نظام طبقهبندی ۵ فرمانرویی: باکتریها، آغازیان، قارچها، گیاهان و جانوران
نظام طبقهبندی پنج فرمانرویی
این نظام شامل فرمانروهای باکتریها، آغازیان، قارچها، گیاهان و جانوران است. البته در مورد تعداد فرمانروها و تعداد گونههای جانداران، در بین زیست شناسان اختلاف نظر وجود دارد. حتی برخی از آنها – به تازگی نظام طبقه بندی با شش فرمانرو را پذیرفتهاند. در نظام شش فرمانرویی، فرمانرو آرکی باکتریها را از فرمانرو باکتریها جدا کردهاند.
۱- فرمانروی باکتریها
شاخه یوباکتریها (Enbacteria): این شاخه بیشتر از ۴۰۰۰ گونه دارد؛ بدن آنها از یک سلول تشکیل شده است؛ پروکاریوت هستند؛ اندامکهای غشایی ندارند؛ روش تغذیه آنها اساساً از طریق هتروتروفی (از طریق جذب غذا) است اما در میان آنها انواع فتوسنتز کننده و شیمیوسنتز کننده هم دیده میشود؛ تولیدمثل آنها معمولاً از طریق تقسیم (دوتایی) یا جوانه زدن است.
سیانوباکتریها (Cyanobacteria): فتوسنتز کنندهاند، با یک پوشش رنگدانه دار احاطه شدهاند؛ معمولاً روی خشکی یا در اقیانوسها دیده میشوند؛ احتمالاً اجداد کلروپلاست های برخی از آغازیان بودهاند.
نمونه: آنابنا (Anabaena)، اُسیلاتوریا (Oscillatoria) و اسپیرولینا (Spirulina)
اتوتروفهای شیمیوسنتزکننده (Chemonutotrophs): باکتریهای باستانی هستند که بدون نیاز به نور خورشید یا سایر موجودات زنده، قادر به زندگیاند؛ انرژی را از گازهای احیا شده آمونیاک (NH3)، متان (CH4) و سولفید هیدروژن (H3S) به دست میآورند؛ در چرخههای نیتروژن زمین نقش حساسی دارند و شامل نیتروباکتری ها و سولفوباکتریها هستند.
نمونه: نیتروزوموناس (Nitrosomonas) و نیتروباکتر (Nitrobacter).
انتروباکتریها (Enterobacteriu): باکتریهای میلهای شکل، بدون انعطاف و هتروتروف اند؛ ممکن است هوازی یا بی هوازی باشند؛ تاژک دارند؛ عامل بسیاری از بیماریهای شدید گیاهی و انسانی هستند.
نمونه: اشریشیا کولی (Escherichia coli) و سالمونلا تیفی موریوم (Salmonella typhimurium)
سودومونادها (Pseudomonads): باکتریهای میلهای راست یا خمیده با تاژکی در یک انتهای خود هستند؛ کاملاً هوازیاند؛ معمولاً در خاک دیده میشوند و بسیاری از آنها در گیاهان تولید بیماری میکنند.
نمونه: سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa)
اسپیروکتها (Spirochetes): سلولهایی مارپیچی و دراز هستند که در هر انتهای خود تاژک دارند؛ عامل ایجاد بیماریهای شدیداند.
نمونه: ترپونما پالیدوم (Treponena pallidium) و بورلیا بورگدورفری (Borrelia burgdorferi)
اکتینومیستها (Actinomycetes): باکتریهای رشتهای شکل که اغلب با قارچها اشتباه گرفته میشوند. هاگ تولید میکنند؛ منابع تولید آنتی بیوتیک هایی مانند: استرپتومایسین، تتراسایکلین و کلرامفنیکل هستند؛ موجب بیماریهایی نظیر پلاک دندانی، جذام و سل میشوند.
نمونه: مایکوباکتریوم توبرکلوسیس (Mycobacterium tuberculosis)
ریکتسیاها (Rickettsias): باکتریهای انگل هستند که درون سلولهای مهرهداران و بند پایان زندگی میکنند.
نمونه: ریکتسیا ریکتسیی (Rickettsia rickettsii)
باکتریهای لیز و لزج که جوانه میزنند: دارای سلولهای میلهای شکلاند؛ پلی ساکاریدهای لیز و لزج کننده ترشح میکنند؛ اغلب به صورت تودههای لزج مجتمع میشوند و اساساً در خاک زندگی میکنند.
نمونه: میکسو باکتریها (Myxobacteria)
شاخه آرکی باکتریها (Archaebacteria): این شاخه کمتر از ۱۰۰ گونه را تشکیل میدهد؛ شامل باکتریهای هوازی و غیر هوازیاند که با محیطهای افراطی سازگار شدهاند؛ پروکاریوت اند؛ از نظر ساختار دیواره و غشای سلول با سلولهای یوکاریوت متفاوتاند؛ شباهتهای آنها به یوکاریوت ها این نظریه را ایجاد میکند که آرکی باکتریها در مقایسه با و باکتریها، وابستگان بسیار نزدیکتر یوکاریوت ها هستند؛ فقط به طریقه غیرجنسی تولید مثل میکنند و به سه گروه بزرگ تقسیم میشوند؛ اگرچه شواهدی وجود دارد که به طور آزاد در اقیانوسها زندگی میکنند اما هنوز در آزمایشگاهها کشت داده نشدهاند.
متانوژنها (Methanogens): تولیدکنندگان بی هوازی متان هستند؛ بیشتر گونههای آنها، دی اکسید کربن را به عنوان منبع کربن به کار میبرند؛ در خاک و باتلاقها سکونت دارند و از بقایای جانوران، به خصوص پستانداران علف خوار مثل گاو، تغذیه میکنند؛ سالانه نزدیک به دو تریلیون کیلو گرم گاز متان تولید میکنند.
نمونه: متانوبروی باکتر رومناتیوم (Methanobrevibacter ruminatium)
ترمواسیدوفیلها (Thermoacidophiles): در محیطهای داغ اسیدی سکونت دارند، میتوانند حرارتهای بالا را تحمل کنند؛ به گوگرد نیاز دارند؛ اغلب غیر هوازیاند.
