سوالات تشریحی درس تفکر (۲) حل مسئله روانشناسی یازدهم بخش دوم | پاسخ
۱- دبیر یکی از درس‌ها، بعد از مشورت با مدیر دبیرستان، وارد کلاس میشود و به دانش‌آموزان خبر می‌دهد که مدیر مدرسه تصمیم گرفته است دوشنبه هفته آینده را برای استراحت، در خارج از مدرسه باشند؛ اینکه کجا باشند به انتخاب دانش‌آموزان است. دبیر از دانش‌آموزان می‌پرسد: کجا برویم؟
بعد از دریافت پیشنهادهای مختلف، سه پیشنهاد نهایی میشود:
پیشنهاد اول: با توجه به نزدیک بودن هفته کتاب و نیاز آن‌ها، دانش‌آموزان به نمایشگاه سالانه کتاب بروند.
پیشنهاد دوم: چون بیشتر دانش‌آموزان از کوهنوردی خوششان می‌آید، پس به کوه بروند.
پیشنهاد سوم: شیر و خط کنیم. اگر شیر آمد پیشنهاد اول و اگر خط آمد پیشنهاد دوم اجرا شود.
به سه پیشنهاد فوق فکر کنید. کدام پیشنهاد منطقی و کدام غیرمنطقی است؟
پیشنهاد اول دلایل مشخصی دارد: ۱- در هر سال فقط یک هفته نمایشگاه کتاب دایر است، ۲- همه ما دانش‌آموز هستیم؛ ۳- اطلاع از آخرین وضعیت علمی و نشر جدید، ضروری است. این پیشنهاد مبتنی بر محاسبات ذهنی، قواعد منطقی و نیازسنجی واقعی است و به همین دلیل به آن روش تحلیلی حل مسئله می‌گویند. استفاده از روشهای تحلیلی، دستیابی به راه حل مسئله را تضمین می‌کند. روشهای تحلیلی، مورد قبول همه است.
پیشنهاد دوم، و به خصوص سوم، با خطا مواجه بوده، با روشهای غیرمنطقی صورت می‌گیرد. این قبیل روش‌ها عمدتاً تابع نظر و احساس شخصی است و اجرای آن دستیابی به راه حل مسئله را تضمین نمی‌کند. به روشهای حل مسئله، که بدون دلیل منطقی و مبتنی بر احساس و نظر شخصی باشد، روشهای اکتشافی می‌گویند.
۲- جاهای خالی را در متن زیر تکمیل کنید.
دبیر یکی از درس‌ها، بعد از مشورت با مدیر دبیرستان، وارد کلاس میشود و به دانش‌آموزان خبر می‌دهد که مدیر مدرسه تصمیم گرفته است دوشنبه هفته آینده را برای استراحت، در خارج از مدرسه باشند؛ اینکه کجا باشند به انتخاب دانش‌آموزان است. دبیر از دانش‌آموزان می‌پرسد: کجا برویم؟
بعد از دریافت پیشنهادهای مختلف، سه پیشنهاد نهایی میشود:
پیشنهاد اول: با توجه به نزدیک بودن هفته کتاب و نیاز آن‌ها، دانش‌آموزان به نمایشگاه سالانه کتاب بروند. به این پیشنهاد روش………. حل مسئله می‌گویند.
تحلیلی
پیشنهاد دوم: چون بیشتر دانش‌آموزان از کوهنوردی خوششان می‌آید، پس به کوه بروند. به این پیشنهاد روش………. حل مسئله می‌گویند.
اکتشافی
پیشنهاد سوم: شیر و خط کنیم. اگر شیر آمد پیشنهاد اول و اگر خط آمد پیشنهاد دوم اجرا شود. به این پیشنهاد روش………. حل مسئله می‌گویند.
اکتشافی
در ادامه بخوانید: » تفکر حل مسئله؛ ویژگی‌های مسئله؛ انواع مسئله؛ چرا حل مسئله مهم است
۲- جاهای خالی را تکمیل کنید.
