معکوس کننده آترواسکلروز
اما آیا این بیماری قابل برگشت است؟ این سوال پیچیدهتری است.
آترواسکلروز چیست؟
واژه آترواسکلروز از واژه یونانی athero به معنای (“paste”) و sclersisبه معنای (“hardness”) گرفته شده است. به همین دلیل است که به این بیماری “سخت شدن شریان ها” نیز میگویند.
این بیماری به آرامی شروع می شود و با گذشت زمان پیشرفت می کند. اگر کلسترول بالا دارید، کلسترول اضافی در نهایت می تواند جمع شده و در دیواره سرخرگ ها رسوب کند. سپس بدن میتواند با فرستادن گلبولهای سفید خون برای حمله به این تجمع، واکنش نشان دهد، درست مانند حمله به عفونت باکتریایی، و ممکن است التهاب رخ دهد.
سلول ها ممکن است پس از خوردن کلسترول دچار تغییراتی شوند یا بمیرند و سلول های مرده نیز می توانند در شریان شروع به جمع شدن کنند. این می تواند منجر به التهاب شود. هنگامی که التهاب برای مدت طولانی تری ادامه یابد، زخم، سفت شدن و کلسیفیکاسیون ممکن است رخ دهد. در این مرحله، پلاک تشکیل شده در شریان ها معمولاً سخت می شود.
هنگامی که شریان ها باریک می شوند، خون ممکن است نتواند به مناطقی که باید به آن برسد برسد.
همچنین ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته مغزی بیشتر باشد. اگر لخته خون از ناحیه دیگری در بدن جدا شود، این اتفاق میافتد. سپس لخته می تواند در شریان باریک گیر کند و جریان خون را به طور کامل قطع کند.
آیا میتوان آن را برعکس کرد؟
دکتر هاوارد واینتراب (Dr. Howard Weintraub)، متخصص قلب در مرکز پزشکی NYU Langone، میگوید که وقتی تشخیص داده شد که آترواسکلروز دارید، بیشترین کاری که میتوانید انجام دهید جلوگیری از پیشرفت و عوارض بعدی است.
او همچنین توضیح می دهد که “در مطالعاتی که تاکنون انجام شده است، میزان کاهش تجمع پلاک که در طی ۱ یا ۲ سال مشاهده می شود، یک صدم میلیمتر اندازهگیری میشود.”
برای جلوگیری از بدتر شدن آترواسکلروز و تثبیت پلاک می توان از درمان پزشکی، ورزش منظم و تغییرات رژیم غذایی استفاده کرد، اما نمی توانند بیماری را معکوس کنند.
به عنوان مثال، در حالی که ویژگی های رقیق کننده خون آسپرین در کاهش لخته شدن خون و در نتیجه جلوگیری از سکته مغزی و حملات قلبی مفید است، تحقیقات در سال ۲۰۱۷ نشان داد که هیچ تاثیری در کاهش پلاک شریانی ندارد.
برخی از داروها نیز ممکن است برای افزایش راحتی شما تجویز شوند، به خصوص اگر به عنوان علامت درد قفسه سینه یا پا دارید.
استاتین ها موثرترین و رایج ترین داروهای کاهش دهنده کلسترول در ایالات متحده هستند. آنها با مسدود کردن پروتئین موجود در کبد شما که بدن برای تولید لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا کلسترول بد استفاده می کند، کار می کنند.
طبق گفته Weintraub، هرچه LDL را پایین بیاورید، احتمال توقف رشد پلاک بیشتر است.
هفت استاتین معمولی در ایالات متحده موجود است:
- آتورواستاتین (لیپیتور)
- فلوواستاتین (لسکول)
- لوواستاتین (Altoprev)
- پیتاواستاتین (لیوالو)
- پراواستاتین (Pravachol)
- روزوواستاتین (کرستور)
- سیمواستاتین (Zocor)
خوردن یک رژیم غذایی متعادل و انجام ورزش منظم هر دو می توانند بخش های بسیار مهمی در کاهش فشار خون بالا و کلسترول بالا، دو عامل اصلی آترواسکلروز باشند.
حتی اگر متخصص مراقبت های بهداشتی شما یک استاتین تجویز کند، ممکن است بخواهید خوردن غذاهای غنی از مواد مغذی و ورزش منظم را در نظر بگیرید. ممکن است پزشک شما نیز بتواند در این مورد به شما کمک کند.
واینتراب میگوید: «هرکسی میتواند دارویی را که ما به او میدهیم مصرف کند.» او هشدار می دهد که بدون رژیم غذایی متعادل، “دارو هنوز هم کار می کند، اما نه به خوبی.”
اگر سیگار می کشید، ممکن است بخواهید سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن می تواند باعث ایجاد پلاک در رگ ها شود. همچنین میتواند میزان کلسترول خوب (لیپوپروتئین با چگالی بالا یا HDL) را کاهش دهد و فشار خون شما را افزایش دهد که میتواند استرس را بر شریانهای شما افزایش دهد.
