سوالات و پاسخ‌نامه امتحان نهایی زیست‌شناسی ۳ دوازدهم تجربی خرداد ۱۳۹۹ خارج کشور نوبت صبح

1- درستی یا نادرستی عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (1/5 نمره)

 الف) در پروکاریوت‌ها شروع ترجمه یک رنای پیک (mRNA) ممکن است قبل از پایان رونویسی آن را آغاز شود.

درست

ب) بیماری فنیل کتونوری (PKU) به دلیل نبودن آنزیم سازنده آمینواسید فنیل آلانین است.

نادرست

ج) هرچه اندازه یک جمعیت بزرگ‌تر باشد، رانش دگره‌ای (اللی) اثر بیشتری دارد.

نادرست

د) راکیزه (میتوکندری) برای ساخت پروتئین‌های مورد نیاز در تنفس یاخته‌ای، به ژن‌های هسته‌ای نیز وابسته است.

درست

ه) در زیست فناوری کلاسیک با استفاده از روش تخمیر و کشت ریز اندامگان (میکروارگانیسم) تولید موادی مانند پادزیست (آنتی بیوتیک) ممکن شد.

درست

و) براساس انتخاب طبیعی، رفتار غذایابی ای برگزیده می‌شود که از نظر میزان انرژی دریافتی کارآمدتر باشد.

درست

2- در هر یک از عبارت‌های زیر، جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. (1/5 نمره)

الف) نتایج آزمایش ایوری و همکارانش نشان داد که عامل مؤثر در انتقال صفات، مولکول ………………… است.

دنا

ب) پیوندهای ………………. منشأ تشکیل ساختار دوم در پروتئین‌ها هستند.

هیدروژنی

ج) در تنظیم منفی رونویسی، پروتئین مهارکننده به توالی خاصی از دنا به نام ………………………. متصل می‌شود.

اپراتور

د) راکیزه‌ها برای مقابله با اثر سمی رادیکال‌های آزاد، به ترکیبات …………………………… وابسته‌اند.

پاداکسنده (آنتی‌اکسیدان) 

ه) در گیاه ذرت چرخه کالوین در یاخته‌های …………………….. انجام می‌شود.

غلاف آوندی

و) بیشتر رفتارهای جانوران محصول برهم کنش ……………….. و اثرهای محیطی است که جانور در آن زندگی می‌کند.

ژن‌ها

3- در هر یک از عبارت‌های زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید و در برگه پاسخ بنویسید. (1/5 نمره)

الف) به طور معمول هر دیسک (پلازمید)، دارای (یک – چند) جایگاه آغاز همانندسازی است.

یک

ب) رنای بالغ، حاصل پیوند بین (میانه‌ها – بیانه‌ها) است.

بیانه‌ها

ج) از آمیزش دو گل میمونی صورتی، (دو – سه) نوع رخ نمود (فنوتیپ) در زاده‌ها مشاهده می‌شود.

سه

د) اگر جهت‌گیری قسمتی از یک فام تن (کروموزوم) در جای خود معکوس شود، جهش (جابه جایی – واژگونی) نام دارد.

واژگونی

ه) در ماهیچه اسکلتی در شرایط اکسیژن ناکافی، پیرووات حاصل از قند کافت به (لاکتات – اتانول) تبدیل می‌شود.

لاکتات

و) یاخته‌های بنیادی کبد می‌توانند تکثیر شوند و به یاخته‌های (مجرای صفراوی – رگ‌های خونی) تمایز یابند.

مجرای صفراوی

۴ – در پرسش‌های چهارگزینه‌ای زیر، گزینه درست را انتخاب کنید. (0/75 نمره)

الف) در آزمایش مزلسون و استال، پس از انتقال باکتری‌های دارای N15 به محیط کشت دارای N14، بعد از ۲۰ دقیقه، دنای استخراج شده کدام چگالی را نشان داد؟

