سوالات امتحان نهایی زیست‌شناسی خارج کشور؛ خرداد ۱۳۹۹ نوبت عصر

---

---

---

۱- درستی یا نادرستی عبارت زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (۱/۵)

الف) در زمان ایوری بسیاری از دانشمندان بر این باور بودند که پروتئین‌ها ماده وراثتی هستند.

درست

ب) هموگلوبین نمونه‌ای از پروتئین‌ها با ساختار نهایی سوم است.

نادرست

ج) در یوکاریوت‌ها پروتئین‌سازی حتی ممکن است پیش ‌از پایان رونویسی رنای پیک (mRNA) آغاز شود.

نادرست

د) در گل میمونی، رنگ گل یا ژن‌نمود (ژنوتیپ) RW حالت حد واسط قرمز و سفید است.

درست

هـ) برای آن‌که جمعیتی در حال تعادل باشد، لازم است آموزش‌ها در آن غیر تصادفی باشند.

نادرست

و) مهم‌ترین مرحله در ساخت انسولین به روش مهندسی ژنتیک، تبدیل انسولین غیر فعال به انسولین فعال است.

درست

۲- در هر یک از عبارت‌های زیر جای خالی را با کلمات مناسب پر کنید. (۱/۵)

الف) در بافت پیوندی …………….. پروتئینی است که باعث استحکام این بافت می‌شود.

کلاژن

ب) دگره صفت گروه‌های خونی ABO یک جایگاه مشخص از فام‌تن شماره ………… را به خود اختصاص داده‌اند.

۹

ج) جهش در راه‌انداز یا افزاینده، بر توالی پروتئین اثری نخواهد داشت بلکه بر …………….. آن تأثیر می‌گذارد.

مقدار

د) مجموعه همه دگره‌های موجود در همه جایگاه‌های ژنی افراد یک جمعیت را …………….. آن جمعیت می‌نامند.

خزانه ژنی

هـ) به قرار دادن نسخه سالم یک ژن در یاخته‌های فردی که دارای نسخه‌ای ناقص از همان ژن است، …………….. می‌گویند.

ژن ‌درمانی

و) بیشتر پرندگان مثل قمری خانگی نظام جفت‌گیری …………….. دارند.

تک‌همسری

۳- در هر یک از عبارات زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید و در برگه پاسخ‌نامه بنویسید. (۱/۵)

الف) دِنای (DNA) سیتوپلاسمی‌حالت (خطی – حلقوی) دارد.

حلقوی

ب) اتصال بعضی رناهای کوچک مکمل به رنای پیک مثالی از تنظیم بیان ژن (پس ‌از – پیش ‌از) رونویسی است.

پس ‌از

ج) نوعی ذرت صفتی با سه جایگاه ژنی دارد. در رخ‌نمودهای ناخالص، هر چه تعداد دگره‌های بارز بیشتر باشد، مقدار رنگ (سفید – قرمز) کمتر است.

سفید

د) پیدایش گیاهان چندلادی (پلی پلوییدی)، مثال خوبی از گونه‌زایی (دگر‌میهنی – هم‌میهنی) ‌است.

هم‌میهنی

هـ) در (تنفس نوری – تنفس یاخته‌ای) ماده آلی تجزیه می‌شود، اما ATP از آن ایجاد نمی‌شود.

تنفس نوری

و) باکتری‌هایی که منبع تأمین الکترون در آن‌ها ترکیبی به غیر از آب است، فتوسنتز کننده (غیر اکسیژن‌زا – اکسیژن‌زا) هستند.

غیر اکسیژن‌زا

۴- در مورد ساختار نوکلئیک اسیدها به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱)

الف) نام باز آلی نیتروژن‌دار اختصاصی پیریمیدینی در رنا (RNA) را بنویسید.

یوراسیل

ب) در تشکیل پیوند فسفودی‌استر، فسفات یک نوکلئوتید به چه بخشی از قند مربوط به نوکلئوتید دیگر متصل می‌شود؟

گروه هیدروکسیل

ج) ویلکینز و فرانکلین با استفاده از پرتو ایکس از مولکول‌های دنا تصاویری تهیه کردند. دو نتیجه حاصل از بررسی این تصاویر را بنویسید.

DNA حالت مارپیچی و بیش‌ از یک رشته دارد. با استفاده از این روش ابعاد مولکول‌ها را نیز تشخیص دادند.

۵- در مورد همانندسازی دِنا (DNA) به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۵)

الف) در شکل مقابل همانندسازی دنا مربوط به پروکاریوت‌ها است یا یوکاریوت‌ها؟

ب) در همانندسازی دنا (DNA) کدام آنزیم مارپیچ دنا

و دو رشته آن را از هم باز می‌کند؟

الف) یوکاریوت

ب) هلیکاز

۶- در مورد رونویسی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۷۵)

الف) در یوکاریوت‌ها رنای پیک (mRNA) توسط کدام رنابسپاراز ساخته می‌شود؟

ب) شکل مقابل کدام مرحله از رونویسی را نشان می‌دهد؟

ج) شماره ۱ را نام‌گذاری کنید.

