اسمول (osm)، اسمولالیته و اسمولاریته (osmolarity and osmolality)
رابطه ی میان مولها و اسمولها
باتوجه به این که غلظت آب در یک محلول به تعداد ذرات ماده حل شدنی در محلول بستگی دارد، برای بیان غلظت کل ذرات حل شده صرف نظر از ترکیب واقعی آنها به یک نامگذاری مشخص نیاز داریم. تعداد کل ذرات یک محلول را بر حسب اسمول اندازه می گیرند. هر اسمول (osm) معادل یک مول از ذرات حل شده است. بنابراین محلولی که حاوی یک مول گلوکز در هر لیتر باشد غلظت ۱ osm/lit دارد. اگر مولکولی به دو یون تفکیک شود محلول ۱ mol/lit آن غلظت اسمزی معادل ۲ osm/lit خواهد داشت. به همین ترتیب ۱ مول از مولکولی که به سه یون تفکیک می شود غلظت اسمزی معادل ۳ osm/lit خواهد داشت. لذا واژه ی اسمول نمایانگر تعداد ذرات محلول است که از نظر اسمزی فعال هستند نه غلظت مولی. اصولا برای بیان فعالیت اسمزی مواد حل شدنی در مایعات بدن، اسمول واحدی بیش از حد بزرگ است. بنابراین معمولا از میلی اسمول (mOsm) استفاده می کنند که یک هزارم اسمول است.
اسمولالیته و اسمولاریته (osmolarity and osmolality)
هنگامی که غلظت را به صورت اسمول در هر کیلوگرم آب بیان می کنیم، غلظت اسمولی محلول اسمولالیته نام دارد اما اگر غلظت را به صورت اسمول در هر لیتر محلول بیان کنیم؛ نام آن اسمولاریته خواهد بود. در محلول های رقیق مثل مایعات بدن می توان این دو اصطلاح را تقریبا یکی گرفت. زیرا تفاوت کمی باهم دارند. در بیشتر موارد بیان مقدار مایعات بدن برحسب لیتر آسانتر از بیان آنها برحسب کیلوگرم آب است لذا اکثر محاسبات بالینی برحسب اسمولاریته هستند نه اسمولالیته.