۱) سبک

۲) متوسط

۳) نیمی سنگین و نیمی متوسط

۴) سنگین

گزینه (2) متوسط

ب) نمودار توزیع فراوانی کدام یک شبیه زنگوله است؟

 ۱) رنگ گل میمونی

۲) گروه خونی ABO

۳) صفت Rh

۴) رنگ ذرت

گزینه (4) رنگ ذرت

ج) سبزینه‌های a و b و کاروتنوئیدها، کدام نور را به طور مشترک، بیشتر جذب می‌کنند؟

1) قرمز

۲) نارنجی

۳) آبی

۴) بنفش

گزینه (3) آبی

5- پیوند فسفودی استر بین کدام مولکول‌ها در نوکلئوتیدهای مجاور تشکیل می‌شود؟ (۰/۵ نمره)

بین فسفات یک نوکلئوتید و قند نوکلئوتید مجاور

6- شکل مقابل مربوط به همانندسازی دنا است. (۰/۵ نمره)

الف) آنزیم شماره ۱ چه نام دارد؟

دنابسپاراز

ب) آنزیم شماره ۲ چه پیوندهایی را از هم باز می‌کند؟

هیدروژنی

7- به پرسش‌های زیر پاسخ کوتاه دهید. (۱/۲۵ نمره)

الف) علاوه بر یون‌های فلزی، کدام مولکول‌های آلی نقش کوآنزیم را دارند؟

 ویتامین‌ها (اشکال در متن سؤال یون‌های فلزی غیرآلی بوده کوآنزیم محسوب نمی‌شوند!!!)

ب) pH بهینه کدام آنزیم در حدود ۲ می‌باشد؟

پپسین

ج) بنزوپیرن موجود در دود سیگار جز کدام عوامل جهش زا است؟

شیمیایی

د) در کدام نوع تخمیر، CO2 تولید می‌شود؟

الکلى

ه) رنگیزه فتوسنتزی در باکتری‌هایی که در تصفیه فاضلاب‌ها برای حذف هیدروژن سولفید به کار می‌رود، چه نام دارد؟

باکتریوکلروفیل

8- با توجه به mRNA مقابل به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (1 نمره)

AUGUCAAAUCCGUGUUUUAUCUGA

الف) رشته رمزگذار این mRNA را مشخص کنید.

ATGTCAAATCCGTGTTTTATCTGA

ب) اولین پادرمزه (آنتی کدون) جایگاه P را مشخص کنید.

UAC

ج) آخرین پادرمزه جایگاه A را مشخص کنید.

UAG

9- با توجه به شکل به پرسش‌ها پاسخ دهید. (0/75 نمره)

الف) تقاوت رناهای ناقل (tRNA) مربوط به کدام شماره در این مولکول است؟

2

ب) شکل تاخوردگی اولیه رنای ناقل را نشان می‌دهد با ساختار سه بعدی آن را؟

تاخوردگی اولیه

ج) این مولکول در باکتری اشرشیاکلای توسط چه آنزیمی ساخته می‌شود؟

رنابسپاراز

10- منظور از رابطه هم توانی بین دگره‌ها چیست؟ یک مثال برای آن ذکر کنید. (0/75 نمره)

رابطه‌ای که در آن، اثر دگره‌ها ،همراه با هم ظاهر می‌شود. مثل رابطه بین دگره‌های A و B در گروه خونی ABO

11- زن و مردی سالم، پسری هموفیل با گروه خونی AB و دختری سالم با گروه خونی O دارند. (بدون ذکر راه حل) (1 نمره)

الف) ژن نمود (ژنوتیپ) پدر و مادر را برای صفت هموفیلی بنویسید.

چون فقط برای صفت هموفیلی خواسته است پدر XhY و مادر XHXh

ب) رخ نمود (فنوتیپ) گروه خونی پدر و مادر چیست؟

الزاماً یکی از والدین دارای گروه خونی A و دیگری B خواهند بود. (نمی‌توان گروه خونی هرکدام را جداگانه تعیین کرد!)

12- اصطلاحات زیر را تعریف کنید. (1 نمره)

الف) جهش خاموش

جهشی که رمز یک آمینواسید را به رمز دیگری برای همان آمینواسید تبدیل کند.

ب) همسانه سازی دنا

جداسازی یک یا چند ژن و تکثیر آنها

13- به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (1/25 نمره)

الف) طبق قرارداد ژنگان هسته‌ای انسان شامل کدام فام تن¬ها (کروموزوم‌ها) است؟

یک مجموعه (۲۲) فام تن غیر جنسی + فام تن‌های جنسی X وY

ب) منظور از جدایی تولیدمثلی چیست؟

عواملی است که مانع آمیزش بعضی از افراد یک گونه با بعضی دیگر از افراد همان گونه می‌شوند.

