سوالات تشریحی درس سوم روانشناسی یازدهم علوم انسانی همراه پاسخ | قسمت اول
۱- مراحل شناخت چیست؟
احساس، توجه، ادراک
در ادامه بخوانید: » عوامل مؤثر در فراموشی؛ چگونه مطالعه کنیم تا حافظه بهتری داشته باشیم
مقدمه
۲- هر یک از پرسش‌های زیر، به کدام موضوع و مرحله شناخت مربوط می‌شود؟
الف) محرک های محیط را چگونه حس می‌کنیم؟
احساس
ب) دریافت‌های حسی را چگونه انتخاب می‌کنیم؟
توجه
ج) دریافت‌های حسی انتخاب شده را چگونه تفسیر می‌کنیم؟
ادراک
۳- موقعیتی را تصور کنید که هیچ‌چیزی را نبینید، صدایی را نشنوید، قادر به لمس چیزی نباشید، نتوانید چیزی را بچشید و یا قادر به بوکردن نباشید. آیا چنین موقعیتی قابل تحمل است؟
خیر
۴- عبارات را تکمیل نمایید.
الف) آزمایش‌های مربوط به فقدان …….، در «شرایط محرومیت حسی» انجام می‌شود.
حواس
ب) محرومیت حسی یعنی اینکه فرد در شرایطی قرار بگیرد که هیچ یک از گیرنده‌های حسی مثل چشم، گوش و… به وسیله محرک‌های …….. تحریک نشود.
بیرونی
ج) نتایج مطالعات نشان داد که داوطلبانی که حاضر شدند آزمایش محرومیت حسی بر روی آنها انجام شود، با وجود قول دریافت پاداش، نتوانستند بیشتر از چند …….. شرایط محرومیت حسی را تحمل کنند.
ساعت
۵- محرومیت حسی یعنی چه؟
محرومیت حسی یعنی اینکه فرد در شرایطی قرار بگیرد که هیچ یک از گیرنده‌های حسی مثل چشم، گوش و… به وسیله محرک‌های بیرونی تحریک نشود.
۶- اینکه فرد در شرایطی قرار بگیرد که هیچ یک از گیرنده‌های حسی مثل چشم، گوش و… به وسیله محرک‌های بیرونی تحریک نشود؛ چه نام دارد؟
محرومیت حسی
۷- چرا محرومیت حسی، نوعی شکنجه تلقی می‌شود؟
به دلیل آزارنده بودن فقدان حواس
۸- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) نتایج مطالعات نشان داد که داوطلبانی که حاضر شدند آزمایش محرومیت حسی بر روی آنها انجام شود، با وجود قول دریافت پاداش، نتوانستند بیشتر از چند ساعت شرایط محرومیت حسی را تحمل کنند.
درست
ب) محرومیت حسی به دلیل آزارنده بودن آن، نوعی شکنجه تلقی می‌شود.
درست
ج) مطالعات نشان می‌دهد که موجودات زنده، به خصوص انسان، نیاز به «احساس» دارند.
درست
۹- سه حس از پنج حس خود را از تحریک‌های بیرونی محروم کنید (صدا، نور، بو). تا چه زمانی قادر به تحمل وضعیت ایجاد شده بودید؟ حالات محرومیت حسی خود را از صدا، نور و بو گزارش کنید. احساس عاطفی خود را گزارش کنید.
چند ساعت. محرومیت از هر یک از حس‌ها، موجب اضطراب و بی‌قراری می‌شود.
در ادامه بخوانید: » چگونه می‌توانیم تمرکز ایجاد کنیم؛ برخی موانع تمرکز؛ عوامل تمرکز
۱٠- درستی یا نادرستی عبارات زیر را تکمیل کنید.
الف) آبی آسمان، شیرینی شکر، داغی آتش، خوش بویی گل، صدای گوشنواز بلبل و لطافت پنبه را با حواس خود دریافت می‌کنیم.
درست
ب) ما از بین دریافت‌های حسی فقط برخی از آنها را انتخاب می‌کنیم.