نمونه: سولفولوبوس سولفاتاریکوس (Sulfolobus solfataricus)
هالوفیلهای افراطی (Extreme halophiles): در محیطهای محتوی نمک با غلظت بسیار بالا (شوری ۱۵ تا ۲۰ درصد) مثل بحرالمیت و دریاچههای نمک سکونت دارند؛ بسیاری از آنها هوازی و گرم منفیاند.
نمونه: هالوباکتروئیدز هولوبیوس (Halobacteroides holobius)
۲- فرمانروی آغازیان
در حدود ۴۳۰۰۰ گونه یوکاریوت هستند که گیاه، قارچ یا جانور نیستند؛ فرمانرویی است که از نظر ساختاری بیشترین گوناگونی را دارد؛ موجودات آن تک سلولی یا پرسلولیاند؛ هسته آنها غشا دارد؛ تقریباً همه دارای کروموزوم، میتوکندری و سازمان غشایی درون سلولیاند؛ بسیاری از آنها دارای کلروپلاست اند و اکثریت آنان دیواره سلولی دارند؛ به روش جنسی و غیرجنسی تولید مثل میکنند؛ آبزی یا انگلاند؛ بسیاری از آنها نیز در خاک زندگی میکنند.
شاخه ریزوپودا (Rhizopoda) (آمیبها): حدود ۳۰۰ گونه را شامل میشوند؛ تک سلولی و هتروتروف اند؛ سلولهای بی شکلی هستند که به کمک برآمدگیهای سیتوپلاسمی به نام پای کاذب، حرکت میکنند و شامل آمیبها هستند.
شاخه فورامینیفرا (روزنداران) (Foraminifera): حدود ۳۰۰ گونه را تشکیل میدهند: تک سلولی و هتروتروف و در بازیاند؛ پوستهای از جنس موادّ آلی دارند و دارای منافذی هستند که از آنها رشتههای سیتوپلاسمی بیرون زدهاند.
نمونه: هتروستجینا دپرسا (Heterostegina depressa)
شاخه باسیلاری فیتا (دیاتوم ها) (Bacillariophyta): بیش از ۱۱۵۰۰ گونه هستند که تک سلولی و فتوسنتز کنندهاند؛ پوسته منحصر به فردی از جنس سیلیس شیری رنگ ترشح میکنند که شبیه جعبهای با یک درپوش است؛ کلروپلاست های آنها شبیه به کلروپلاست های جلبکهای قهوهای است و محتوی کلروفیل های نوع a و هو فوکوگزانتین است؛ این شاخه شامل دیاتوم هاست.
شاخه کلروفیتا (جلبکهای سبز) (Chlorophyta): این شاخه حدود ۷۰۰۰ گونه دارد؛ در این شاخه، اشکال تک سلولی، کلونی و پرسلولی دیده میشود؛ فتوسنتز کننده و محتوی کلروفیل های a و b هستند؛ کلروپلاست های شبیه گیاهان دارند؛ دانشمندان فکر میکنند که گیاهان از این گروه مشتق شدهاند؛ این شاخه شامل جلبکهای سبز است.
نمونه: کلامیدوموناس (Chlamydomonas)، کلرلا (Chlorella)، أودوگونیم (Dedogonium)، اسپیروژیر (Spirogyra)، اولوا (کاهوی دریایی) (Ulva)، ولوکس (Volvox).
شاخه رودوفیتا (جلبکهای قرمز) (Rhodophyta): حدود ۴۰۰۰ گونهاند؛ تقریباً همه آنها پرسلولی و فتوسنتز کنندهاند؛ بیشتر آنها در بازیاند؛ دارای کلروفیل a و فیکوبلینها هستند؛ کلروپلاست های آنها احتمالاً از سیانوباکتری های هم زیست به دست آمدهاند. این شاخه شامل جلبکهای قرمز است.
نمونه: پُورفیرا (Porphyra)
شاخه فئوفیتا (جلبکهای قهوهای) (Phaeophyta): حدود ۱۵۰۰ گونهاند؛ پرسلولی و فتوسنتز کنندهاند؛ تقریباً همه آنها در بازیاند؛ دارای کلروفیل های a و c و فوکوگزانتین هستند و به همین دلیل رنگ آنها مایل به قهوهای است؛ این شاخه شامل جلبکهای قهوهای است.
نمونه: فوکوس (Fucus)، لامیناریا (Laminaria)، پوستلزیا (Postelsia)، سارگاسوم (Sargassum) شاخه دینوفلاژلاتا (تاژکداران چرخان): (Dinoflagellata) این شاخه بیشتر از ۲۱۰۰ گونه تک سلولی دارد و شامل گونههای هتروتروف و اتوتروف است؛ بیشتر آنها در بازیاند؛ بدنشان با دو صفحه سلولزی محصور شده است؛ دارای کلروفیل های a و c و کاروتنوئیدها هستند؛ این شاخه شامل دینوفلاژلاتاهاست.
نمونه: گونیولاکس (Gonyaulax)، نوکتیلوکا (Noctiluca)
شاخه زُئوماستی جینا (تاژکداران جانور مانند) (Zoomastigina): حدود ۳۰۰۰ گونه دارد؛ بیشتر آنها تک سلولی و هتروتروف اند؛ همه آنها حداقل یک تاژک دارند؛ این شاخه شامل زئوماستی جیناهاست.
نمونه: ژیاردیا (Giardia)، لیشمانیا (Leishmania)، تری پانوزوما (Trypanosoma)
شاخه اوگلنوفیتا (اوگلناها) (Eaglenophyta): این شاخه حدود ۱۰۰۰ گونه دارد؛ تک سلولیاند، شامل گونههای فتوسنتزکننده و هتروتروف است؛ تولید مثل غیرجنسی دارند؛ بیشتر آنها در آب شیرین زندگی میکنند؛ کلروپلاست های آنها شبیه جلبکهای سبز است و تصور میشود که از باکتریهای هم زیست مشابه نتیجه شده باشند؛ این شاخه شامل او گلنوئیدها است.