الف) به پیشنهاد مبتنی بر محاسبات ذهنی، قواعد منطقی و نیازسنجی واقعی، روش …………. حل مسئله می‌گویند.
تحلیلی
ب) استفاده از روشهای ………….، دستیابی به راه حل مسئله را تضمین می‌کند.
تحلیلی
ج) روشهای …………… حل مسئله، مورد قبول همه است.
تحلیلی
د) به روشهای حل مسئله، که بدون دلیل منطقی و مبتنی بر احساس و نظر شخصی باشد، روشهای …………. می‌گویند.
اکتشافی
در ادامه بخوانید: » تفکر تصمیم‌گیری؛ تعریف تصمیم‌گیری؛ انواع تصمیم‌گیری؛ ملاک تصمیم‌گیری
۳- هر یک از مثال‌های زیر، نشانگر کدام یک از روشهای حل مسئله (تحلیلی یا اکتشافی) است؟
الف) علی از دوستانش می‌پرسد آیا روز جمعه برای مهمانی به خانه آن‌ها می‌آیند یا خیر؟ بعد از موافقت دوستان، به سراغ خرید مایحتاج مهمانی می‌رود.
تحلیلی
ب) رامین جهت میزبانی از دوستانش، براساس تجربیات قبلی، حدس می‌زند که روز جمعه چند نفر به خانه او می‌آیند؛ بنابراین، به سراغ خرید مایحتاج مهمانی می‌رود.
اکتشافی
در ادامه بخوانید: » سبک‌های تصمیم‌گیری؛ موانع تصمیم‌گیری؛ پیامدهای ناتوانی در تصمیم‌گیری
۴- کدام یک از روشهای حل مسئله، دستیابی به راه حل را تضمین می‌کند؟ کدام روش خطای کمتری دارد؟
هرچند استفاده از روشهای تحلیلی برای مسئله، از قواعد مشخصی تبعیت می‌کند و ما را در دستیابی به نتیجه کمک می‌کند، اما در بسیاری از موارد زمان بر است. به دلیل محدودیت زمانی، برخی تمایل دارند از روشهای اکتشافی حل مسئله استفاده کنند.
روشهای اکتشافی نیاز به پردازش عمیق اطلاعات ندارند و در حداقل زمان به راه حل می‌رسند اما اعتبار آن راه حل‌ها با گذشت زمان به شدت متزلزل میشود.
در ادامه بخوانید: » عوامل مؤثر در فراموشی؛ چگونه مطالعه کنیم تا حافظه بهتری داشته باشیم
۵- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف)
۶- چرا برخی تمایل دارند از روشهای اکتشافی حل مسئله استفاده کنند؟
چون روشهای تحلیلی حل مسئله، در بسیاری از موارد زمان بر است.
۷- در هر یک از عبارات زیر یک گزینه را انتخاب کنید.
الف) هرچند استفاده از روشهای (تحلیلی _ اکتشافی) برای مسئله، از قواعد مشخصی تبعیت می‌کند و ما را در دستیابی به نتیجه کمک می‌کند، اما در بسیاری از موارد زمان بر است.
تحلیلی
ب) به دلیل محدودیت زمانی، برخی تمایل دارند از روشهای (تحلیلی _ اکتشافی) حل مسئله استفاده کنند.
اکتشافی
ج) روشهای (تحلیلی _ اکتشافی) نیاز به پردازش عمیق اطلاعات ندارند و در حداقل زمان به راه حل می‌رسند.
اکتشافی
د) اما اعتبار راه حل‌های (تحلیلی _ اکتشافی) با گذشت زمان به شدت متزلزل میشود.
