CFS: تشخیص، علائم و درمان سندرم خستگی مزمن

چه چیزی باعث CFS می شود؟

علت CFS ناشناخته است. محققان حدس می‌زنند که عوامل کمک کننده (contributing factors) ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ویروس ها (viruses) 
• یک سیستم ایمنی ضعیف (a weakened immune system) 
• استرس (stress) 
• عدم تعادل هورمونی (hormonal imbalances) 

همچنین ممکن است برخی افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به CFS باشند.

اگرچه CFS گاهی اوقات ممکن است پس از یک عفونت ویروسی (viral infection) ایجاد شود، هیچ نوع عفونتی که باعث CFS شود، یافت نشده است. برخی از عفونت‌های ویروسی که در رابطه با CFS مورد مطالعه قرار گرفته اند عبارتند از:

• ویروس اپشتین بار (Epstein-Barr virus (EBV)) 
• ویروس هرپس انسانی ۶ (human herpesvirus 6) 
• ویروس راس ریور (Ross River virus (RRV)) 
• ویروس سرخجه (rubella virus) 

عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها از جمله کوکسیلا بورنتی (Coxiella burnetii) و مایکوپلاسما پنومونیه (Mycoplasma pneumoniae) نیز در رابطه با CFS مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (Centers for Disease Control and Prevention (CDC)) پیشنهاد کرده است که CFS ممکن است مرحله پایانی چندین شرایط مختلف باشد نه یک شرایط خاص.

در واقع، ۱ نفر از هر ۱۰ نفر با عفونت EBV، ویروس راس ریور یا عفونت کوکسیلا بورنتی، شرایطی ایجاد می‌شود که معیارهای تشخیص CFS را برآورده می‌کند.

علاوه بر این، محققان می‌گویند کسانی که علائم شدید هر یک از این سه عفونت را داشته اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به CFS در آینده هستند.

افراد مبتلا به CFS گاهی اوقات سیستم ایمنی ضعیفی دارند، اما پزشکان نمی‌دانند که آیا این برای ایجاد این اختلال کافی است یا خیر.

افراد مبتلا به CFS همچنین گاهی اوقات ممکن است سطوح هورمونی غیرطبیعی داشته باشند. پزشکان هنوز به این نتیجه نرسیده اند که آیا این مهم است یا خیر.

عوامل خطر برای CFS

CFS بیشتر در بین افراد ۴۰ و ۵۰ ساله دیده می‌شود.

جنسیت نیز نقش مهمی در CFS دارد، زیرا زنان دو تا چهار برابر بیشتر از مردان احتمال ابتلا به CFS را دارند.

عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به CFS را افزایش دهند عبارتند از:

• استعداد ژنتیکی (genetic predisposition) 
• آلرژی (allergies) 
• استرس (stress) 
• فاکتورهای محیطی (environmental factors) 

علائم CFS چیست؟

علائم CFS بسته به فرد و شدت بیماری متفاوت است.

شایع ترین علامت آن خستگی (fatigue) است که به حدی شدید است که در فعالیت‌های روزانه شما اختلال ایجاد کند.

برای اینکه CFS تشخیص داده شود، توانایی کاهش قابل توجهی در انجام فعالیت های معمول روزانه همراه با خستگی باید حداقل ۶ ماه ادامه داشته باشد. نباید با استراحت در بستر قابل درمان باشد.

شما همچنین پس از فعالیت‌های فیزیکی یا ذهنی دچار خستگی شدید می‌شوید که به آن بی‌حالی پس از تمرین (PEM) (post-exertional malaise) گفته می‌شود. این می تواند بیش از ۲۴ ساعت پس از فعالیت ادامه یابد.

CFS همچنین می تواند مشکلات خواب را ایجاد کند، مانند:

• احساس خستگی (unrefreshed) بعد از یک خواب شبانه
• بی خوابی مزمن (chronic insomnia) 
• سایر اختلالات خواب (sleep disorders) 

علاوه بر این، ممکن است تجربه کنید:

• از دست دادن حافظه (loss of memory) 
• کاهش تمرکز (reduced concentration) 
• عدم تحمل ارتواستاتیک (orthostatic intolerance) (رفتن از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده باعث سبکی سر (light-headed)، سرگیجه (dizzy) یا غش (faint) می‌شود)

علائم فیزیکی CFS ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد عضلانی (muscle pain) 
• سردردهای (headaches) مکرر
• درد چند مفصلی (multi-joint pain) بدون قرمزی (redness) یا تورم (swelling) 
• گلودرد (sore throat) مکرر
• غدد لنفاوی متورم (swollen lymph nodes) و حساس در گردن (neck) و زیر بغل (armpits)

CFS برخی افراد را در دوره‌های چرخه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد، با دوره‌هایی که احساس بدتر و سپس بهتر شدن دارند.

