اخبار جعلی جهان علم را درگیر کرده؛ اخبار ساختگی گریبانگیر علم

بسته‌های مختلفی وجود دارد که در آنها اطلاعات نادرست تحویل داده می‌شود.

برخی از آنها صرفاً دروغ‌های آشکاری هستند که توسط افرادی با دستور کار تبلیغ می‌شوند.

دیگران بخشی از تحقیقاتی هستند که توسط صنعت تامین مالی می شوند تا نتایج و نظرات را منحرف کنند.

و بخش دیگر تحقیق مشکوک است که توجه گسترده ای را به خود جلب می‌کند.

برخی ترکیبی از این عوامل هستند.

یکی از بهترین نمونه‌های گذشته صنعت تنباکو (tobacco industry) است که برای چندین دهه تحقیقاتی را تأمین می‌کرد که در مورد مضر بودن سیگار کشیدن و دود سیگار برای سلامتی شما تردید ایجاد می‌کرد.

صنعت شکر (sugar industry) همچنین متهم به حمایت از مطالعاتی است که خطرات سلامتی ناشی از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را کم اهمیت جلوه می‌دهد.

دکتر کوین الیوت (Kevin Elliott)، دانشیار دانشگاه ایالتی میشیگان، که در جلسه AAAS نیز صحبت کرد، گفت: «تمام کاری که یک صنعت باید انجام دهد این است که مقداری عدم اطمینان ایجاد کند.» 

گاهی اوقات تشخیص این تحقیقات مخدوش (tainted research) آسان نیست.

در اوایل این ماه، مطالعه‌ای منتشر شد که نشان می‌داد التهاب ریه در سیگاری‌های سیگار الکترونیکی (e-cigarette smokers) نسبت به افرادی که سیگار معمولی می‌کشیدند بسیار کمتر جدی است.

این تحقیق توسط British American Tobacco تامین مالی شد.

چرا این سازمان برای مطالعه ای که نتایج منفی برای سیگارهای معمولی داشت، بودجه می‌دهد؟ به نظر می رسد صنعت تنباکو در سراسر جهان در حال ورود به بازار سیگار الکترونیکی است.

تحقیقات معیوب (Faulty research) نیز می‌تواند مورد توجه گسترده قرار گیرد.

در سال ۱۹۹۸، یک پزشک بریتانیایی به نام اندرو ویکفیلد (Andrew Wakefield) مطالعه‌ای را در مجله The Lancet منتشر کرد که در آن اوتیسم (autism) را با واکسن سرخک، اوریون و سرخجه ( measles, mumps, and rubella :MMR) مرتبط می‌دانست.

با این حال، آن مطالعه فقط شامل یک نمونه کوچک از ۱۲ نفر بود و در نهایت تعدادی تعارض (number of conflicts) مربوط به ویکفیلد و همکارانش کشف شد.

Lancet این مطالعه را در سال ۲۰۱۰ پس گرفت، اما هنوز توسط برخی سازمان های ضد واکسیناسیون نقل شده است.

در سپتامبر ۲۰۱۲، مطالعه‌ای به طور گسترده منتشر شد که ذرت اصلاح شده ژنتیکی و علف کش Roundup را با رشد تومور مرتبط می کرد.

این مطالعه در سال ۲۰۱۳ پس گرفته شد اما سپس در سال ۲۰۱۴ در مجله دیگری منتشر شد.

Brossard گفت که این نوع مطالعات منجر به ایجاد وبلاگی به نام Retraction Watch شده است.

او گفت که ستون آنلاین از ۵۰۰ تا ۶۰۰ بازپس گیری در سال گزارش می‌دهد.

اطلاع‌رستی به عموم

مشکل فقط تحقیقات مشکوک نیست.

مشکل دیگر این که اطلاعات به سرعت و به صورت گسترده می‌توانند منتشر شوند. 

الیوت و بروسارد (Elliott and Brossard) خاطرنشان می کنند که هر کسی در دنیای امروزی می تواند یک وب سایت داشته باشد و حتی همبازی های سابق پلی بوی مانند جنی مک کارتی (Jenny McCarthy) می توانند در زمینه واکسن ها و اوتیسم متخصص شوند.