الف) RNA پلیمراز ۲

ب) آغاز

ج) RNA پلیمراز

۷- در مورد فرایند ترجمه به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۷۵)

الف) پیوند پپتیدی در کدام جایگاه رناتن و در چه مرحله‌ای از ترجمه برقرار می‌شود؟

ب) در مرحله پایان ترجمه عوامل آزاد کننده وارد کدام جایگاه رناتن می‌شوند؟

الف) جایگاه A – طویل شدن

ب) جایگاه A

۸- مردی سالم قصد دارد با زنی هموفیل ازدواج کند؛ چه ژن‌نمود و رخ‌نمودهایی برای فرزندان آنان پیش‌بینی می‌کنید؟ (بدون ذکر راه‌حل) (۱)

پسرها هموفیل XhY – دخترها سالم XHXh

۹- در مورد انتقال اطلاعات در نسل‌ها به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۷۵)

الف) اندازه قد انسان صفتی گسسته ‌است یا پیوسته؟

ب) ساخته شدن سبزینه در گیاهان علاوه ‌بر ژن به چه چیزی نیاز دارد؟

ج) در بدن افراد مبتلا به بیماری فنیل کتونوری کدام آنزیم وجود ندارد؟

الف) پیوسته

ب) نور

ج) آنزیم تجزیه‌کننده فنیل آلانین

۱۰- اصطلاحات زیر را تعریف کنید. (۱)

الف) میانه (اینترون):

اینترون مناطقی در DNA که رونوشت آن‌ها از mRNA سیتوپلاسمی‌حذف شده‌ است.

ب) ساختارهای همتا:

اندام‌هایی که طرح ساختاری یکسان ولی کار متفاوت دارند؛ مانند دست انسان و بال پرنده.

۱۱- در مورد تغییر در ماده وراثتی جانداران به پرسش‌های زیر پاسخ دهید: (۰/۵)

الف) اگر جهش سبب تغییر در نوع آمینواسید در زنجیره‌ پلی پپتیدی شده باشد، چه نوع جهش جانشینی رخ داده‌ است؟

ب) دِنای کدام اندامک، ژنگان سیتوپلاسمی‌را در ژنگان انسان تشکیل می‌دهد؟

الف) دگر معنا

ب) میتوکندری

۱۲- چرا انگل بیماری مالاریا در افرادی با ژن‌نمود HbAHbS نمی‌تواند باعث بیماری شود؟ (۰/۵)

چون وقتی انگل گویچه‌های قرمز آن‌ها را آلوده می‌کند، آن‌ها داسی‌ شکل هستند و انگل می‌میرد.

۱۳- در مورد از ماده به انرژی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۲)

الف) قند کافت (گلیکولیز) در چه بخشی از یاخته انجام می‌گیرد؟

سیتوپلاسم

ب) در چرخه کربس ضمن ترکیب یک استیل‌ کوآنزیم A با مولکولی چهار کربنی، چند مولکول “CO2” آزاد می‌شود؟

در این گام، “CO2” آزاد نمی‌شود.

ج) با توجه به نقش غشای درونی راکیزه در تنفس یاخته‌ای، چین‌خورده بودن آن چه ارزشی برای یاخته دارد؟

به دلیل وجود مولکول‌های ATP ساز در غشای درونی با افزایش سطح غشا تولید ATP افزایش می‌یابد.

د) چه عواملی در عملکرد راکیزه در خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد مشکل ایجاد می‌کنند؟

الکل و انواعی از نقص‌های ژنی (۰/۵) 

هـ) اگر مقدار ATP در یاخته زیاد باشد، چگونه تولید ATP کم می‌شود؟

با مهار آنزیم‌های درگیر در گلیکولیز و کربس

۱۴- در مورد زیستن مستقل از اکسیژن به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۵)

الف) در تخمیر الکلی، اتانال برای ایجاد اتانول از کدام مولکول الکترون می‌گیرد؟

NADH

ب) چرا الکل یا لاکتیک ‌اسید باید از یاخته‌های گیاهی دور شوند؟

زیرا تجمع آن‌ها در سلول گیاهی منجر به مرگ آن می‌شود.

