آیا باز کردن انسداد رگ ها امکان پذیر است

هنگامی که رسوبات چربی پلاک در شریان‌های شما ایجاد می‌شود، ممکن است مسدود یا «انسداد» (clogged) شوند. اما می توانید برای کمک به پاکسازی تجمعات موجود و جلوگیری از بدتر شدن شریان های مسدود شده اقداماتی انجام دهید.

شریان‌ها انواع رگ‌های خونی هستند. آنها جزء اصلی سیستم گردش خون شما هستند، شبکه ای پیچیده که شامل مویرگ ها و وریدها نیز می شود. این لوله ها خون حاوی اکسیژن را در بدن شما حرکت می دهند و به سوخت تمام عملکردهای بدن شما کمک می کنند. تا زمانی که آن رگ های خونی شفاف و باز باشند، خون می تواند آزادانه جریان یابد.

گاهی اوقات پلاک ها در داخل رگ های خونی شما ایجاد می شوند. پلاک ها شامل کلسترول و مواد چرب، کلسیم، فیبرین و ضایعات سلولی.

آترواسکلروز

شریان های شما ممکن است به دلیل تشکیل این پلاک ها باریک شوند. این وضعیت به عنوان آترواسکلروز شناخته می‌شود.  به گفته انجمن قلب آمریکا، به تدریج ایجاد می شود و اغلب با افزایش سن بدتر می شود

همانطور که پلاک‌ها رشد می‌کنند، ممکن است جریان خون را در یک سرخرگ مسدود کنند.

بسته به شدت و محل تجمع پلاک، پزشک ممکن است روش یا جراحی را برای برداشتن پلاک از شریان‌ها یا دور زدن کامل شریان مسدود شده توصیه کند. ممکن است برای جلوگیری از عوارض یک روش لازم باشد.

در ادامه بخوانید تا بیاموزید چگونه می توانید با کمک اصلاحات رژیم غذایی، تغییرات خاص در سبک زندگی و موارد دیگر به این مهم دست یابید.

آیا راه‌های طبیعی برای باز کردن انسداد عروق وجود دارد؟

می‌توانید با روش‌های طبیعی، از جمله رژیم غذایی، ورزش و مدیریت استرس، رگ‌های خود را «بازسازی» کنید. اگر سیگار می کشید، ترک سیگار نیز می تواند به معکوس کردن پلاک کمک کند.

بر اساس یک تفسیر در سال ۲۰۲۰ و بررسی مطالعات قبلی، محققان خاطرنشان کردند که معکوس کردن آترواسکلروز تنها در صورتی قابل دستیابی است که همه عوامل خطر اصلی کنترل شوند. این شامل:

• کاهش کلسترول بالا
• کاهش فشار خون بالا
• اگر سیگار می کشید، سیگار را ترک کنید

تحقیق در سال ۲۰۱۹ اشاره می کند که یک رژیم غذایی کم چرب و گیاهی می تواند به طور موثر بیماری عروق کرونر را معکوس کند. بیماری عروق کرونر یک عارضه شایع همراه با گرفتگی عروق است.

علاوه بر این، مطالعه ۲۰۱۹ اشاره کرد که مطالعات متعدد کاهش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را در افرادی که رژیم غذایی کامل و گیاهی مصرف می کنند، نشان داده است.

این شامل خوردن یک رژیم غذایی است که شامل موارد زیر است:

• دانه ها
• حبوبات
• سبزیجات
• میوه ها
• آجیل
• دانه

اما نویسندگان این مطالعه دریافتند که بسیاری از تحقیقات قبلی بر روی گروه های همگن انجام شده است، به این معنی که شرکت کنندگان ممکن است گروه های متنوعی را نمایندگی نکرده باشند. تحقیقات خود آنها نشان می دهد که یک رژیم غذایی مبتنی بر گیاه می تواند به بهبود چندین عامل خطر برای بیماری عروق کرونر کمک کند و ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.

شما می توانید با کاهش وزن، ورزش بیشتر یا مصرف کمتر مواد غذایی حاوی چربی اشباع شده، پلاک ها را کاهش دهید.

در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهایی برای کاهش کلسترول نیز تجویز کنند. با توجه به مطالعه ۲۰۲۰ محققان به تثبیت پلاک های موجود در افراد مبتلا به تصلب شرایین و آنژین صدری پایدار در طی ۳۰ روز پس از مصرف داروهای کلسترول بالا اشاره کردند. کوچک شدن پلاک ها ۱ تا ۲ سال بعد مشاهده شد.