نمونه: اوگلنا (Euglena)
شاخه سیلیوفورا (مژکداران) (Ciliophora): در این شاخه حدود ۸۰۰۰ گونه وجود دارد؛ دارای سلولهای منفرد بسیار پیچیدهاند؛ هتروتروف اند؛ ردیفهایی از مژک دارند و دو نوع هسته در سلول آنها وجود دارد؛ این شاخه شامل مژکداران است.
نمونه: دیدینیوم (Didinium)، پارامسیوم (Paramecium)، اِستنتور (Stentor)، ورتیسلا (Vorticella).
شاخه آکرازیومیکوتا (کپکهای مخاطی سلولی) (Acrasiomycota): این شاخه حدود ۷۰ گونه دارد؛ هتروتروف اند؛ سلولهای آمیبی شکلی دارند که وقتی از غذا محروم میشوند به صورت یک توده متحرک مجتمع میشوند؛ سلولهای درون این توده، غشاهای خود را حفظ میکنند و آمیخته نمیشوند و هاگهایی تولید میکنند که آمیبی شکلهای جدیدی را در جای دیگر تشکیل میدهند؛ این شاخه شامل کپکهای مخاطی است.
نمونه: دیکتیوستلیوم (Dictyostelium)
شاخه میکسومیکوتا (کپکهای مخاطی پلاسمودیومی) (Myxomycota): این شاخه حدود ۵۰۰ گونه دارد که هتروتروف اند؛ یک توده سیتوپلاسمی چند هستهای شناوراند؛ آنها میتوانند هاگهایی را به وجود آورند که در یک محیط مناسبتر، فرد جدیدی را پدید آورد؛ این شاخه شامل کپکهای مخاطی پلاسمودیال است.
نمونه: فیزاروم (Physarum)
شاخه آئومیکوتا (Oomycota): این شاخه حدود ۵۸۰ گونه هتروتروف دارد؛ انگل یا تجزیه کنندهاند؛ دیواره سلولی آنها از سلولز تشکیل شده است و مانند قارچها کیتینی نیست؛ این شاخه شامل کپکهای آب زی، زنگهای سفید و میلدیوهای کرک دار است.
نمونه: فیتوفتورا (Phytophthora)
شاخه آپی کمپلکسا (هاگ داران) (Apicomplexa): حدود ۳۹۰۰ گونه تک سلولی، هتروتروف و غیرمتحرک دارد؛ انگلهایی هاگ مانند در جانوران هستند و چرخههای پیچیدهای در طول دوره زندگی خود دارند؛ به دو روش جنسی و غیرجنسی تولیدمثل میکنند؛ این شاخه شامل اسپوروزوئن (Sporozoan) هاست.
نمونه: پلاسمودیوم (Plasmodium)، توکسووپلاسما (Toxoplasma)
۳- فرمانروی قارچها
حدود ۷۷۰۰۰ گونه هستند؛ یوکاریوت های هتروتروف با تغذیه از راه جذب، همگی به جز مخمرها پرسلولیاند؛ تقریباً همگی خاکزیاند؛ بدن برخی از آنها از رشتههایی به نام هیف تشکیل شده است و چند هستهای است که بین سلولها دیوار هیندی ناقصی وجود دارد که سپتوم (دیواره عرضی) نام دارد؛ دیواره سلولها از کیتین ساخته شده است؛ حدود ۱۷۰۰۰ گونه از آنها (دوترومیست ها) (Deuteromycetes) فاقد مرحله جنسیاند.
شاخه زیگومیکوتا (Zygomaycota): حدود ۶۶۵ گونه هستند؛ معمولاً فاقد سپتوم (دیواره عرضی)اند؛ ترکیب هیف ها منجر به تشکیل تخم میشود که هنگام رویش، به روش میوز تقسیم میشود؛ خاکزی یا انگلاند؛ این شاخه شامل کپکهای نان است.
نمونه: پیلوبولوس (Pilobulus)، ریزوپوس (Rhizopus)
شاخه آسکومیکوتا (Ascomycota): حدود ۳۰۰۰۰ گونه هستند؛ هیف ها معمولاً دارای دیوارههای عرضی سوراخداراند؛ ترکیب هیف ها، منجر به تشکیل توده در هم یافته متراکمی میشود که دارای ساختارهای تولیدمثلی مشخص که آسک نامیده میشود؛ بسیاری از قارچهایی که از نظر شکل با عنوان قارچهای ناقص طبقهبندی شده بودند، اکنون در این شاخه قرار گرفتهاند؛ این شاخه دارای گونههای خاکزی، در بازی با ساکن در آب شیرین است؛ این شاخه شامل مخمر نان و مخمر آبجو، کیکها و بعضی قارچهای خوراکی است.
نمونه: نوروسپورا (Neurospora)، ساکارومیسس (Saccharomyces)
شاخه بازیدیومیکوتا (Basidiomycota): حدود ۱۶۰۰۰ گونه هستند؛ هیف ها معمولاً دیوارههای عرضی ناقص دارند؛ تولیدمثل نوعاً به طریقه جنسی است. ترکیب هیف ها، منجر به تشکیل ساختارهای تولید مثلی در هم بافته متراکمی (قارچ چتری) میشود که در زیر میکروسکوپ دارای ساختارهای مشخص است و بازیدی نام دارد؛ این شاخه شامل قارچهای چتری، قارچهای چتری سمی، زنگها و سیاهکهاست.
همزیستی قارچی: حدود ۲۰۰۰۰ گونه از قارچها با گروههای دیگر همزیستی دارند؛ این قارچها با گیاهان، جلبکهای سبز و سیانوباکتری ها همکاریهایی را به شکل همزیستی به وجود میآورند.
گلسنگها: حدود ۱۵۰۰۰ گونهاند؛ در این گروه، ارتباطهای همزیستی بین قارچها (تقریباً همیشه آسکوسیت ها) و سیانوباکتری ها، جلبکهای سبز یا هر دوی آنها وجود دارد. جزء فتوسنتز کننده در بین هیف های قارچ زندگی میکند. قارچ انرژی مورد نیاز خود را از جزء فتوسنتز کننده خود کسب میکند.