درست
ج) وقتی جسمی را انتخاب کردیم، می‌فهمیم که در کجاست، چقدر از ما دور است و چه اندازه‌ای دارد.
درست
د) تحریک اندام‌های حسی موجب «احساس» محرک می‌شود.
درست
ه) فاصله زمانی بین احساس، توجه و ادراک آن‌قدر سریع است که ما آن را نادیده می‌گیریم.
درست
۱۱- محرک چیست؟
هر چیزی است که گیرنده‌های حسی را تحریک می‌کند.
۱۲- انتخاب محرک خاص، از بین محرک‌های بی‌شمار پیرامون ما، چه نام دارد؟
«توجه» نام دارد.
۱۳- تعبیر و تفسیر کردن و معنی و مفهوم و سازمان دادن به محرک‌های توجه شده چه نام دارد؟
«ادراک» نام دارد.
۱۴- جاهای خالی را تکمیل کنید.
محمد، حسن و جواد در حال مطالعه مطالب درسی هستند. حمید از دور با صدای بلند می‌گوید: «بچه‌ها چه‌کار می‌کنید؟» دو نفر سرشان را بالا آورده نگاه می‌کنند. یکی اصلاً سر خود را بالا نمی‌آورد. در این مثال صدای حمید به گوش هر سه رسید (……..)، اما دو نفر سرشان را بالا آوردند (……..). در بین این دو نفر که سرشان را بالا آوردند یک نفر (محمد) گفت: «چقدر داد می‌زنی!» (………).
احساس _توجه _ ادراک
۱۵- چرا احساس محرک‌های بیرونی به حیات موجودات زنده کمک می کند؟
اگر احساس گرما نمی‌کردیم، به دنبال خنک کردن خودمان هم نبودیم؛ بنابراین، احساس، به حیات موجودات زنده کمک می‌کند.
۱۶- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) از نظر تکاملی، احساس محرک‌های بیرونی برای بقای موجود زنده حیاتی است.
درست
ب) همچنان که محرومیت حسی آزارنده است، درگیری حواس مختلف با محرک‌های متنوع و مطلوب لذت‌بخش است.
درست
ج) اگر یک موضوع را بتوان با چند حس دریافت کرد، دریافت ما قوی‌تر می‌شود.
درست
د) اگر مطلب شنیده شده را به صورت ترسیمی و نوشتاری تبدیل کنیم، یادگیری آن راحت‌تر خواهد بود.
درست
۱۷- مفهوم «جبران حسی» چیست؟
بر اساس نظریه جبران حسی می‌توان به زمینه‌های گوناگون کار با کودکان و نوجوانان نابینا از قبیل توانبخشی و بازپروری، پیشگیری و درمانگری و ایجاد تغییر در انگیزه‌های فردی و اجتماعی، اقدامات مفید به عمل آورد.
می‌توان گفت اگر یکی از راه‌های حسی مثل بینایی، دچار نقص شود، حواس دیگر از طریق کاربرد بیشتر و به صورت خود به خود تقویت می‌شوند. بر اساس این نظریه، کودکان نابینا می‌توانند کمبودهای خود را در تصویرسازی ذهنی جبران کنند، زیرا تصویرسازی ذهنی در کودکان بینا و نابینا متفاوت است.
۱۸- چرا اگر مطلب شنیده شده را به صورت ترسیمی و نوشتاری تبدیل کنیم، یادگیری آن راحت‌تر خواهد بود؟
اگر یک موضوع را بتوان با چند حس دریافت کرد، دریافت ما قوی‌تر می‌شود؛ مثلاٌ اگر مطلب شنیده شده را به صورت ترسیمی و نوشتاری تبدیل کنیم، یادگیری آن راحت‌تر خواهد بود.
۱۹- نوشته‌ای را (مانند مطالب همین صفحه) به سه شیوه مطالعه کنید:
۱- جملات را با چشم بخوانید و تعقیب کنید.
۲- علاوه بر تعقیب چشمی، مطالب را به‌گونه‌ای بخوانید که گوشتان هم بشنود.