اکتشافی
در ادامه بخوانید: » چگونه می‌توانیم تمرکز ایجاد کنیم؛ برخی موانع تمرکز؛ عوامل تمرکز
۸- به نظر شما افراد عجول و کم حوصله از کدام یک از روشهای حل مسئله استفاده می‌کنند؟ چرا؟
روش اکتشافی. چون روشهای تحلیلی حل مسئله، در بسیاری از موارد زمان بر است و روشهای اکتشافی نیاز به پردازش عمیق اطلاعات ندارند و در حداقل زمان به راه حل می‌رسند.
۹- چهار روش اکتشافی حل مسئله را نام ببرید؟
روش خُرد کردن مسئله، روش کاهش تفاوت وضعیت موجود با وضعیت مطلوب، روش بارش مغزی و روش شروع از آخر.
۱٠- جاهای خالی را تکمیل کنید.
الف) چهار روش اکتشافی حل مسئله: روش خُرد کردن مسئله، روش کاهش تفاوت وضعیت موجود با وضعیت مطلوب، روش ………… و روش شروع از آخر.
بارش مغزی
ب) در چند ماه گذشته، پیشرفت تحصیلی سارا کند بوده است. برای حل این مسئله، تصمیم می‌گیرد هر روز ۵ ساعت بیشتر مطالعه کند. هفته اول نتوانست تصمیم خود را عملی کند. مادرش پیشنهاد کرد روز اول یک ساعت بیشتر بخواند، روز دوم یک ساعت و نیم، روز سوم دو ساعت و این روند را تا رسیدن به پنج ساعت مطالعه بیشتر ادامه دهد. سارا برای حل مسئله، از روش ………….. استفاده کرده است.
خُرد کردن مسئله
در هر یک از عبارات زیر یک گزینه را انتخاب کنید.
در روش (خُرد کردن _ شروع از آخر)، یک مسئله بزرگ به چندین مسئله کوچک تقسیم میشود. در این روش افراد مسئله‌های کوچک را حل می‌کنند تا به تدریج بتوانند به حل مسئله بزرگ دسترسی یابند.
خُرد کردن مسئله
در ادامه بخوانید: » احساس، توجه، ادراک؛ حواس؛ محرک‌های محیطی را چگونه انتخاب می‌کنیم
مثال زیر را به دقت مطالعه کنید و به دو سؤال پاسخ دهید:
مریم شماره رمز قفل کیف جدیدش را فراموش کرده است. فقط میداند که رمز آن چهار رقمی‌است و هرگاه در حین امتحان به رقم صحیح برسد صدای تقه ظریفی به گوشش می‌آید. مسئله اصلی، یافتن همه آن چهار رقم است.
بیشتر افراد به جای حل این مسئله کلی، هدف کلی را به چهار مسئله فرعی تقسیم می‌کنند که هر مسئله فرعی یافتن یکی از آن چهار رقم است. هدف فرعی اول، پیدا کردن رقم اول است؛ برای رسیدن به آن راهکاری وجود دارد که عمدتاً عبارت است از چرخاندن آرام قفل و در همان حال گوش سپردن به صدای تقه ظریف. به همین شیوه هدف دوم، سوم و چهارم را می‌توانید انتخاب کنید. در نهایت با این شیوه یک مسئله کلی حل شده است.
• در این مثال از چه روش حل مسئله استفاده شده است؟ چرا؟
روش خرد کردن؛ زیرا یک مسئله را به چهار مسئله کوچک‌تر تقسیم کرده است.
• به نظر شما مسئله فوق از نوع «خوب تعریف شده» بود یا «بد تعریف شده»؟ چرا؟ پاسخ‌هایتان را با پاسخ هم کلاسی‌ها مقایسه کنید.
«خوب تعریف شده». زیرا موقعیت اولیه و اقدامات احتمالی آن مشخص است و قوانین کاملاً استاندارد هم وجود دارد.
در ادامه بخوانید: » شناخت چیست؛ چگونگی شکل‌گیری سطوح مختلف شناخت؛ روانشناسی
جاهای خالی را تکمیل کنید.