قارچ ریشهها (Mycorrhizae): حدود ۵۰۰۰ گونهاند. در این گروه، ارتباطهای همزیستی بین قارچها و ریشههای گیاهان برقرار میشود؛ ۸۰ درصد گیاهان، قارچ – ریشههایی دارند که با ریشه آنها در ارتباط است؛ گیاه قندهای مورد نیاز را برای قارچ فراهم میکند و قارچ نیز به نوبه خود، به عنوان ریشههای کمکی به گیاه خدمت میکند؛ به طوری که سطح منطقه قابل دسترس برای جذب مواد معدنی را به مقدار زیاد افزایش میدهد.
۴- فرمانروی گیاهان
حدود ۲۸۰،۰۰۰ گونهاند؛ پرسلولی، یوکاریوت، اغلب اتوتروف و خشکی زی، دارای بافتها و اندام هستند؛ دیواره سلولی سلولزی دارند؛ پلاستیدهای آنها محتوی کلروفیل های a و b است؛ چرخه زندگی آنها دارای تناوب نسلهاست.
شاخه خزهایها: حدود ۱۰۰۰۰ گونهاند؛ گیاهانی بدون آوند هستند؛ گامتوفیت آنها بزرگتر از اسپوروفیت است؛ اسپوروفیت ها روی گامتوفیت ها رشد میکنند؛ بافتهای هادی سادهای دارند؛ فاقد ریشه، ساقه و برگ هستند؛ این شاخه شامل خزههاست.
نمونه: اسفاگنوم (Sphagnum)
شاخه هپاتوفیتا (جگرواشها) (Hepatophyta): حدود ۶۰۰۰ گونهاند؛ گیاهانی بدون آوند هستند؛ گامتوفیت آنها بزرگتر از اسپورو فیتاهاست و اسپوروفیت ها روی گامتوفیت ها رشد میکنند؛ فاقد روزنه، ریشه، ساقه و برگ هستند. این شاخه شامل جگرواش ها هستند.
نمونه: مارکانسیا (مار چانتیا Marchantia)
شاخه آنتوسروفیتا: حدود ۱۰۰ گونهاند؛ گیاهانی بدون آوند هستند؛ گامتوفیت آنها بزرگتر از اسپوروفیت هاست و اسپوروفیت ها روی گامتوفیت ها رشد میکنند؛ اسپوروفیت ها روزنه دارند؛ فاقد ریشه، ساقه و برگاند؛ شامل شاخ واش ها هستند.
نمونه: آنتوسروز (Anthoceros)
شاخه پتروفیتا (Pterophyta): حدود ۱۱۰۰۰ گونهاند؛ گیاهان آونددار بدون دانهاند؛ اسپورفیت آنها بزرگتر از گامتوفیت هاست؛ اسپوروفیت ها ریشه، ساقه و برگ دارند که در سطوح زیرین خود هاگ تولید میکنند؛ گامتوفیت ها کوچک، مسطح و مستقلاند؛ شامل سرخسها هستند.
نمونه: سالوینیا (Salvinia)
شاخه پنجه گرگیان: حدود ۱۰۰۰ گونهاند. گیاهان آونددار بدون دانهاند؛ اسپوروفیت آنها بزرگتر از گامتوفیت هاست. اسپوروفیت ها در مخروطهایی شبیه گامتوفیت های خزه، هاگ تولید میکنند؛ دارای ریشه، ساقه و برگاند؛ گامتوفیت ها کوچک، مسطح و مستقل هستند؛ این شاخه شامل پنجه گرگهاست.
نمونهها: پنجه گرگ و علف خوک
شاخه دم اسبیان: حدود ۱۵ گونهاند. گیاهان آوندی بدون دانهاند؛ اسپوروفیت آنها بزرگتر از گامتو فیت هاست؛ اسپوروفیت ها، هاگها را در مخروطها تولید میکنند؛ دارای ریشه، برگ و ساقههای متصل به هم هستند؛ گامتوفیت ها کوچک، مسطح و مستقلاند؛ این شاخه شامل دم اسبهاست.
نمونه: دم اسب
شاخه برهنهرستها: تنها حدود چند گونهاند؛ گیاهان آوندی بدون دانهاند؛ اسپوروفیت آنها بزرگتر از گامتوفیت هاست؛ اسپوروفیت ها، هاگها را در اسپورانژهای (هاگدانهای) واقع در نوک ساقهها، تولید میکنند؛ دارای ریشه و ساقه هستند ولی برگ ندارد؛ گامتوفیت ها کوچک، مسطح و مستقلاند.
نمونه: پسیلوتوم (Psilotum)
شاخه مخروط داران: حدود ۵۵۰ گونهاند؛ باز دانهاند؛ گیاهان دانه دارند که دانههای برهنه تولید میکنند؛ اسپوروفیت ها اغلب درختان یا بوتههای همیشه سبز با برگهای سوزنی یا فلسی شکل است؛ گامتوفیت های نر و ماده میکروسکوپیاند و از هاگهایی که درون مخروطهایی بر روی اسپوروفیت ها تولید میشوند، به وجود میآیند. این شاخه شامل کاجها، سروها، صنوبرها، کاجهای سیاه، سرخدارهاست.
نمونه: کاج، سرخدار و سرو
شاخه سیکادوفیتا (Cycadophyta): حدود ۱۰۰ گونهاند؛ باز دانهاند؛ گیاهان دانه داری هستند که دانههای برهنه تولید میکنند؛ اسپوروفیت ها بوتهها و درختان همیشه سبز با برگهایی شبیه نخل هستند؛ گامتوفیت های نر و ماده میکروسکوپیاند و از اسپورهای تولیدی در درون مخروطهایی بر اسپوروفیت های جذا، به وجود میآیند. این شاخه شامل سیکادهاست.
نمونه: سیکاس (Cycas)
شاخه ژینگکوفیتا (Ginkgophyta): یک گونه است؛ بازدانه است؛ گیاه دانه داری است که دانههای برهنه تولید میکند؛ اسپوروفیت درختی خزان پذیر با برگهای بادیزنی شکل و دانههای آبدار (گوشتی) است؛ گامتوفیت نر و ماده میکروسکوبی است و از هاگهای تولیدشده به وسیله اسپوروفیتهای جدا، به وجود میآید؛ این شاخه شامل ژینگکوبیلوبا (Ginkgo biloba)ست.
