باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: علوم اجتماعی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
ساعت شروع: ۸ صبح
تاریخ امتحان: ۱۰/ ۰۳/ ۱۴۰۰
تعداد صفحه: ۲
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزادسراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- در عبارات زیر موارد صحیح و غلط را مشخص کنید: (۲/۵ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) فرصت‌ها و محدودیت‌های جامعه به یکدیگر وابسته نیستند و بدون یکدیگر محقق می‌شوند.
غلط (ص ۱۹)
ب) خانواده، اولین و مهم‌ترین آشنایی‌های فرد با جامعه‌ای که در آن متولد می‌شود را فراهم می‌کند.
صحیح (ص ۴۲)
ج) ابداعات و نو آوری های مثبت و منفی افراد جامعه یکی از علل درونی تحولات فرهنگی است.
صحیح (ص ۵۲)
د) نظام سیاسی اگر به ارزش‌های فرهنگی جامعه وفادار بماند، با استفاده از مدیریت سیاسی خود، به بسط و توسعه فرهنگ کمک می‌کند.
صحیح (ص ۷۲)
ه) شناخت فرهنگ، پذیرش و عمل به آن صرفاً از عهده افراد و اعضای جامعه برمی آید.
صحیح (ص ۷۷)
۲- جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید: (۲ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) یک انسان با تقوا جهانی را تغییر می‌دهد. این جمله نشانگر رابطه هویت………………… بر هویت اجتماعی است.
نفسانی (ص ۳۵)
ب) افراد در بدو تولد، هویت اجتماعی…………………. خود را به صورت انفعالی می‌پذیرند.
ب انتسابی (ص ۴۴)
ج) جامعه ایران با بازگشت به هویت اسلامی خود به قلب تپنده…………………………………. تبدیل شد.
بیداری اسلامی (ص ۶۴)
د) کسانی که توان تأثیرگذاری بیشتری بر اراده دیگران دارند، از………………………… بیشتری برخوردارند.
قدرت اجتماعی (ص ۶۸)
۳- سؤالات چهار گزینه‌ای: (۲ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) کدام گزینه به تفاوت ارزش‌های اجتماعی و هنجارهای اجتماعی اشاره دارد؟
۱- هنجارها از جنس هدف و مقصود هستند و ارزش‌ها از جنس وسیله و راه رسیدن به اهداف
۲- ارزش‌ها شیوه انجام کنش‌های اجتماعی هستند و هنجارها پدیده‌های مطلوب که مورد توجه و پذیرش‌اند.
۳- ارزش‌ها از جنس هدف و مقصود هستند و هنجارها از جنس وسیله و راه رسیدن به ارزش‌ها
۴- هنجارها و ارزش‌ها از طریق کنش اجتماعی تحقق می‌یابند اما راه رسیدن به اهداف نیستند.
گزینه ۳ (ارزش‌ها از جنس هدف و مقصود هستند و هنجارها از جنس وسیله و راه رسیدن به ارزش‌ها) (ص ۱۲)
ب) نوع هریک از ویژگی‌های هویتی را مشخص کنید. ( کارمند – راستگویی)
۱- اکتسابی، ثابت، فردی – انتسابی، فردی، ثابت
۲- اجتماعی، متغیر، اکتسابی – فردی، اکتسابی، متغیر
۳- انتسابی، متغیر، اجتماعی – اکتسابی، متغیر، اجتماعی
۴-اکتسابی، متغیر، فردی – فردی، متغیر، اکتسابی
گزینه ۲ (اجتماعی، متغیر، اکتسابی- فردی، اکتسابی، متغیر) (ص ۳۳)
ج) نظریه پردازان غربی طی قرن بیستم،………………………… شدن همه فرهنگ‌ها را سرنوشت مشترک و حتمی بشریت می‌دانستند.
۱- غربی
۲- دنیوی
٣- توحیدی
۴- اساطیری
گزینه ۲ (دنیوی) (ص ۶۴)
د) فارابی از جوامعی که آرمان‌ها و ارزش‌هایشان الهی و عقلانی نباشد به چه عنوان یاد می‌کند؟
۱- جاهله
۲- فاضله
۳- فاسقه
۴- جمهوری
گزینه ۱ (جاهله ) (ص ۷۳)
۴- به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۳ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) فاصله میان فرهنگ واقعی و آرمانی در یک جامعه چگونه کاهش می‌یابد؟
با عمل به آرمان‌ها (ص ۲۵)
ب) کارمندی که از یک بخش اداره به به بخش دیگر منتقل می‌شود، چه نوع تحرک اجتماعی دارد؟
افقی (ص ۴۵)
ج) متفکران ایرانی از دهه سی شمسی به بعد، در نقد رویکرد تقلیدی به فرهنگ غرب، کتاب‌هایی تدوین کردند، دو مورد را نام ببرید.
غرب زدگی- بازگشت به خویشتن- خدمات متقابل اسلام و ایران- فطرت (ص ۶۱)
د) برخورد مسلمانان در مواجهه با حمله مغول چگونه بود؟
آنان را در فرهنگ خود جذب و هضم کردند (ص ۶۰)
ه) در آموزه‌های اسلامی عبادات چه هنگامی ارزش بیشتری می‌یابند؟
هنگامی که بعد اجتماعی وسیع‌تری پیدا می‌کند. (ص ۷۴)
و) انواع سیاست‌های جمعیتی را نام ببرید.