در هر موقعیت مسئله، با دو حالت وجود مسئله (وضعیت ………) و حالت دسترسی به راه حل (وضعیت ………) مواجه هستیم. در یکی از روشهای اکتشافی حل مسئله، حل کننده مسئله تلاش می‌کند فاصله این دو وضعیت را کاهش دهد.
موجود _ مطلوب
ب) در مثال فراموشی رمز قفل، وضعیت …….. این است که هیچ یک از ارقام رمز را نمی‌دانیم و وضعیت …….. آن است که همه آن‌ها را می‌دانیم. بنابراین، هدف، کاستن تفاوت این دو وضعیت است. اگر رقم اول معلوم شود، بین دو وضعیت، فاصله، کمتر شده است و همین طور رقم دوم را تا آخر ادامه می‌دهیم.
فعلی (موجود) _ مطلوب
در ادامه بخوانید: » سوالات روانشناسی در کنکور ۹۸ علوم انسانی همراه پاسخ
کدام روش اکتشافی حل مسئله دارای ۴ مرحله است؟ مرحله اول و آخر این روش چیست؟
روش بارش مغزی. تعریف مسئله _انتخاب بهترین راه حل.
مراحل بارش مغزی در حل مسئله را به ترتیب بنویسید.
تعریف مسئله، ارائه راه حل‌های مسئله، تعیین معیارهایی برای داوری درباره هر راه حل، تعیین بهترین راه حل براساس معیارها.
در کدام شیوه اکتشافی حل مسئله، همه راه حل‌های احتمالی که فکر می‌کنیم در پاسخ به یک مسئله می‌تواند درست باشد، ارائه میشود؟
بارش مغزی
مراحل زیر نشانگر کدام روش اکتشافی حل مسئله است؟
«در این روش بعد از اینکه مسئله تعریف شد (مرحله ۱)، سعی میشود راه حل‌های مختلف ارائه شود (مرحله ۲)؛ سپس معیارهایی برای داوری درباره هر راه حل ارائه میشود. (مرحله ۳). در نهایت با استفاده از این معیارها بهترین راه حل ارائه میشود (مرحله ۴).»
بارش مغزی
در ادامه بخوانید: » سوالات روانشناسی در کنکور ۱۴۰۰ علوم انسانی همراه پاسخ
هر یک از موارد زیر نشانگر کدام مرحله بارش مغزی است؟
الف) ارائه راه حل‌های مختلف:
مرحله ۲
ب) تعیین معیارهای داوری درباره هر راه حل
مرحله ۳
در ادامه بخوانید: » سوالات روانشناسی در کنکور ۱۳۹۹ علوم انسانی همراه پاسخ
هر یک از مراحل بارش مغزی برای حل مسئله زیر را تکمیل کنید:
«چه کار کنیم تا در هفته بعد که آغاز اولین هفته زمستان است، در ساعت ورزش یک مسابقه ورزشی شاد و فرحبخش برگزار شود.»
مرحله‌ی ۱: تعریف مسئله: سرمای هوا و تمایل به اجرای مسابقه‌ی ورزشی هیجان‌آور
مرحله‌ی ۲: ارائه راه حل‌های مختلف: اجرای کلاسی، بازی در سالن ورزشی، اجرا در نمازخانه‌ی مدرسه، اجرا با پوشاک مناسب، مسابقه فوتسال، والیبال
مرحله‌ی ۳: معیارها عبارت‌اند از: هزینه، قابلیت اجرا و موافقت اکثریت دانش‌آموزان و کادر مدرسه با پیشنهادهای مطرح شده، استفاده از معلمان برای داوری مسابقات تا برای رعایت بی‌طرفی
مرحله‌ی ۴: بهترین راه حل: برگزاری بازی فوتسال در یک سالن ورزشی نزدیک مدرسه
کدام روش اکتشافی حل مسئله، بیشتر، در حل مسائل ریاضی کاربرد دارد؟
روش شروع از آخر
در ادامه بخوانید: » فشار روانی چیست؛ روش‌ها و انواع مقابله با فشار روانی؛ روانشناسی
جاهای خالی را تکمیل کنید.