14- به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (1 نمره)

الف) منظور از ساخته شدن ATP در سطح پیش ماده چیست؟

برداشته شدن یک گروه فسفات از یک ترکیب فسفات دار و افزودن آن به ADP

ب) سیانید چگونه سبب توقف انتقال الکترون می‌شود؟

واکنش نهایی مربوط به انتقال الکترون به O2 را مهار و در نتیجه باعث توقف زنجیره انتقال الکترون می‌شود.

15- در مورد قند کافت (گلیکولیز) به پرسش‌ها پاسخ دهید. (0/5 نمره)

الف) این واکنش‌ها در کدام بخش سلول انجام می‌شود؟

در ماده زمینه سیتوپلاسم

ب) پیرووات حاصل از قند کافت با چه روشی وارد راکیزه می‌شود؟

انتقال فعال

16- در مورد واکنش‌های فتوسنتزی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (0/75 نمره)

الف) الکترون برانگیخته از فتوسیستم ۱ در نهایت به چه مولکولی می‌رسد؟

⁺NADP

ب) الکترون‌های ایجاد شده حاصل از تجزیه نوری آب چه نقشی دارند؟

کمبود الکترونی سبزینه a در مرکز واکنش فتوسیستم ۲ را جبران می‌کنند.

ج) قند ۵ کربنه ابتدای چرخه کالوین چه نام دارد؟

ریبولوز بیس فسفات

17- یک تفاوت تنفس نوری و تنفس یاخته‌ای را بنویسید.

در نتیجه تنفس نوری ATP تولید نمی‌شود در صورتی که در نتیجه تنفس یاخته‌ای ATP تولید می‌شود.

18- دلیل علمی هر یک از موارد زیر را بنویسید.

الف) کارایی گیاهان C4 در دما و شدت نور زیاد بیشتر از گیاهان C3 است.

گیاهان C4 در حالی که روزنه‌ها بسته شده‌اند (در دمای بالا، شدت نورهای زیاد و کمبود آب)، همچنان میزان CO2 را در محل عملکرد آنزیم روبیسکو بالا نگه می‌دارند.

ب) اینترفرونی که به روش مهندسی ژنتیک ساخته می‌شود، فعالیتی بسیار کمتر از اینترفرون طبیعی دارد.

علت این کاهش فعالیت، تشکیل پیوندهای نادرست در هنگام ساخته شدن آن در باکتری است.

19- در رابطه با فناوری‌های نوین زیستی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (1 نمره)

الف) مهم‌ترین مرحله در ساخت انسولین به روش مهندسی ژنتیک چیست؟

تبدیل انسولین غیر فعال به انسولین فعال

ب) از روش‌های درمان افرادی که با بیماری ارثی متولد می‌شوند، دو روش را نام ببرید.

ژن درمانی – پیوند مغز استخوان – تزریق آنزیم (ذکر دو مورد کافیست)

20- هر یک از عبارت‌های ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط دارند. آن‌ها را در برگه پاسخ بنویسید.

الف- ۴، ب- ۵، ج- ۳، د- ۲

21- در رابطه با انتخاب طبیعی و رفتار به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (1 نمره)

الف) در کدام نظام تولیدمثلی، هردو جاندار نر وماده، در انتخاب جفت سهم مساوی دارند؟

تک همسری

ب) دلیل تغذیه طوطی‌ها از خاک رس در سواحل آمازون چیست؟

خنثی کردن مواد سمی حاصل از غذاهای گیاهی در لوله گوارش (رفع نیاز به مواد معدنی هم درست است!)

ج) در جهت‌یابی کبوتر خانگی و بازگشت به لانه خود، چه عاملی نقش دارد؟

میدان مغناطیسی زمین

د) رکود تابستانی در کدام جانوران مشاهده می‌شود؟

جانورانی که در جاهای به شدت گرم، مانند بیابان زندگی می‌کنند.

جمع نمره: ۲۰

موفق و سربلند باشید

بارم‌بندی زيست‌شناسی دوازدهم