۳- علاوه بر تعقیب چشمی و بلندخوانی، اگر یادداشت برداری نیز بکنید، نتایج چگونه خواهد بود؟ کدام یک از شیوه‌ها مؤثرتر است؟ چرا؟
مطالعه به شیوه سوم مؤثرتر بوده و با یادآوری بهتری همراه می‌باشد. زیرا حواس بیشتری را به کار می‌گیرد (بینایی، شنوایی و حرکتی).
در ادامه بخوانید: » تفکر تصمیم‌گیری؛ تعریف تصمیم‌گیری؛ انواع تصمیم‌گیری؛ ملاک تصمیم‌گیری
حواس مختلف
۲٠- درستی یا نادرستی عبارات زیر را تکمیل کنید.
الف) از حواس، طبقه‌بندی مختلفی وجود دارد.
درست
ب) صدا باید به شدت خاصی برسد تا گوش ما آن را بشنود.
درست
ج) تحریک حواس از سوی محرک باید به میزان خاصی برسد تا آن عضو حسی تحریک شود.
درست
۲۱- جاهای خالی عبارات زیر را تکمیل کنید.
الف) مهم‌ترین حواس عبارت‌اند از: بینایی، شنوایی، …………، بویایی و ………
چشایی _ لامسه
ب) تحریک هر یک از گیرنده‌های حسی تابع شدت ………. است.
محرک
۲۲- تحریک هر یک از گیرنده‌های حسی تابع کدام عامل است؟
شدت محرک
۲۳- در چه صورت عضو حسی تحریک می‌شود؟
در صورتی که تحریک حواس از سوی محرک به میزان خاصی برسد آن عضو حسی تحریک می‌شود.
۲۴- با توجه به دو مثال زیر بگویید چرا تحمل درد برای این افراد یکسان نیست؟
۱- جانبازان جنگ تحمیلی، در مقایسه با افراد عادی، برای جراحی یک عضو به یک اندازه ابراز ناراحتی نمی‌کنند.
۲- درد زایمان برای خانم‌ها، به مراتب قابل تحمل‌تر از درد ناشی از جراحی کلیه است.
آستانه تحمل درد در افراد مختلف متفاوت است. میزان تحمل درد یک فرد به بسیاری از عوامل بیولوژیک و روانشناختی بستگی دارد.
تحقیقات نشان می دهد که بیش از نیمی از حساسیت افراد نسبت به درد مربوط به ژنتیک آنها است یعنی آنها حساسیت خود نسبت به درد را از طریق ژن می‌گیرند.
در ادامه بخوانید: مهم‌ترین عوامل نگرشی بروز رفتار؛ درماندگی آموخته شده؛ طبقه‌بندی نیازها
توجه: محرک‌های محیطی را چگونه انتخاب می‌کنیم؟
۲۵- درستی یا نادرستی عبارات زیر را تکمیل کنید.
الف) محیط ما پر از محرک‌های مختلف است.
درست
ب) توجه با تمرکز متفاوت است.
درست
ج) اغلب به دلیل ارتباط نزدیک میان دو مفهوم توجه و تمرکز، همه افراد قادر به تفکیک آن دو نیستند.
درست
د) در مطالعه و یادگیری مطالب در هر دو مرحله ممکن است در هر یک از مراحل توجه و تمرکز با مشکل مواجه شویم
درست
ه) در مطالعه و یادگیری ممکن است موضوع مورد نظر انتخاب نشود و یا بعد از انتخاب، بر روی آن تمرکز نداشته باشیم.
درست
۲۶- فرایند انتخاب یک محرک از بین محرک‌های حسی مختلف را چه می‌نامند؟
توجه
۲۷- در چه صورت با تمرکز مواجه هستیم؟
اگر توجه مداوم و پایدار باشد در آن صورت با تمرکز مواجه هستیم.
۲۸- قبل از شروع کلاس، برای یادگیری بهتر، تصمیم می‌گیرید سخنان دبیر محترم‌تان را به دقت گوش دهید. در دقایق نخست تصمیم شما عملی می‌شود، اما بعد از چند دقیقه حواستان به موضوع‌های دیگر معطوف می‌شود. در این مثال، توجه شما دچار مشکل شده با تمرکزتان؟ توضیح دهید.