در اینجا تغییرات دیگری در سبک زندگی وجود دارد که می توانید سعی کنید ایجاد کنید.
ورزش
۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز تمرینات هوازی متوسط را هدف قرار دهید.
این مقدار فعالیت ممکن است به شما کمک کند:
- وزن متوسط را مدیریت کنید
- فشار خون را ثابت نگه دارید
- سطح HDL (کلسترول خوب) خود را افزایش دهید
- تری گلیسیرید خود را کاهش دهید
تغییرات رژیم غذایی
مدیریت وزن متوسط می تواند خطر ابتلا به عوارض ناشی از تصلب شرایین را کاهش دهد.
نکات زیر چند راه برای انجام این کار است. می توانید سعی کنید:
- مصرف قند را کاهش دهید. مصرف نوشابه، چای شیرین و سایر نوشیدنی ها یا دسرهای شیرین شده با شکر یا شربت ذرت را کاهش یا حذف کنید.
- فیبر بیشتری بخورید. مصرف غلات کامل را افزایش دهید و ۵ وعده در روز میوه و سبزیجات مصرف کنید.
- چربیهای سالم بخورید. روغن زیتون، آووکادو و آجیل گزینه های سالمی هستند.
- برشهای کمچربتر گوشت بخورید. گوشت گاو تغذیه شده با علف و سینه مرغ یا بوقلمون نمونه های خوبی هستند.
- از چربیهای ترانس پرهیز کنید و چربیهای اشباع را محدود کنید. اینها بیشتر در غذاهای فوق فرآوری شده یافت می شوند و هر دو می توانند باعث شوند بدن شما کلسترول بیشتری تولید کند .
- مصرف سدیم خود را محدود کنید. سدیم بیش از حد در رژیم غذایی شما می تواند به فشار خون بالا کمک کند.
- مصرف الکل خود را محدود کنید. نوشیدن منظم میتواند فشار خون شما را افزایش دهد، به افزایش وزن ناخواسته کمک کند و خواب آرام را مختل کند.
اگر تغییر دارو و رژیم غذایی موثر نباشد چه؟
جراحی یک درمان تهاجمی در نظر گرفته می شود و تنها در صورتی انجام می شود که انسداد تهدید کننده زندگی باشد و فرد به درمان دارویی پاسخ نداده باشد. جراح ممکن است پلاک را از شریان جدا کند، استنت بگذارد یا جریان خون را در اطراف شریان مسدود شده هدایت کند.
آترواسکلروز چگونه تشخیص داده میشود؟
متخصص مراقبت های بهداشتی شما ممکن است در طول یک معاینه فیزیکی منظم تشخیص دهد که آیا شما عوامل خطر آترواسکلروز را دارید یا خیر.
آترواسکلروز بیشتر در افرادی با سابقه سیگار کشیدن یا شرایطی مانند موارد زیر رخ می دهد:
- دیابت
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- چاقی
متخصص مراقبت های بهداشتی شما ممکن است آزمایشاتی را تجویز کند، از جمله:
- تستهای تصویربرداری. سونوگرافی، سی تی اسکن، یا آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی می تواند به متخصص مراقبت های بهداشتی اجازه دهد داخل شریان های شما را ببیند و شدت انسداد را تعیین کند.
- شاخص مچ پا-بازویی. فشار خون در مچ پا با فشار خون در بازو مقایسه می شود. اگر تفاوت غیرمعمولی وجود داشته باشد، ممکن است بیماری شریان محیطی داشته باشید .
- تست استرس قلبی. متخصص مراقبت های بهداشتی شما در حین انجام فعالیت های بدنی، مانند دوچرخه سواری یا راه رفتن سریع روی تردمیل، قلب شما را با یک نوار قلب کنترل می کند. از آنجایی که ورزش باعث می شود قلب شما سخت تر کار کند، ممکن است به متخصص مراقبت های بهداشتی شما کمک کند تا دریابید که آیا انسداد وجود دارد یا خیر.
نکته و ایده
اگرچه آترواسکلروز به این ترتیب «برگشتپذیر» نیست، اما انواع مختلفی از درمانها برای کند کردن روند و جلوگیری از بدتر شدن آن، از جمله جراحی، وجود دارد. در مورد بهترین گزینه های خود با پزشک خود صحبت کنید.
منابع
- Atherosclerosis. (2020).
heart.org/en/health-topics/cholesterol/about-cholesterol/atherosclerosis - Atherosclerosis and stroke. (2021).
stroke.org/en/about-stroke/stroke-risk-factors/atherosclerosis-and-stroke - Atherosclerosis (arteriosclerosis). (2019).
nhs.uk/conditions/atherosclerosis/ - Marshall D, et al. (2011). The effect of a one-year lifestyle intervention program on carotid intima media thickness.
academic.oup.com/milmed/article/176/7/798/4345438 - Shai I, et al. (2010). Dietary intervention to reverse carotid atherosclerosis.
ahajournals.org/doi/full/10.1161/circulationaha.109.879254 - Weintraub H. (2019). Personal interview.