شاخه گنتوفیتا (Gnetophyta): حدود ۷۰ گونهاند؛ باز دانهاند؛ گیاهان دانه داری هستند که دانههای برهنه تولید میکنند؛ اسپوروفیت ها و تنها با پیچکهایی با برخی خصوصیات گیاهان نهان دانه است؛ گامتوفیت های نر و ماده میکروسکوپیاند و از اسپورهای تولیدی در درون مخروطهای روی اسپوروفیت ها، به وجود میآیند؛ این شاخه شامل گنتوفیت هاست.
نمونه: افدرا (Ephedra)، ولویچیا (Welwitschia)
شاخه گیاهان نهان دانه (گلدار): حدود ۲۵۰.۰۰۰ گونهاند؛ گیاهان دانه داری هستند که دانههایی درون یک میوه تولید میکنند؛ اسپوروفیت ها درختها، بوتهها، علفها یا پیچکهایی هستند که گل تولید میکنند؛ گامتوفیت های نر و ماده میکروسکوپی هستند و از اسپورهای تولید شده درون ساختارهای تولید مثلی یک گل به وجود آمدهاند؛ این شاخه شامل گیاهان گلدار است.
نمونه: گل مینا، گوجه، بلوط، ذرت.
رده تک لپهایها: حدود ۷۰۰۰۰ گونهاند؛ در این شاخه، جنینها یک لبه دارند؛ بخشهای گل مضربی از سه است. رگبرگهای برگها موازی است و دستههای آوندی در بافت ساقه پراکندهاند؛ این شاخه شامل گندمیان، جگنها، لالهها، زنبقها، نخلها و ارکیدههاست.
رده دولپهایها: حدود ۱۸۰،۰۰۰ گونهاند؛ در این شاخه، جنینها دو لپه دارند؛ بخشهای گل مضربی از دو، چهار یا پنج است؛ برگها رگبرگهای مشبک دارند؛ دستههای آوندی در ساقهها به صورت حلقههایی آرایش پیدا کردهاند؛ این شاخه شامل گلهای آفتابگردان، ژزها، افراها و نارونهاست.
۵- فرمانروی جانوران
بیش از یک میلیون گونهاند؛ پرسلولی، یوکاریوت و موجودات هتروتروفی اند؛ تغذیه آنها عمدتاً به وسیله بلعیدن است؛ بیشتر آنها بافتهای تخصص یافته دارند و بسیاری نیز اندامها و دستگاههای پیچیده دارند؛ دیواره سلولی یا کلروپلاست ندارند؛ تولید مثل جنسی آنها نسبت به روش غیرجنسی برتری دارد؛ در میان این فرمانرو أشکال آبزی و خاکزی- هردو- دیده میشود.
شاخه اسفنجها: حدود ۹۰۰۰ گونهاند؛ این شاخه، تقارنی ندارند، فاقد بافت و انداماند؛ دیواره بدن آنها شامل دو لایه سلول است که منافذ متعددی دارد؛ حفره داخلی به وسیله سلولهای ویژه تصفیه کننده غذا پوشیده شده است؛ در آنها تولید مثل جنسی و غیرجنسی دیده میشود؛ بیشتر آنها در بازیاند؛ این شاخه شامل اسفنجهاست.
شاخه کیسه تنان: حدود ۱۰۰۰۰ گونهاند؛ تقارن شعاعی دارند بیشتر آنها بافتهای متمایز دارند؛ بدن آنها کیسه مانند و ژلاتینی است و از دو لایه سلول تشکیل شده است؛ در این شاخه، گونههای درازی و ساکن آب شیرین دیده میشود.
رده هیدروزوا (Hydrozoa): حدود ۲۷۰۰ گونهاند؛ بیشتر آنها دو مرحله مدوز و پولیپ را در چرخه زندگی خود دارند؛ این رده شامل هیدرهاست.
نمونه: هیدر (Hydra)، اوبلیا (Obelia)، فیزالیا (Physalia)
رده سیفوزوا (Scyphozoa): حدود ۲۰۰ گونهاند. فقط ساکن دریا هستند؛ مرحله مدوز در آنها غالب است؛ این رده شامل عروسهای دریایی است.
نمونه: اُرِلیا (Aurelia)
رده آنتوزوآ (Anthozoa): حدود ۶۲۰۰ گونهاند؛ در بازیاند؛ به صورت منفرد یا کلونی زندگی میکنند؛ فاقد مرحله مدوزاند؛ این رده شامل: شقایقهای دریایی، مرجانها و بادبزنهای دریایی است.
شاخه شانه داران: حدود ۱۰۰ گونهاند؛ دارای تقارن شعاعیاند؛ بدن آنها شفاف است و مانند عروسهای دریایی بدن ژلهای دارند؛ در بازیاند.
شاخه کرمهای پهن: حدود ۲۰۰۰۰ گونهاند. فاقد حفره عمومی و دارای تقارن دو طرفیاند؛ بدن پهن و نواری شکل و بدون قطعههای واقعیاند؛ اندام دارند؛ سه پرده جنینی دارند؛ این شاخه شامل کرمهای پهن است.
رده توربلاریا (Turbellaria): بیش از ۳۰۰۰ گونهاند. بیشتر آنها اشکال آبزی یا خاکزی آزاد دارند؛ این شاخه شامل پلاناریاهاست.
نمونه: دوجسیا (Dugesia)
رده سستودها (Cestoda): حدود ۱۵۰۰ گونهاند؛ انگلهای تخصص یافته درونیاند؛ دستگاه گوارش ندارند؛ دارای اسکولکس قلاب دار برای حمله به میزباناند؛ این رده شامل کرمهای نواری است.
نمونه: کرم کدوی گاوی (Taenia Saginata)
رده ترماتودها (Trematoda): حدود ۶۰۰۰ گونهاند؛ انگلهای درونیاند؛ در انتهای پیشین دارای دهان هستند؛ اغلب دارای چرخه زندگی پیچیده با تناوب میزبانها هستند. موجب بیماری در انسانها و جانوران میشوند؛ این رده شامل کرمهای کبد است.