تمرکز دچار مشکل می‌شود. استمرار توجه در مدت لازم، تمرکز نامیده می‌شود. با تغییر جهت یافتن توجه، «تمرکز» فرد بر روی محرک خاص کاهش خواهد یافت.
منابع توجه
۲۹- منابع توجه تحت تأثیر چند عامل است؟
سه
۳۰- منابع توجه تحت تأثیر سه عامل است. آنها را بنویسید.
منابع توجه تحت تأثیر سه عامل است. نخست حواس ما به وسیله محرک‌های بیرونی تحریک می‌شود. عامل دوم، اطلاعات موجود در حافظه است. حافظه ما یکی از منابع مهم توجه است. عامل سوم، سبک پردازش افراد و انتظارات آنها است که باعث می‌شود تا محرک‌های خاصی انتخاب شود.
۳۱- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف) حافظه ما یکی از منابع مهم توجه است.
درست
ب) وقتی شما با یکی از دوستانتان قرار ملاقات دارید، هر فردی را از فاصله دور، آن دوست تلقی می‌کنید.
درست
۳۲- کدام عامل باعث می‌شود تا محرک‌های خاصی انتخاب شود؟
سبک پردازش افراد و انتظارات آنها
۳۳- فرض کنید یک استاد کار مکانیک، به صورت گذری، از یک بازارچه فروش کتاب می‌گذرد. اگر از همین فرد بپرسیم: آیا شما به هنگام طی مسیر، فلان انتشارات را دیدید؟ شاید به ما بگوید که مگر در مسیر من کتاب‌فروشی وجود داشت! علت این مسئله چیست؟
چنین فردی در حافظه خودش، آن‌گونه که از ابزار و آلات مکانیکی اطلاعات دارد، از کتاب ندارد. چیزی که توجه مکانیک را به محرک‌هایی غیر از کتاب فروشی‌ها سوق داد اطلاعات موجود در حافظه وی بوده است. اگر در بین این همه کتاب‌فروشی، یک فروشگاه وسایل مکانیکی وجود می‌داشت قطعاٌ به آن توجه می‌کرد.
۳۴- فرض کنید یک استاد کار مکانیک، به صورت گذری، از یک بازارچه فروش کتاب می‌گذرد. اگر از همین فرد بپرسیم: آیا شما به هنگام طی مسیر، فلان انتشارات را دیدید؟ شاید به ما بگوید که مگر در مسیر من کتاب‌فروشی وجود داشت! اما؛ اگر در بین این همه کتاب‌فروشی، یک فروشگاه وسایل مکانیکی وجود می‌داشت قطعاٌ به آن توجه می‌کرد. علت این مسئله چیست؟
چنین فردی در حافظه خودش، آن‌گونه که از ابزار و آلات مکانیکی اطلاعات دارد، از کتاب ندارد. چیزی که توجه مکانیک را به محرک‌هایی غیر از کتاب فروشی‌ها سوق داد اطلاعات موجود در حافظه وی بوده است.
۳۵- به نظر شما یک دندانپزشک، در گفت‌وگو با دیگران، به کدام یک از اعضای بدن بیشتر توجه می‌کند؟ چرا؟
یک دندانپزشک بیشتر به دندان‌های افراد دقت می‌کند. آنچه توجه را به محرک‌هایی مرتبط با حرفه‌ی خود سوق می‌دهد اطلاعات موجود در حافظه است.
آیا به همه آنچه توجه داریم آگاهی کامل داریم؟
۳۶- آیا به همه آنچه توجه داریم آگاهی کامل داریم؟
خیر. به همه چیزهایی که در دامنه توجه ما قرار می‌گیرد آگاهی کامل نداریم.
۳۷- فرض کنید مشغول مطالعه عمیق متنی از کتاب حاضر هستید، در همین زمان مادر شما برای انجام کاری خواسته خود را بر زبان می‌آورد. صدای مادرتان را می‌شنوید ولی پاسخی نمی‌دهید. بعد از اتمام کار به مادرتان می‌گویید مثل اینکه مرا صدا زدید کاری داشتید؟ در این مثال می‌دانید که مادرتان شما را صدا زد، ولی نمی‌دانید دقیق چه چیزی گفته و چه خواسته‌ای دارد؟ علت این مسئله چیست؟
زیرا به همه آنچه توجه داریم آگاهی کامل داریم. یعنی شما به محرک صوتی آگاهی نسبی داشته و آگاهی شما کامل نیست.