چه غذاهایی می‌توانند به باز کردن طبیعی رگ‌های شما کمک کنند؟

برنامه غذایی شما یک جزء کلیدی برای حفظ سلامت قلب در طول زندگی شما است، از جمله جلوگیری از ایجاد پلاک در شریان ها. یک رژیم غذایی گیاهی و سالم برای قلب ممکن است به درمان پلاک های موجود کمک کند و در عین حال از ایجاد پلاک های دیگر جلوگیری کند.

تمرکز باید بر روی مصرف کمتر غذاهای حاوی چربی های اشباع شده مانند گوشت و سایر محصولات حیوانی باشد و در عین حال مصرف غذاهای گیاهی را افزایش دهید.

یک گزینه ممکن، برنامه خوراکی DASH است که DASH یک رویکرد رژیم غذایی برای توقف برنامه غذایی پرفشاری خون (dietary approach to stop hypertension) است که بر خوردن سبزیجات، میوه ها و غلات کامل و در عین حال محدود کردن چربی اشباع، قند و نمک تاکید دارد.

مطابق تحقیق ۲۰۱۹، اتخاذ یک رژیم غذایی گیاهی نیز ممکن است کمک کننده باشد. خوردن یک رژیم غذایی گیاهی شامل محدود کردن یا حذف کامل محصولات حیوانی از رژیم غذایی شما است، از جمله:

• گوشت
• طیور
• محصولات لبنی
• ماهی
• تخم مرغ

علاوه بر این، طبق گفته انجمن قلب آمریکا، چربی‌های گیاهی، مانند روغن زیتون، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک کنند.

رگ‌های شما از چه سنی شروع به گرفتگی می‌کنند؟

در حالی که سن به عنوان یک عامل خطر برای انسداد عروق در نظر گرفته می شود، عادات سبک زندگی ناسالم ممکن است خطر انسداد شریان را در سنین پایین تر افزایش دهد.

به عنوان مثال، آترواسکلروز در دهه ۶۰ و ۷۰ زندگی شما شایع است. پژوهش نشان می‌دهد که افزایش کلسترول در بزرگسالی خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را در سنین بالاتر افزایش می دهد.

برای بیشتر افراد، شریان‌ها ممکن است در دوران کودکی شروع به گرفتگی کنند و با افزایش سن، تجمع پلاک بدتر شود. بر اساس موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، این عوامل خطر در مردان پس از ۴۵ سالگی و در زنان پس از ۵۵ سالگی افزایش می یابد.

نکاتی برای تغییر سبک زندگی

تلاش خود را به سمت کاهش سطوح لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و افزایش سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) هدایت کنید. سطح LDL شما معیاری برای کلسترول “بد” است که در خون شما وجود دارد.

هنگامی که شما مقدار زیادی LDL دارید، کلسترول اضافی در بدن شما شناور می شود و ممکن است به دیواره شریان شما بچسبد. HDL، کلسترول “خوب”، به از بین بردن سلول های LDL کمک می کند و از تشکیل پلاک ها جلوگیری می کند.

در اینجا چند نکته اضافی وجود دارد که ممکن است به شما در جلوگیری از ایجاد پلاک کمک کند.

از یک رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنید

رژیم غذایی می تواند نقش مهمی در بهبود سلامت قلب شما و کاهش خطر تجمع پلاک داشته باشد. هیچ وقت برای داشتن یک رژیم غذایی سالم دیر نیست. می توانید با تغییرات زیر شروع کنید: 

• میوه ها و سبزیجات بیشتری بخورید: برای کمک به دستیابی به منابع متنوع از مواد مغذی، انواع مختلفی بخورید.
• چربی های خوب بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید: چربی های خوب را چربی های اشباع نشده نیز می گویند. غذاهایی مانند زیتون، آجیل، آووکادو و ماهی حاوی چربی های غیراشباع هستند.
• منابع چربی اشباع شده را قطع کنید: نمونه هایی از غذاهایی که باید برش داده شوند شامل گوشت های چرب و محصولات لبنی است. تکه های گوشت بدون چربی را انتخاب کنید و سعی کنید غذاهای گیاهی بیشتری بخورید.
• منابع مصنوعی چربی‌های ترانس را حذف کنید: چربی‌های ترانس مصنوعی اغلب سرشار از غذاهای فرآوری‌شده و بسته‌بندی شده مانند کلوچه‌ها و کیک‌های میان وعده هستند. حتما برچسب ها را بررسی کنید.
• مصرف فیبر خود را افزایش دهید: فیبر محلول به کاهش LDL کمک می کند. شما می توانید فیبر محلول را در غذاهایی مانند سبزیجات، عدس، لوبیا و جو پیدا کنید.
• تمرکز بر غلات کامل: این شامل غلات کامل، نان کم فرآوری شده، ماکارونی و برنج است.
• مصرف شکر و نمک را کاهش دهید: ویتامین ها و مواد معدنی با قند موجود در میوه ها همراه هستند. اما قند موجود در غذاهای فرآوری شده مانند کوکی ها، بستنی و نوشیدنی های شیرین شده با شکر ارزش غذایی ندارد. قند اضافه شده بیش از حد می تواند بر سلامت شما تأثیر منفی بگذارد. از افزودن نمک اضافی به وعده های غذایی خود خودداری کنید و به جای آن گیاهان یا ادویه جات تازه را انتخاب کنید.
• مصرف غذاهای بسیار فرآوری شده را کاهش دهید: غذاهای فرآوری شده می تواند شامل اقلام بسته بندی شده و منجمد و فست فود باشد. در عوض، غذاهای فرآوری نشده یا حداقل فرآوری شده بخورید.