نمونه: شیستوزوما (Schistosoma)، کلونور کیس سنینسیز (Chlomorchis sinensis)
شاخه کرمهای لولهای: بیش از ۱۲۰۰۰ گونهاند؛ گرههای کوچک، انگل، بدن آنها بدون قطعه، دراز و باریک است؛ دارای حفره عمومی کاذباند؛ این شاخه شامل کرمهای گرد (لولهای) است.
نمونه: آسکاریس، تریشینلا اسپیرالیس (Trichinella spiralis)، نکاتور (Necator)، توگزوکارا کانیس (Toxocara canis)، تو گزوکارا کاتی (Toxocara cati).
شاخه نرم تنان: حدود ۱۱،۰۰۰گونهاند؛ جانورانی با بدن نرم و یک حفره بدنی واقعیاند؛ بدنی سه بخشی دارند که از پا، توده احشایی و جبه تشکیل شده است؛ دارای دهان هستند و بیشتر آنها زبانی منحصر به فرد دارند که مثل سوهان عمل میکند و را دولا نام دارد؛ خشکی زی، در بازی و ساکن در آب شیریناند؛ این شاخه شامل ردههای زیر است:
رده پلی پاکو فوراً (Polyplacophora): حدود ۶۰۰ گونهاند؛ بدنی طویل و سری کوچک دارند؛ این رده شامل کیتون هاست.
رده شکم پایان: حدود ۸۰۰۰۰ گونهاند؛ توده احشایی آنها در دوره رشد تاب بر میدارد: یک سر با چشمان مشخص دارند و معمولاً دارای شاخک هستند؛ این رده شامل شکم پاهایی مانند: حلزونها و حلزونهای بدون صدف (لیسه ها) است.
رده دوکفهایها: حدود ۱۰۰۰۰ گونهاند؛ دارای دو صدف هستند که به وسیله یک مفصل (لولا) به یکدیگر متصل شدهاند؛ رادولا ندارند؛ پاهای بزرگ به شکل تبر دارند؛ این رده شامل دو کفهایهایی مانند: اویسترها (Ousters) و صدف مروارید است.
رده سرپایان: بیش از ۶۰۰ گونهاند؛ پای آنها به بازو تبدیل شده است؛ این رده شامل سرپاهایی مانند: اختاپوسها و نرم تن مرکب است.
شاخه کرمهای حلقوی: حدود ۱۲۰۰۰ گونهاند؛ بدن آنها از قطعات دنبال هم تشکیل شده است؛ تقارن دو طرفی دارند؛ دارای دهان هستند؛ این شاخه شامل ردههای زیر است:
رده پُرتاران: حدود ۸۰۰۰ گونهاند؛ برآمدگیهایی گوشتی به نام پاراپودیا، از قطعات بدنی آنها بیرون زده است؛ تارهای زیادی دارند؛ در بازیاند.
نمونه: نرئیس (Nereis)
رده کم تاران: حدود ۳۱۰۰ گونهاند؛ سر آنها خوب رشد نکرده است؛ پاراپود یا ندارند؛ تارهای کمی دارند؛ اشکال خاکستری و ساکن در آب شیرین دارند؛ شامل کرمهای خاکی هستند.
رده زالوها: حدود ۶۰۰ گونهاند؛ بدن آنها پهن شده است؛ پارا پودیا ندارند؛ معمولاً در دو انتهای بدن بادکشهایی دارند؛ بسیاری از آنها انگلهای خارجیاند؛ شامل زالوها هستند.
شاخه بندپایان: حدود یک میلیون گونهاند. بدن قطعه قطعه دارند که به آن ضمایم زوج متصل است؛ تقارن دو طرفی دارند؛ اسکلت آنها کیتینی است؛ دارای دهان هستند؛ اشکال پرواز کننده، خشکی زی و آبزی دارند.
زیر شاخه کلسیرداران: این گروه شاخک ندارند ولی کلسیر دارند؛ تمام ضمایم آنها بدون انشعاب هستند و چهار جفت آنها پاهای حرکتیاند؛ بدن از دو قسمت سر- سینه و شکم تشکیل شده است؛ غالباً خشکی زی¬اند.
رده عنکبوتیان: حدود ۵۷۰۰۰ گونهاند؛ خاکزی هستند؛ برای تنفس، نای و ششهای کتایی دارند؛ چهار جفت پا دارند. شامل: عنکبوتها، عقربها، کنهها و رطیلها هستند.
رده مروستوماتا (Merostornata) (خرچنگهای نعل اسبی): حدود ۵ گونهاند؛ سر – سینه آنها به وسیله صدفی حفاظت کننده پوشیده شده است؛ در انتهای بدن بخش نیزهای شکل دارند؛ این رده شامل خرچنگهای نعل اسبی است.
رده پیکنوگونیدا (Pycnogonida): حدود ۱۰۰۰ گونهاند؛ شکارچیها یا انگلهای کوچک دریایی معمولاً چهار جفت پا دارند؛ شامل عنکبوتهای دریایی میشوند.
زیر شاخه سخت پوستان: حدود۳۵،۰۰۰ گونهاند؛ دو جفت شاخک حسی دارند؛ دارای ماندیبول (آرواره) اند؛ ضمایم آنها دارای دو انشعاب است؛ غالباً آبزی هستند؛ شامل رده زیراند:
رده مالاکوستراکا (Malacostraca): حدود ۲۰۰۰۰ گونهاند؛ نوعاً ۵ جفت پای حرکتی و دو جفت شاخک حسی دارند؛ اغلب آبزیاند؛ مثل: خرچنگ آب شیرین، خرچنگ دریایی، خرچنگ گرد، میگو، خرخاکی، کریل.