حتی گاهی اوقات علائم ممکن است به طور کامل ناپدید شوند که به آن بهبودی (remission) می‌گویند. با این حال، هنوز ممکن است علائم بعداً عود کنند، که به آن عود (relapse) می‌گویند.

با وجودی که این چرخه بهبودی و عود می تواند مدیریت علائم شما را دشوار کند، اما مدیریت علائم ممکن است.

CFS چگونه تشخیص داده می‌شود؟

CFS یک بیماری بسیار چالش برانگیز برای تشخیص است.

طبق گزارش موسسه پزشکی، از سال ۲۰۱۵ به بعد، CFS حدود ۸۳۶۰۰۰ تا ۲.۵ میلیون آمریکایی را درگیر خود کرده است. با این حال، تخمین زده می‌شود که ۸۴ تا ۹۱ درصد هنوز تشخیص داده نشده اند.

هیچ آزمایش پزشکی برای غربالگری CFS وجود ندارد. علائم آن مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر است. بسیاری از افراد مبتلا به CFS “بیمار به نظر نمی‌رسند”، بنابراین پزشکان ممکن است تشخیص ندهند که آنها واقعاً یک بیماری دارند.

به منظور تأیید تشخیص CFS، پزشک باید سایر علل بالقوه را رد کند و سابقه پزشکی شما را به کمک خودتان بررسی کند.

آنها تأیید می‌کنند که حداقل علائم اصلی که قبلا ذکر شد را دارید. آنها همچنین در مورد مدت و شدت خستگی غیرقابل توضیح شما می‌پرسند.

رد کردن سایر علل بالقوه خستگی شما بخش مهمی از فرآیند تشخیص است. برخی بیماری‌ها با علائمی شبیه علائم CFS عبارتند از:

• مونونوکلئوز (mononucleosis) 
• بیماری لایم (Lyme disease) 
• اسکلروز چندگانه (multiple sclerosis) 
• لوپوس (lupus (SLE)) 
• کم کاری تیروئید (hypothyroidism) 
• فیبرومیالژیا (fibromyalgia) 
• اختلال افسردگی اساسی (major depressive disorder) 
• چاقی شدید (severe obesity) 
• اختلالات خواب (sleep disorders) 

عوارض جانبی برخی داروها، مانند آنتی هیستامین‌ها (antihistamines) و الکل (alcohol)، می تواند علائم CFS را نیز تقلید کند.

به دلیل شباهت بین علائم CFS و بسیاری از بیماری‌های دیگر، مهم است که خود تشخیص (self-diagnose) داده نشود. در مورد علائم خود با پزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند با شما همکاری کنند تا علائم تسکین پیدا کنند.

CFS چگونه درمان می‌شود؟

در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای CFS وجود ندارد.

هر فردی علائم متفاوتی دارد و بنابراین ممکن است برای مدیریت اختلال و تسکین علائم خود به انواع مختلف درمان نیاز داشته باشد.

با تیم ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی (healthcare providers) خود کار کنید تا بهترین برنامه درمانی را برای شما ایجاد کنید. آنها می توانند فواید و عوارض احتمالی درمان ها را با شما مرور کنند.

پرداختن به علائم کسالت پس از تمرین

کسالت پس از تمرین (post-exertional malaise (PEM)) زمانی اتفاق می‌افتد که حتی اعمال جزئی فیزیکی، ذهنی یا احساسی منجر به بدتر شدن علائم CFS شود.

بدتر شدن علائم معمولا ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از فعالیت رخ می دهد و برای روزها یا حتی هفته ها ادامه دارد.