بیشتر حرکت کن

ورزش می تواند سلامت قلب و عروق شما را بهبود بخشد و به پیشگیری از مشکلات قلبی کمک کند.

به آرامی روال و استقامت خود را افزایش دهید. سعی کنید حداقل حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط ​​در هفته داشته باشید. 

CDC، دو روز در هفته فعالیت های تقویت کننده عضله را توصیه می کند که تمام گروه های عضلانی را هدف قرار می دهد. فعالیت های تقویت کننده عضلات ممکن است شامل یوگا یا استفاده از نوارهای ورزشی، دستگاه های وزنه برداری یا وزنه های دستی باشد.

مهم است که همیشه قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید با پزشک صحبت کنید. یک پزشک می تواند در تعیین اینکه آیا انواع و شدت فعالیت های انتخابی شما برای شما مناسب است یا خیر کمک کند. در صورت داشتن شرایط مزمن خاص، برخی از انواع ورزش ممکن است از نظر فیزیکی ناامن باشند.

وزن متوسط ​​را حفظ کنید

وقتی بهتر غذا می خورید و بیشتر حرکت می کنید، نتیجه طبیعی ممکن است کاهش وزن باشد. حمل وزن اضافی کلسترول LDL شما را افزایش می دهد. که خطر تشکیل پلاک را افزایش می دهد.

کاهش وزن بدن به میزان ۳ تا ۵ درصد می تواند برای سلامتی شما از جمله کلسترول مفید باشد.

اگر سیگار می‌کشید یا الکل می‌نوشید، سیگار را ترک کنید و مصرف الکل را کاهش دهید

سیگار به ایجاد آترواسکلروز کمک می کند و احتمال تشکیل پلاک ها و افزایش سرعت رشد کلی آنها را افزایش می دهد. سیگار همچنین بر شریان اصلی بدن شما (آئورت) تأثیر می گذارد.

روزی که سیگار را ترک کنید، سلامتی شما شروع به بهبود می کند. ترک سیگار ممکن است به افزایش سطح HDL شما نیز کمک کند. اگر برای ترک سیگار به کمک نیاز دارید با پزشک صحبت کنید. آنها می توانند برنامه های ترک سیگار و سایر منابع را توصیه کنند.

الکل بیش از حد نیز می تواند بر قلب شما تأثیر بگذارد. NHLBI توصیه می‌کند مصرف الکل خود را به بیش از ۱ نوشیدنی در روز برای زنان و ۲ نوشیدنی در روز برای مردان محدود کنید. انجمن قلب آمریکا نیز مصرف محدود یا ترجیحاً عدم مصرف الکل را توصیه می کند.

الکل همچنین می تواند بر سطح کلسترول شما تأثیر منفی بگذارد.

استرس را مدیریت کنید

سلامت عاطفی شما می تواند مستقیماً بر سلامت جسمانی شما تأثیر بگذارد، بنابراین مهم است که استرس را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید. هر روز زمانی را برای استراحت اختصاص دهید و اگر برای مقابله با مسائلی که ممکن است در زندگی روزمره خود با آن روبرو شوید به کمک نیاز دارید از یک درمانگر کمک بگیرید.

داروهای تجویز شده را مصرف کنید

اگر تغییرات سبک زندگی کافی نباشد، پزشک ممکن است دارویی برای کمک به کاهش کلسترول LDL و جلوگیری از ایجاد پلاک تجویز کند. اینها برای استفاده در کنار سایر اقدامات سلامت قلب، مانند رژیم غذایی و ورزش، طراحی شده اند.

داروهای استاتین یک گزینه رایج است. پزشکان آنها را برای بزرگسالانی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به سکته مغزی یا بیماری عروق کرونر هستند تجویز می کنند. سایر داروهای کاهش دهنده کلسترول ممکن است موارد زیر را در بربگیرد:

• مهارکننده های PCSK9
• بمپدوئیک اسید (نکسلتول)
• ezetimibe (Zetia)

حتما داروهای کلسترول خود را طبق دستور مصرف کنید. مهم است که رژیم غذایی سالم برای قلب و فعالیت بدنی منظم را ادامه دهید، حتی اگر از داروهای کاهش دهنده کلسترول استفاده می کنید.