افزایش دهنده یا کاهش دهنده جمعیت. (ص ۷۹)
۵- هر یک از تعاریف ستون اول به کدام یک از مفاهیم ستون دوم اشاره دارد؟ (۱ مورد اضافی است) (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
| تعاریف | مفاهیم |
| الف) هر گاه اعضای یک جامعه عقاید و ارزش‌هایی را بپذیرد و به رسمیت بشناسد. | ۱- تحول فرهنگی |
| ب) جامعه‌ای که بر عقاید و ارزش‌های خود پافشاری نکند و به مرور زمان به عقاید و ارزش | ۲- از خودبیگانگی تاریخی‌های خود پشت کند. |
| ج) جامعه خودباخته‌ای که در مواجهه با جامعه دیگر هویت فرهنگی خود را از یاد می‌برد. | ۳- خود باختگی فرهنگی |
| د) عناصر فرهنگی جامعه دیگر بدون تحقیق و گزینش پذیرفته می‌شود. | ۴- هویت فرهنگی |
| ۵- از خود بیگانگی فرهنگی |
الف) ۴ (ص ۵۱)
ب) ۱ (ص ۵۳)
ج) ۲ (ص ۵۵)
د) ۳ (ص ۵۴)
سؤالات تشریحی
۶- آیا کنش‌هایی که در حضور دیگران ولی بدون توجه به آن‌ها انجام می‌گیرند، کنش اجتماعی‌اند؟ با مثال توضیح دهید. (۱ نمره)
خیر، فردی که در کلاس حضور دارد ولی بی توجه به اطرافیان درذهن خود رودخانه‌ای خروشان را تخیل می‌کند. (ص ۹، ۱ نمره)
۷- خرده فرهنگ را با مثال تعریف کنید و بنویسید که چه رابطه‌ای با فرهنگ عمومی دارد؟ (۱/۵ نمره)
بخش‌هایی که مربوط به یک قوم، قشر، صنف یا گروه است خرده فرهنگ نامیده می‌شود مثل خرده فرهنگ معلمان، پزشکان و… خرده فرهنگ‌هایی که درون یک فرهنگ عمومی قراردارند، اغلب با فرهنگ عمومی سازگارند. (ص ۱۷، ۱/۵ نمره)
۸- هر جامعه برای پیشگیری از کجروی های اجتماعی و کنترل آن‌ها چه روش‌هایی را دنبال می‌کند؟ شرح دهید. (۱ نمره)
روش‌های “تبلیغ و اقناع”، “تشویق و پاداش” و “تنبیه و مجازات”، در واقع هر جامعه می‌کوشد تا از طریق آموزش، افراد را قانع کند که عقاید و ارزش‌های جامعه رابپذیرند، به افرادی که مطابق ارزش‌ها و هنجارهای جامعه عمل می‌کنند، پاداش می‌دهد و کسانی را که دچار کجروی اجتماعی شده باشند، مجازات می‌کند (ص ۴۳، ۱/۵ نمره)
۹- تحولات هویتی جوامع غربی را پس از رؤیا رویی با جوامع اسلامی طی جنگ‌های صلیبی توضیح دهید. (۱ نمره)
جوامع غربی پس از رویارویی با جوامع اسلامی بدون این که به جامعه و فرهنگ اسلام بپیوندند تحولات هویتی پیدا کردند و از غرب مسیحی قرون وسطا به غرب سکولار قرون جدید تبدیل شدند و هویت جدیدی پیدا کردند. (ص ۵۴، ۱ نمره)
۱۰- هویت فرهنگی جوامع اسلامی در دیدگاه مستشرقان چگونه است؟ (۱/۵ نمره)
هویت فرهنگی جوامع اسلامی، توحیدی یا اساطیری نیست، بلکه دنیوی است این هویت در قالب عناوین قوم گرایانه و ناسیونالیستی به ابعاد تاریخی و جغرافیایی محدود می‌شود و امت و ملت اسلامی را به اقوام مختلف نظیر ترک و عرب و فارس تقسیم می‌کند. (ص ۶۱، ۱/۵ نمره)
۱۱- تفاوت بین حکومت جمهوری و دموکراسی از نظر ارسطو چیست؟ (۱ نمره)
جمهوری: حکومتی که اکثریت مردم بر اساس حقیقت و فضیلت فعالیت دارند. (ص ۷۳)
دموکراسی: حاکمیت اکثریت مردم بر اساس خواسته‌ها و تمایلات خود. (ص ۷۳، ۱ نمره)
۱۲- از اصول کلی سیاست‌های جمعیتی ایران از سال ۱۳۹۳ تاکنون، ۴ مورد رانام ببرید. (۱ نمره)
افزایش جمعیت، جوانی جمعیت، حمایت از زوج‌های جوان و توانمندسازی آنان در تأمین هزینه‌های زندگی و تربیت نسل صالح و کارآمد، ترویج و نهادینه سازی سبک زندگی ایرانی اسلامی، فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و بهره مندی از تجارب و توانمندی‌های ایشان، برنامه ریزی برای توزیع متعادل جمعیت در نقاط مختلف کشور. (ذکر ۴ مورد کافی است) (ص ۷۹، ۱ نمره)
۱۳- اگر از سرمایه‌های نفتی به درستی استفاده نشود چه پیامدهایی دارد؟ (۱ نمره)
می‌تواند اقتصادی وابسته ایجاد کند که رشد و افول آن، به قیمت و درآمد نفت وابسته است. (ص ۸۰، ۱ نمره)
سربلند و پیروز باشید
