبتلا چه اقداماتی باید صورت گیرد، برای خانواده دلگرم‌کننده است. زوال عقل مجموعه‌ای از بیماری‌ها است که یکی از آنها آلزایمر است. آلزایمر به خوبی شناخته شده است زیرا ۶۰ تا ۷۰ درصد موارد زوال عقل را تشکیل می‌دهد. دکتر حامد خاطر نشان کرد: این امر پذیرش خانواده‌ها را آسان تر می کند.

ژنتیک تنها یکی از اجزای آلزایمر و زوال عقل است. برخی از افراد مبتلا به زوال عقل هستند، بنابراین علائم مشابه آلزایمر است. به عبارت دیگر در واقع، فرد ممکن است پس از سکته مغزی (stroke)، به دلیل ضربه به سر (head injury)، مصرف طولانی مدت الکل (consuming alcohol for a long time) یا داشتن شرایط دیگری مانند بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease) یا سفتی (rigidity)، بسیار کند بودن (being very slow) یا داشتن لرزش (having tremors) دچار یکی از انواع دمانس شوند. 

وی توضیح داد: “بخشی از ارزیابی بالینی این است که نوع دمانس تشخیص داده شود تا هزینه دقیق و نحوه برخورد با آن مشخص شود و همچنین بدانیم از چه نوع دارویی باید استفاده کرد و از چه داروهایی باید اجتناب کرد زیرا برخی از داروها می‌توانند باعث ایجاد بیماری شوند و حتی شرایط را بدتر کنند.»

امسال موضوع “آلزایمر را بشناسید، زوال عقل را بشناسید” است، و همچنین یک شعار با آن وجود دارد که می گوید: “با هم ما می‌توانیم کارهای بیشتری انجام دهیم.” (Together we can do so much more) 

این خط برای تأکید بر مشارکت جهانی اضافه شد تا همه ما بتوانیم از یکدیگر بیاموزیم، زیرا جالب است که افراد مبتلا به آلزایمر بیشتری در کشورهای در حال توسعه که منابع محدود است زندگی می‌کنند. آلزایمر مربوط به سالمندی است، بنابراین پس از سن ۶۵ سالگی خطر ابتلا به آلزایمر هر پنج سال دو برابر می‌شود. اکنون می‌بینیم که مردم تا سنین بالا زندگی می‌کنند، بنابراین شانس بیشتری برای آلزایمر و سایر انواع زوال عقل وجود دارد.

به گفته این روانپزشک ارشد، افزایش آگاهی به معنی تبادل منابع است زیرا تحقیقات زیادی در حال انجام است: کشف بهترین راه‌ها برای تشخیص زودهنگام، کشف آنچه می‌توان روی داروها انجام داد و همچنین امور حمایتی که در این شرایط می‌توان انجام داد؛ زیرا فرد مبتلا به دمانس کاملاً به مراقب وابسته می‌شود؛ بنابراین مراقب باید علائم مختلف را یاد بگیرد.

«آلزایمر یک اختلال مغزی است. جادوی سیاه، دلیل ابتلای به آلزایمر نیست و آلزایمر ارتباطی با غیرمذهبی بودن و بدشانسی ندارد. در عوض، این یک بیماری مغزی است. رئیس انجمن آلزایمر عمان خاطر نشان کرد: در حقیقت، دانشمندان ثابت کرده‌اند که تغییراتی در شیمی مغز وجود دارد.

این بیماری با تجمع پروتئین نیز ارتباط دارد.

دکتر حامد توضیح داد که مغز افراد به طور معمول قادر به پاکسازی پروتئین است، اما افرادی که در معرض خطر ابتلا به آلزایمر هستند قادر به پاکسازی پروتئین نیستند، بنابراین مانند یک توده مو می‌شود که سینک را مسدود می‌کند.

این مسئله، شروع به تخریب نورون‌ها می‌کند. درک فعلی این است که این فرآیند در مرکز حافظه – هیپوکامپ – آغاز می‌شود. این زمانی است که افراد را در حال فراموش کردن و اشتباه گذاشتن کلیدها و عینک‌ها، فراموش کردن قفل کردن درها و غیره می‌بینیم. به آرامی به مناطق دیگر مغز منتقل می‌شود. بعداً افراد به راحتی تحریک‌پذیر می‌شوند، بی‌دلیل گریه می‌کنند، تحمل کمتری نسبت به اطرافیان خود دارند و در نهایت کنار می‌روند و حتی درک فضا برایشان مشکل است. بنابراین قضاوت در حین رانندگی و درک زمان سبقت گرفتن از خودرو در جاده برای آنها دشوار است.»

آنها ممکن است تابلوهای راهنما و قوانینی را که باید رعایت شود، تشخیص ندهند، مثلاً چه زمانی وارد میدان شوند و بدانند حق تقدم کدام است. توانایی تفسیر چیزها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. و به زودی، فرد قادر به تشخیص تصویر خود در آینه نیست.

آنها ممکن است نتوانند بین تصاویر تلویزیونی و واقعیت تفاوت قائل شوند.

سفر برای بیمار، اعضای خانواده و مراقبان دشوار است. بنابراین امسال در سلطان‌نشین عمان (Sultanate of Oman)، ارائه‌هایی برای پزشکان و عموم مردم برگزار شده است تا علائم را بشناسند و نکاتی را برای مدیریت این وضعیت بیاموزند.