بسیاری از داروها ممکن است در کنار ورزش و یک رژیم غذایی سالم برای قلب بهتر عمل کنند.

درمان گرفتگی عروق

اگر تشخیص داده شد که شما دچار انسداد شریانی هستید، اکنون زمان معکوس کردن پلاک و جلوگیری از تجمع اضافی است. اگر سیگار می‌کشید، می‌توانید شریان‌ها را از طریق تغییرات سبک زندگی بالا، مانند خوردن یک رژیم غذایی سالم برای قلب، ورزش کردن و ترک سیگار، «بازسازی» کنید. ممکن است بتوانید کارهای زیادی برای جلوگیری از بدتر شدن این وضعیت انجام دهید.

برخی از روش‌ها و مداخلات نیز می‌توانند پلاک را از بین ببرند یا شریان‌ها را تقویت کنند.

اگر پزشک متوجه شود که یک یا چند رگ شما دچار انسداد شدیدتر شده است، تغییرات سبک زندگی بالا ممکن است کافی نباشد. در عوض، پزشک ممکن است روش‌ها یا جراحی را برای برداشتن پلاک یا دور زدن انسداد توصیه کند. این ممکن است به جلوگیری از عوارض احتمالی کمک کند.

پزشک ممکن است یک مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI) انجام دهد. این روش عروق کرونر باریک یا مسدود شده را باز می کند. آنها ممکن است ساختار فلزی کوچکی به نام استنت را پشت سر بگذارند که به حمایت از شریان و افزایش جریان خون کمک می کند.

بسته به محل انسداد شریان و اگر انسداد شدید باشد، ممکن است به جای آن جراحی بای پس توصیه شود. در طی این روش، جراح شریان های دیگر بدن شما را برمی دارد و شریان مسدود شده را جایگزین می کند.

عوارض

در صورت گرفتگی عروق، همکاری با پزشک برای ایجاد یک برنامه درمانی مهم است. اگر انسدادها بدون درمان باقی بمانند، ممکن است عوارض سلامتی جدی را تجربه کنید. بسته به محل و شدت شریان مسدود شده، برخی از عوارض احتمالی می تواند شامل موارد زیر شود: 

• آنژین صدری: این نوع درد قفسه سینه زمانی ایجاد می شود که شریان های مسدود شده جریان خون را به قلب شما کاهش دهند.
• بیماری عروق کرونر: این بیماری عروق کرونر بزرگتر را در سطح قلب شما درگیر می کند.
• بیماری میکروواسکولار عروق کرونر: این بیماری بر شریان های کوچک در عضله قلب تأثیر می گذارد.
• حمله قلبی: حمله قلبی زمانی اتفاق می افتد که یک شریان کاملاً مسدود شده مانع از جریان خون به قلب شما شود.
• بیماری شریان کاروتید: این بیماری شریان های مسدود شده در گردن را که مسئول جریان خون به مغز شما هستند، توصیف می کند.
• سکته مغزی: سکته مغزی زمانی رخ می دهد که یک شریان مسدود شده جریان خون را به مغز شما قطع کند یا زمانی که یک رگ خونی در مغز پاره شود.
• بیماری شریان محیطی (PAD): PAD زمانی اتفاق می‌افتد که پلاک در شریان‌های اندام تحتانی مانند پاها ایجاد می‌شود.
• بیماری مزمن کلیه: این به آسیب دائمی کلیه اشاره دارد که منجر به از دست دادن عملکرد کلیه می شود.

نکته و ایده

تجمع پلاک در عروق شما ممکن است باعث مسدود شدن آنها شود. در حالی که رژیم غذایی و سبک زندگی نقش مهمی در این امر دارند، خطر ابتلا به تصلب شرایین نیز ممکن است با افزایش سن افزایش یابد.

با این حال، اتخاذ یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم و مصرف برخی داروها ممکن است به کاهش پلاک ها و جلوگیری از بدتر شدن آنها کمک کند. اگر روشی برای برداشتن پلاک‌ها یا دور زدن شریان به شدت گرفتگی دارید، این تغییرات سبک زندگی سالم نیز مهم هستند.

پس از برداشتن یا کاهش گرفتگی، مهم است که هر کاری که می توانید برای جلوگیری از تجمع بیشتر پلاک انجام دهید تا بتوانید زندگی طولانی تر و سالم تری داشته باشید. با پزشک در مورد مراحل بعدی که برای وضعیت شما مهم هستند صحبت کنید.