در آن سایت‌ها، افراد می‌توانند مطالبی را که شایسته و دقیق می‌دانند پست کنند و به اشتراک بگذارند.

علاوه بر این، سایت هایی مانند فیس بوک می توانند به این مشکل اضافه کنند.

آن سایت های رسانه های اجتماعی ردیابی می کنند که یک فرد به چه اطلاعاتی علاقه دارد و بیشتر همان اطلاعات را به آنها می دهد. بنابراین، کسی که فکر می‌کند صنعت زغال‌سنگ هوا را آلوده نمی‌کند، مواد بیشتری را در همین راستا می‌بیند.

دکتر لورا باکسلی (Laura Boxley)، مدیر آموزش عصب روانشناسی بالینی و استادیار بالینی در گروه های روانپزشکی و سلامت رفتاری، عصب شناسی و روانشناسی در مرکز پزشکی وکسنر دانشگاه ایالتی اوهایو، گفت این نوع اطلاعات می تواند برای کسانی که آن را می خوانند جذاب تر از اطلاعات دقیق باشد.

او گفت: «علم واقعی جذاب و فانتزی نیست. آهسته و پیوسته است.» 

این “سوگیری تایید” می تواند دیدگاه یک طرفه یک فرد را تولید و تایید کند.

الیوت می‌گوید: «پذیرش تنها نظر یک دانشمند خطر زیادی دارد.» 

فراتر از سخت‌تر شدن باور یک فرد، «اخبار جعلی» (fake news) علمی نیز می‌تواند بر سیاست‌های دولت تأثیر بگذارد.

تغییر آب و هوا یکی از نمونه های برجسته در مورد رئیس جمهور جدید است که در گذشته اعلام کرده بود که این پدیده علمی اثبات شده واقعاً فقط یک “شوخی فریب‌آمیز” (hoax) است. 

بروسارد گفت: «پیامدها مهم هستند.» 

الیوت افزود: «واقعیت‌های جایگزین در علم، حقایق جایگزین را در سیاست تسهیل می‌کنند.»

چه کاری می‌توان کرد؟

کارشناسان خواستار اقدامات متعددی برای توقف یا کاهش سرعت انتشار اطلاعات علمی نادرست هستند.

اول، آنها می‌گویند که دانشمندان باید کار بهتری برای انتقال تحقیقات خود به مردم انجام دهند.

افشای داده‌ها و شرایط فنی این کار را انجام نمی‌دهد.

آنها اضافه می‌کنند که جامعه باید شروع به آموزش به نوجوانان در دوره راهنمایی و دبیرستان کند که چگونه علم واقعی کار می‌کند. به این ترتیب آنها می‌توانند در بزرگسالی تحقیقات ساختگی را تشخیص دهند.

باکسلی گفت: «آموزش این در اوایل مهارت‌های مادام‌العمر را می‌سازد.» 

الیوت افزود: «این اهمیت توسعه یک شهروند پیشرفته را برجسته می کند.» 

کارشناسان همچنین از کشور می خواهند که بودجه بهتری داشته باشد و به مکان هایی که کار علمی واقعی انجام می شود احترام بگذارد.

باکسلی گفت: «ما باید نهادهای خود را دو برابر کنیم.» 

در نهایت، آنها از مردم می خواهند که از وسوسه به اشتراک گذاری اطلاعات مشکوک در رسانه های اجتماعی اجتناب کنند.

بروسارد گفت: «شکستن این اتاق پژواک واقعاً سخت است.» 

علاوه بر این، او گفت، موتورهای جستجو مانند گوگل باید تحقیقاتی را که از سیستم خود حذف شده اند حذف کنند.

او اشاره کرد که مطالعه واکسن Wakefield هنوز می تواند فراخوانی شود.

او افزود، موسسات همچنین می توانند اینترنت را زیر نظر داشته باشند و در صورت مشاهده اطلاعات نادرست، “کنترل آسیب” (damage control) را انجام دهند.