الف) روش «……………………» نمونه‌ای از روشهای شروع از آخر است.
مهندسی معکوس
ب) بهتر است از روشهای ……… حل مسئله استفاده کنید.
تحلیلی
ج) اگر به هر دلیلی قادر به استفاده از روش تحلیلی نبودید، بعد از استفاده از روشهای ………….، برای اطمینان صددرصدی، استفاده از روشهای …………. مفیدتر است.
اکنشافی _ تحلیلی
در هر یک از مثال‌های زیر از کدام روش اکتشافی حل مسئله استفاده شده است؟
مثال اول: یک شرکت خودروسازی تصمیم می‌گیرد خودروی جدیدی را تولید کند. در ابتدا با این مشکل مواجه میشود که فناوری بسیاری از قطعات آن را در اختیار ندارد. مشاور فنی این شرکت به مدیر عامل پیشنهاد می‌دهد از تولید قطعاتی شروع کنیم که تکنولوژی آن را در اختیار داریم. مدیرعامل تصمیم می‌گیرد به همین شیوه (شیوه از آخر) قطعات را تولید کند. بعد از تولید قطعات ساده تر، به تدریج و با گذشت زمان، دانش فنی شرکت نیز رشد یافته، امکان تولید قطعات پیچیده تر فراهم میشود.
روش شروع از آخر
مثال دوم: خیاطی که برای اولین بار طرح جدیدی از لباس خاصی را در نمایشگاه لباس می‌بیند تلاش می‌کند تا گام به گام فرایند طراحی آن لباس را از آخر به اول بپیماید.
روش شروع از آخر
در ادامه بخوانید: » سوالات تشریحی درس روانشناسی: تعریف و روش مورد مطالعه | پاسخ
پیامدهای ناتوانی در حل مسئله
احساس عاطفی افرادی که در حل مسئله، دانش و تجربه لازم را دارند، نسبت به دیگران چگونه است؟
افرادی که در حل مسئله، دانش و تجربه لازم را دارند، نسبت به دیگران احساس عاطفی مثبت تری دارند؛ آنان زندگی را شیرین می‌دانند و از بودن با دیگران ابراز رضایت می‌کنند.
پیامدهای ناتوانی در حل مسئله چیست؟
ناکامی، فشار روانی
جاهای خالی را تکمیل کنید.
الف) ناتوانی در حل مسئله، وضعیت عاطفی ناخوشایندی را ایجاد می‌کند که «…………….» نام دارد.
ناکامی
ب) هرقدر شهروندان جامعه از مهارت‌های حل مسئله آگاه باشند، احتمال استفاده از روشهای تهاجمی و پرخاشگری ……………. خواهد بود.
کمتر
ناکامی‌های مکرر، چه پیامدهایی به دنبال دارد؟
ناگوار،. بسیاری از افرادی که احساس شکست می‌کنند، مشکلات عاطفی جدی ندارند، بلکه مهارت‌های حل مسئله را نمی‌دانند.
درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص کنید.
ناکامی‌باعث پرخاشگری میشود.
درست
هواداران تیم مغلوب در مسابقات ورزشی به جای به کارگیری روشهای درست مقابله با شکست، وسایل و تجهیزات عمومی‌را تخریب می‌کنند؛ چرا؟
زیرا به دلیل ناتوانی در حل مسئله دچار پیامد ناگوار ناکامی می‌شوند بنابراین از روشهای تهاحمی و پرخاشگری استفاده می‌کنند. برای کاهش این احتمال استفاده ار این روش‌ها باید شهروندان جامعه از مهارت‌های حل مسئله آگاه باشند.
در ادامه بخوانید: » تعریف روانشناسی رشد؛ عوامل مؤثر بر رشد؛ ویژگی‌های رشد قبل از تولد
جای خالی را تکمیل کنید.