مدیریت فعالیت که همگامی (pacing) نیز نامیده می‌شود، می‌تواند به تعادل استراحت و فعالیت برای جلوگیری از شعله‌ور شدن PEM کمک کند. شما باید محدودیت‌های فردی خود را برای فعالیت‌های ذهنی و فیزیکی پیدا کنید، این فعالیت‌ها را برنامه‌ریزی کنید و سپس استراحت کنید تا به این محدودیت‌ها پایبند باشید. 

برخی از پزشکان به پایبند بودن به این محدودیت‌ها به عنوان “پاکت انرژی (energy envelope)” اشاره می‌کنند. یادداشت روزانه فعالیت های خود ممکن است به شما کمک کند محدودیت های شخصی خود را پیدا کنید.

توجه به این نکته مهم است که در حالی که ورزش هوازی شدید برای اکثر بیماری های مزمن خوب است، افراد مبتلا به CFS چنین روتین‌های ورزشی را تحمل نمی کنند.

درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی

ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی (lifestyle changes) ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند.

محدود کردن یا حذف مصرف کافئین (caffeine intake) می‌تواند به خواب بهتر و کاهش بی‌خوابی شما کمک کند. شما باید نیکوتین و الکل را نیز محدود کنید یا از آن اجتناب کنید.

سعی کنید از چرت زدن (napping) در طول روز خودداری کنید اگر به خواب شبانه شما آسیب می‌رساند.

یک برنامه خواب (sleep routine) ایجاد کنید. هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و هر روز در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید.

داروها

به طور معمول، هیچ دارویی (medication) نمی‌تواند تمام علائم شما را درمان کند. همچنین، علائم شما ممکن است در طول زمان تغییر کند، بنابراین داروهای شما نیز ممکن است به همین خاطر تغییر کنند. 

در بسیاری از موارد، CFS می‌تواند محرک یا نشانه ای از افسردگی (depression) باشد. ممکن است به درمان ضد افسردگی (antidepressant therapy) با دوز کم یا ارجاع به یک ارائه دهنده سلامت روان نیاز داشته باشید.

اگر تغییر سبک زندگی خواب آرامی را برای شما به ارمغان نمی آورد، پزشک ممکن است یک کمک خواب (sleep aid) پیشنهاد کند. داروهای کاهش دهنده درد همچنین می توانند به شما در مقابله با دردهای خفیف مداوم (aches) و درد مفاصل (joint pain) ناشی از CFS کمک کنند.

اگر به درمان دارویی (medication therapy) نیاز باشد، باید برای نیازهای شما طراحی شود. با پزشک خود از نزدیک همکاری کنید. هیچ درمان یکسانی (one-size-fits-all treatment) برای CFS وجود ندارد.

طب جایگزین

طب سوزنی (Acupuncture)، تای چی (tai chi)، یوگا (yoga) و ماساژ (massage) ممکن است به تسکین درد مرتبط با CFS کمک کند. همیشه قبل از شروع هر گونه درمان جایگزین (Alternative medicine) یا مکمل با پزشک خود صحبت کنید.

در دراز مدت چه انتظاری می‌توان داشت؟

علیرغم افزایش تلاش‌های تحقیقاتی، CFS یک بیماری پیچیده بدون علت و درمان دقیق شناخته شده است. نرخ بازیابی و بهبود (recovery rate) فقط ۵% است. بنابراین مدیریت CFS می تواند چالش برانگیز باشد.

احتمالاً باید برای سازگاری با خستگی مزمن خود تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. در نتیجه، ممکن است افسردگی، اضطراب یا انزوای اجتماعی را تجربه کنید. ممکن است متوجه شوید که پیوستن به یک گروه پشتیبانی می تواند هنگام تصمیم گیری و تغییر وضعیت مفید باشد.

CFS در هر فردی به طور متفاوتی پیشرفت می‌کند، بنابراین مهم است که با پزشک خود برای ایجاد یک برنامه درمانی که نیازهای شما را برآورده کند، همکاری کنید.

بسیاری از افراد از کار با تیمی از ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی سود می برند. این می تواند شامل پزشکان (doctors)، درمانگران (therapists) و متخصصان توانبخشی (rehabilitation specialists) باشد.

اگر به CFS مبتلا هستید، طرح نوآوارانه حل نشانگان خستگی مزمن (CFS)/آنسفالومیلیت میالژیک (ME) منابعی دارد که ممکن است برای شما مفید باشد. همچنین CDC توصیه هایی برای مدیریت و زندگی با CFS ارائه داده است.