زیر شاخه یونی رامیا (Unirania): دارای شاخک حسی، آرواره و ضمایم برون انشعاباند؛ شامل ردههای زیراند:
رده حشرات: حدود ۷۵۰،۰۰۰ گونهاند؛ بدن آنها دارای سه قسمت سر و سینه و شکم است؛ سه جفت پا دارند که همگی به سینه متصل شده است و معمولاً دو جفت بال دارند؛ شامل راستههای زیراند:
راسته قاب بالان؛ شامل: سوسکها، کفش دوزک و شپشه گندم
راسته دوبالان: شامل: مگسها و پشهها
راسته پولک بالان؛ شامل: پروانهها و بیدها
راسته نازکبالان؛ شامل: زنبورهای عسل، مورچهها و زنبورهای سرخ
راسته نیم بالان: شامل: عنکبوتهای آبی و انواع ساس¬ها
راسته هم بالان (هموپتر) (Homoptera)؛ شامل: زنجره ها، شتهها و حشرات فلسدار
راسته راست بالان؛ شامل: ملخها، سوسکهای حمام، مانتیس ها و جیرجیرکها
راسته سنجاقکها؛ شامل: سنجاقکها و…
راسته تور بالان (رگ بالان)؛ شامل: مورچه گیرها (شیرموران)
راسته موی دمان (تیزانو را): شامل: سیلورفیش، بریستل تیل و فایر براک ها
راسته شپشها؛ شامل: شپشهای مکنده
راسته جوربالان: شامل: موریانهها
راسته زود میران شامل: می فلای ها
راسته لوله بالان؛ شامل: ککها
راسته پوست بالان؛ شامل: گوش خزها
رده صد پایان: حدود ۲۵۰۰ گونهاند؛ بدن آنها پهن است و شامل ۱۷۰- ۱۵ قطعه یا بیشتر است؛ یک جفت پا به هر قطعه متصل میشود؛ این رده شامل صد پاهاست.
رده دیپلوپودها (Diplopoda): حدود ۱۰۰۰۰ گونهاند؛ بدن درازی دارند که شامل ۲۰۰ – ۱۵ قطعه است و در هر قطعه دو جفت پا دارند؛ علف خوارند؛ این رده شامل هزار پایاناند.
شاخه خارپوستان: حدود ۶۰۰۰ گونهاند؛ دو تروستوم (دارای دو سوراخ دهانی و مخرجی) هستند؛ موجود بالغ آنها دارای تقارن شعاعی با طرح بدن پنج قسمتی است؛ بیشتر اشکال آنها دارای سیستمهای لولهای آب با پاهای لولهای برای حرکت از محلی به محل دیگر هستند؛ در بازیاند.
رده آستروئیده (Asteroides): حدود ۱۵۰۰ گونهاند؛ بدن آنها معمولاً پنج بازو دارد که در هر بازو ردیفهای دوتایی پاهای لولهای است؛ دهان در سطح زیرین قرار گرفته است؛ این رده شامل ستارههای دریایی است.
رده اُفیوروئیده (Ophiuroidea): حدود ۲۰۰۰ گونهاند؛ پنج باز و یا شعاعهای شکننده و ظریف دارند؛ شامل: ستارههای شکننده و ستاره زنبیلی (Bascket Star) هستند.
رده کرینوئیده (Crinoidea): حدود ۶۰۰ گونهاند؛ سطح دهانی آنها بالاست و با بازوهای بسیاری احاطه شده است، این رده شامل لالههای دریایی و ستارههای پر مانند است.
رده اکینوئیده (Echinoidea): حدود ۹۰۰ گونهاند؛ بدن آنها گروی، تخم مرغی یا صفحهای شکل است؛ بازو ندارند ولی طرح پنج قسمتی بدن هنوز آشکار است؛ این رده شامل تو تیاهای دریایی است.
رده هولوتوروئیده (Holothuroidea): حدود ۱۵۰۰ گونهاند؛ بدنی قطور (ضخیم) و دراز با بازوهایی دور دهان دارند؛ این رده شامل خیارهای دریایی است.
شاخه طنابداران: حدود ۴۲۵۰۰ گونهاند؛ تقارن دوطرفی دارند؛ دارای سوراخ دهانی و مخرجیاند؛ حفره عمومی، نوتو کورد، طناب عصبی پشتی، شکافهای حلقی و دم دارند. آبزی و خشکی زی¬اند.
زیر شاخه اوروکورداتا (Urochordata): حدود ۱۲۵۰ گونهاند؛ جانوران بالغ آنها پوشش کیسه مانند یا تونیک دارند؛ لاروهای آنها شناگران آزاد هستند و دارای طناب عصبی و نو تو گورداند؛ همه آنها در بازیاند؛ این زیر شاخه شامل تونیکیت ها (Tunicates) است.
زیر شاخه سفالوکوردا تا (Cephalochordata): حدود ۲۳ گونهاند؛ جانورانی کوچک و شبیه ماهی بانوتوکورد دایمی هستند که از طریق تصفیه کردن مواد غذایی آب تغذیه میکنند؛ این زیر شاخه شامل لانسلت ها (Lancelets) است.
زیر شاخه مهره داران: حدود ۴۰۰۰۰ گونه¬اند؛ در بیشتر آنها ستون فقرات متشکل از مهرهها جانشین نوتوکورد شده است و از طناب عصبی پشتی محافظت میکند؛ سر مشخصی دارند که در آن مغز قرار گرفته است.
ماهیهای بدون آرواره: حدود ۶۳ گونهاند؛ مار ماهیهایی دریازی یا ساکن در آب شیرین هستند که آرواره حقیقی، فلس و بالههای زوج ندارند؛ اسکلت آنها غضروفی است؛ شامل لامپری هاست.
ماهیهای غضروفی: حدود ۸۵۰ گونهاند؛ ماهیهای دارای آرواره و بالههای زوج و آبشش، فاقد بادکنک شنا و اسکلت غضروفی هستند؛ شامل کوسهها، سفره ماهیهاست.
ماهیهای استخوانی: حدود ۱۸۰۰۰ گونهاند؛ ماهیهایی دریازی و ساکن در آب شیرین با آبشش های متصل به کمان آبششی هستند؛ دارای آرواره و بالههای زوج، اسکلت استخوانیاند؛ بیشتر آنها بادکنک شنا دارند؛ شامل باله شعاعیها مانند ماهی تون، اسب ماهی، قزل آلا، ماهی خاردار است.