الف) ناتوانی در حل مسئله علاوه بر ناکامی، باعث ……….. هم میشود.
فشار روانی
چرا یکی از روشهای کاهش فشار روانی، پرورش روشهای درست حل مسئله است؟
ناتوانی در حل مسئله، فرد را از رسیدن به هدف موردنظر باز می‌دارد؛ در نتیجه، احساس فشار روانی می‌کند.
درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص کنید.
افرادی که مدام در حالت فشار روانی قرار دارند، روشهای کارآمد حل مسئله را نمی‌دانند.
درست
در ادامه شرکت کنید: » آزمون‌های آنلاین روانشناسی یازدهم
حل مسئله و سرگرمی
با توجه به مسائل زیر، به سوالات پاسخ دهید.
• ناصر در حیاط مدرسه به توپ ضربه می‌زند. توپ ۱۵ متر مسافت را طی می‌کند و دوباره به سوی او برمی‌گردد. چگونه چنین چیزی ممکن است؟
• از صفر تا صد چند تا عدد یک داریم؟
• شخص الف پدر شخص ب است، ولی شخص ب پسر شخص الف نیست. چگونه چنین چیزی ممکن است؟
• باغداری قصد دارد چهار نهال را با فاصله یک متر از یکدیگر در باغش بکارد. او نتوانست این مسئله را حل کند. به نظر شما راه حل این مسئله چیست؟
• برخی از ماه‌ها ۳۱روز و برخی دیگر ۳۰ روز هستند. چند ماه ۲۹ روز دارد؟
• چگونه فردی می‌تواند هشت روز نخوابد؟
• اگر پزشکی به شما سه قرص بدهد و بگوید که هر نیم ساعت یک قرص بخورید، چه مدتی طول می‌کشد تا هر سه قرص مصرف شود؟
• اگر سنگ قرمز رنگی را به داخل دریای آبی رنگ پرتاب کنید، این سنگ چه میشود؟
الف) علت ناتوانی بسیاری از افراد در حل مسئله، چیست؟
نداشتن تجربه گذشته با نگاه جدید است.
ب) در چه صورت راه حل مسئله آسان خواهد بود؟
کافی است با نگاه جدیدی به مسئله بنگرید در آن صورت راه حل آن آسان خواهد بود.
ج) شما پس از کشف راه حل اولین مسئله از مسائل فوق، سایر مسئله‌ها را راحت تر حل کردید؛ چرا؟
یکی از دلایل موفقیت شما این بود که ارائه راه حل اولین مسئله، نگاه جدیدی را ایجاد کرد.
در ادامه بخوانید: » سوالات تشریحی درس روانشناسی رشد کتاب روانشناسی یازدهم | پاسخ
فرض کنید «اضطراب داشتن در امتحانات» به صورت یک مسئله برای شما در آمده است. با توجه به این فرض، به سؤالات زیر پاسخ دهید.
۱- آن مشکل به چه دلیل مسئله شده است؟
اعتماد به نفس کم من، نداشتن مطالعه‌ی کافی قبل از امتحان، نداشتن خواب کافی در شب قبل از امتحان
۲- برای حل آن مسئله کدام یک از روش‌ها را مطلوب‌تر می‌دانید؟
روش تحلیل حل مسئله. زیرا در این روش، موقعیت‌های استرس‌زا شناخته و تحلیل می‌شوند و از آخرین روش‌ها و یافته‌های علمی برای حل این مسئله استفاده می‌کنیم. به همین دلیل این روش حل مسئله را تضمین می‌کند.
۳- دلایل عدم موفقیت خودتان در حل آن مسئله را تاکنون بررسی کنید.
تحلیل نکردن موقعیت مسئله‌ساز و شناسایی نکردن عوامل مؤثر در آن. انتخاب نکردن روشهای مناسب برای حل آن. تصمیم‌گیری فردی و استفاده نکردن از خرد جمعی در حل مسئله.