۳۸- همچنین فرض کنید از کتاب فروشی محله‌تان چند جلد کتاب می‌خرید. فروشنده، کتاب‌ها را در کیسه‌ای قرار می‌دهد که نام تجاری خودکار خاصی روی آن درج شده است. روزی دیگر وقتی می‌خواهید خودکار بخرید، میان آن‌همه خودکار در فروشگاه، خودکاری را انتخاب می‌کنید که قبلاٌ با نام تجاری آن آشنا شده‌اید. روان‌شناسان به این پدیده، چه می‌گویند؟ علت این پدیده چیست؟
آماده‌سازی. در این مثال، نام تجاری خودکار بر روی کیسه باعث شده است تا موقع خرید، آن خودکار را انتخاب کنیم.
۳۹- پدیده آماده‌سازی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
زمانی اتفاق می افتد که شناخت محرک معینی، تحت تأثیر ارائه پیشین همان محرک یا محرک شبیه آن قرار می‌گیرد.
۴۰- علت پدیده آماده‌سازی چیست؟
ارائه پیشین محرک، دریافت بعدی را آسان می‌کند
۴۱- اگر قرار است صبح روز بعد کتابی را مطالعه کنید، اگر آن کتاب را بالای سرتان بگذارید و بخوابید، به هنگام صبح بهتر فرا می‌گیرید تا اینکه بخواهید دنبال کتاب بگردید. علت مطالعه ثمربخش چیست؟
علت مطالعه ثمربخش این بوده که شما از شب قبل آماده مطالعه شده‌اید.
به علت پدیده آماده‌سازی زیرا ارائه پیشین محرک، دریافت بعدی را آسان می‌کند.
۴۲- آیا دقت کرده‌اید که چرا در بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها و… قبل از اعلام خبری موسیقی یا صدایی نواخته می‌شود و سپس اصل پیام گفته می‌شود؟
پخش موسیقی یا صدایی قبل از اعلام خبر در فرودگاه و بیمارستان‌ها موجب جلب توجه و دقت افراد می‌گردد.
در ادامه بخوانید: » سوالات روانشناسی در کنکور ۹۸ علوم انسانی همراه پاسخ
۴۳- عبارت زیر را تکمیل کنید.
تماشاگران برای مشاهده مسابقه فوتبال به استادیوم می‌روند. دور تا دور زمین فوتبال پر از تابلوهای تبلیغاتی است. هیچ یک از تماشاگران به قصد دیدن آن پیام‌های تبلیغاتی به استادیوم نمی‌آیند. ولی این تصاویر، زمینه ذهنی آنها را برای خریدهای بعدی آماده می‌کند. این مثال، نمونه‌ای از ………… است.
آماده‌سازی
۴۴- تماشاگران برای مشاهده مسابقه فوتبال به استادیوم می‌روند. دور تا دور زمین فوتبال پر از تابلوهای تبلیغاتی است. هیچ یک از تماشاگران به قصد دیدن آن پیام‌های تبلیغاتی به استادیوم نمی‌آیند. ولی این تصاویر، زمینه ذهنی آنها را برای خریدهای بعدی آماده می‌کند. این مثال، نمونه‌ای از آماده‌سازی است. یک مورد مانند این مثال بیابید و آن را تجزیه و تحلیل کنید.
به قصد تماشای سریال مورد علاقه خود تلویزیون را تماشا می‌کنیم. اما در حین پخش سریال مورد نظر ما به دفعات آگهی‌های تبلیغاتی پخش می‌شود. با اینکه برای دیدن تبلیغات سراغ تلویزیون نیامده ایم، آگهی‌های پخش شده ما را آماده خرید وسایل در هنگام دیدن آنها در فروشگاه‌ها می‌نمایند.