رده دوزیستان: حدود ۴۲۰۰ گونهاند؛ ساکن در آب شیرین یا خشکی هستند؛ در مرحلهای از زندگی آبشش دارند؛ پوست آنها اغلب لزج و فاقد فلس است؛ تخمها نوعاً در آب رها میشوند و لقاحشان خارجی است.
راسته بیدمان؛ شامل: قورباغهها و وزغها
راسته دم داران؛ شامل: سمندرها و سمندرهای آبی
راسته بدون پاها؛ شامل: سیسی¬لین¬ها (Caecilians)
رده خزندگان: حدود ۷۰۰۰ گونهاند؛ مهره دارانی خشکی زی یا نیمه آبزی هستند؛ در همه مراحل زندگی با شش تنفس میکنند؛ بدن آنها با فلس پوشیده شده است؛ بیشتر گونهها تخمهای آمنیوتیک که با پوسته محافظ پوشیده شده است، میگذارند؛ لقاح آنها داخلی است.
راسته اسکواماتا (Squamata)؛ شامل: مارمولکها و مارها
راسته کلونیا (Chelonia)؛ شامل: لاک پشتهای دریایی و خشکی
رده پرندگان: حدود ۹۰۰۰ گونهاند؛ بدن آنها با پر پوشیده شده است؛ اندام حرکتی جلویی به بال تبدیل شده است؛ قلب چهار حفرهای است؛ خون گرماند؛ تخم گذارند و تخمها دارای پرده آمنیوتیک و نیز پوستهای سخت است؛ شامل راستههای زیر است:
راسته گنجشک سانان؛ شامل: سینه سرخها، پرنده آبی، گنجشکها و بلبلها
راسته آپودیفورم ها (Apodiformes)؛ شامل: پرنده شهدخوار
راسته دار کوب شکلان: شامل: دارکوبهاست.
راسته طوطی شکلان؛ شامل: طوطیها، طوطی نغمه سرا، ماکاوها (Macaws) و کوکاتوها (Cockatoos) راسته آبچلیکان؛ شامل: کاکاییها، پرستوی دریایی، و…
راسته کبوترشکلان: شامل: کبوترها و قمریها
راسته عقاب شکلان؛ شامل: قوش ها، عقابها، بازها و کرکسها
راسته غواص سانان؛ شامل: مرغهای غواص
راسته کلنگیان؛ شامل: درناها و چنگرها
راسته غاز شکلان: شامل: مرغابیها، غازها و قوها
راسته جغد شکلان؛ شامل: جغدها
راسته لک لک شکلان: شامل: حواصیلها، بوتیمارها، لک لکها و منقار قاشقیها
راسته سقاشکلان؛ شامل: مرغ سقا، أبقمبل ها (قره غازها)
راسته ماکیان سانان؛ شامل: قرقاولهای معمولی، بوقلمونها، بلدرچینها، کبکها و باقرقرهها
راسته مرغهای طوفان؛ شامل: آلباتروسها و مرغ طوفان
راست کوکو شکلان؛ شامل: کوکوها
راسته شبانگردان: شامل: شکارچیان شب
راسته کوراسیی فورم ها (Coraciiformes) (مرغان ماهی خوار)؛ شامل: ماهی خورک
راسته پنگوئن سانان؛ شامل: پنگوئنها
راسته شتر مرغان؛ شامل: شتر مرغها
راسته بی پروازان؛ شامل: کیویها
رده پستانداران: حدود ۴۴۰۰ گونهاند؛ حداقل در بخشی از بدن مو دارند؛ بچههای آنها با شیر که از غدد شیری ترشح میشود، تغذیه میشوند؛ خونگرماند؛ به وسیله ششها تنفس میکنند؛ شامل راستههای زیراند:
راسته جوندگان: شامل: سنجابها، موش خرما، موشهای خانگی و صحرایی، موش آبی (کرموش) و سگهای آبی
راسته خفاش: شامل: خفاشها
راسته حشره خواران: شامل: موش کورها و موشهای پوزه دراز (Shrews)
راسته کیسه داران؛ شامل: اُپوسوم ها، کانگوروها و کوالاها
راسته گوشت خواران؛ شامل: خرسها، راسوها، سمور، گربه آبی، راسوی بدبو ، شیرها، یبرها و گرگها
راسته نخستیها؛ شامل: میمونها، لمورها، ژیبون ها، اورانگوتانها، گوریلها و شامپانزهها
راسته جفت سمان؛ شامل: اسبهای آبی، شترها، شترهای بدون کوهان (لاماها)، گوزنها، زرافهها، گاو، گوسفند و بزها
راسته آب بازان؛ شامل: بالنها و دلفینها
راسته خرگوشها: شامل: خرگوشهای خانگی و خرگوشهای صحرایی
راسته باله داران؛ شامل: فوک های دریایی و شیرهای دریایی
راسته بی دندانان، شامل: آرمادیلوها، حیوان تنبل و مورچه خوارها
راسته ماکرواسکیده ها (بزرگ پاها)؛ شامل: فیل شرو
راسته فردسمان؛ شامل: خوکهای خرطوم دار، کرگدنها، اسبها، گورخرها
راسته اسکن دنتیا (Scandendria)؛ شامل: موشهای پوزه لند درختی (Treeshrews)
راسته هیدرا کوئیده (Hyracoidea)؛ شامل: هیراکس (خرگوشهای کوهی)
راسته مورچه خواران فلس دار؛ شامل: پانگولین ها (مورچه خوار فلس دار)
راسته شیران دریایی؛ شامل: گاوهای دریایی
راسته پستانداران تخم گذار: شامل: پلاتی پوس (نوک اردکی)، مورچه خوار خاردار
راسته پوست بالان؛ شامل: لمورهای پرنده
راسته خرطوم داران؛ شامل: فیلها
راسته مورچه خواران: شامل: آردوارک (Aardvark)
ی سوال شما در رشته پزشکی هستید یا همینجوری این سایت درست کردید؟
انشاءالله به زودی خواهید دانست…
معرکست … دمت گرم بابت سابت خوبت باز هم از اینجور مطالب بزار 🔥🔥🔥