۱۵- در مورد فتوسنتز گیاهان به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱/۵)

الف) چه عاملی کارایی گیاه را در استفاده از طول موج‌های متفاوت نور افزایش می‌دهد؟

وجود رنگیزه‌های متفاوت

ب) حداکثر جذب نور سبزینه a در مرکز واکنش فتوسیستم ۲، در چه طول موجی است؟

۶۸۰ نانومتر

ج) کمبود الکترون سبزینه a در فتوسیستم ۱ چگونه جبران می‌شود؟

با الکترون خارج‌ شده از کلروفیل a در فتوسیستم ۲

د) واکنش‌های چرخه‌ کالوین در چه بخشی از سبزدیسه انجام می‌شود؟

بستره

هـ) در چه گیاهانی تثبیت کردن فقط در چرخه کالوین انجام می‌شود؟

گیاهان C3

و) در گیاهان CAM، چرخه‌ کالوین در کدام یاخته انجام می‌شود؟

میانبرگ

۱۶- در مورد جانداران فتوسنتزکننده دیگر به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۵)

الف) اوگلنا در چه صورتی سبزدیسه‌‌های خود را از دست می‌دهد؟

ب) باکتری‌های نیترات‌ساز که آمونیوم را به نیترات تبدیل می‌کنند، فتوسنتزکننده هستند یا شیمیوسنتزکننده؟

الف) اگر نور نباشد.

ب) شیمیوسنتزکننده

۱۷- در جدول زیر، هر یک از موارد ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط منطقی دارد؛ آن‌ها را پیدا کنید و در برگه پاسخ‌نامه بنویسید. (در ستون «ب» یک مورد اضافه است) (۱)

ستون «الف»	ستون «ب»
۱- اتصال دنای مورد نظر به دیسک (پلازمید)	آنزیم برش‌دهنده
۲- ایجاد منافذی در دیواره باکتری	پادزیست (آنتی‌ بیوتیک)
۳- جایگاه تشخیص آنزیم	ناقل همسانه‌سازی (وکتور)
۴- جداسازی یاخته‌های تراژنی	آنزیم لیگاز
	شوک گرمایی

۱- آنزیم لیگاز ۲- شوک گرمایی ۳- آنزیم برش‌دهنده ۴- پادزیست (آنتی‌ بیوتیک)

۱۸- در مورد زیست‌فناوری به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۱)

الف) چرا وقتی اینترفرون با روش مهندسی ژنتیک ساخته می‌شود، فعالیتی بسیار کمتر از اینترفرون طبیعی دارد؟

به ‌علت تشکیل پیوندهای نادرست هنگام ساخته شدن آن در باکتری

ب) لخته‌ها به‌ طور طبیعی در بدن توسط کدام آنزیم تجزیه می‌شوند؟

پلاسمین

ج) اگر یاخته‌های بنیادی کبد در محیط کشت تکثیر شوند، علاوه‌ بر یاخته کبدی به کدام یاخته دیگر می‌توانند تمایز پیدا کنند؟

یاخته مجرای صفراوی

۱۹- هر یک از موارد زیر مربوط به کدام نوع یادگیری است؟ (۱)

الف) ‌در این یادگیری، پاسخ جانور به یک محرک تکراری که سود یا زیانی برای آن ندارد، کاهش پیدا می‌کند و جانور می‌آموزد به برخی محرک‌ها پاسخ ندهد.

عادی شدن یا خوگیری

ب) پرنده‌ای که پروانه مونارک را بلعیده و دچار تهوع شده‌ است، پس ‌از چنین تجربه‌هایی پرنده می‌آموزد، این حشره را نباید بخورد.

شرطی شدن فعال

ج) جانور بین تجربه‌های گذشته و موقعیت جدید ارتباط برقرار می‌کند و آگاهانه برنامه‌ریزی می‌کند.

حل مسئله

د) جوجه غازها پس ‌از بیرون آمدن از تخم، نخستین جسم متحرکی را که می‌بینند، دنبال می‌کنند.

نقش‌پذیری

۲۰- در مورد انتخاب طبیعی و رفتار به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (۰/۷۵)

الف) چرا پرنده کاکایی پس ‌از آن‌که جوجه‌هایش از تخم بیرون می‌آیند، پوسته‌های تخم را از لانه خارج می‌کند؟

کاهش احتمال شکار شدن و افزایش احتمال بقای جوجه‌ها

ب) جانورانی که در جاهای به‌ شدت گرم مانند بیابان زندگی می‌کنند، در پاسخ به نبود غذا یا دوره‌های خشک‌سالی، چه کاری انجام می‌دهند؟

رکود تابستانی

۲۱- چرا در جانوران، ماده‌ها بیشتر از نرها رفتار انتخاب جفت را انجام می‌دهند؟ (۰/۵)

زیرا ماده‌ها زمان و انرژی بیشتری برای تولیدمثل صرف می‌کنند.

جمع نمره: ۲۰

«موفق و سربلند باشید»

---

---

---

---

---

بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم

---

شماره فصل و عنوان	نیمسال اول	نیمسال دوم و شهریور
۱- مولکول‌های اطلاعاتی	۶	۲/۵
۲- جریان اطلاعات در یاخته	۵	۲/۵
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها	۴	۲/۵
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی	۵	۲/۵
۵- از ماده به انرژی	–	۲/۵
۶- از انرژی به ماده	–	۲/۵
۷- فناوری‌های نوین زیستی	–	۲/۵
۸- رفتارهای جانوران	–	۲/۵
جمع	۲۰	۲۰

---