نقص بویایی (Impaired smell)، ناتوانی در بویایی مناسب است. می تواند ناتوانی کامل در بویایی یا ناتوانی جزئی در بویایی را توصیف کند. این علامت چندین بیماری پزشکی است و ممکن است موقت یا دائمی باشد.

از دست دادن بویایی می تواند به دلیل مشکلاتی در بینی، مغز یا سیستم عصبی رخ دهد. اگر در بویایی مشکل دارید با پزشک خود تماس بگیرید. در موارد خاص، این نشانه یک مشکل اساسی جدی تر است.

علل بالقوه اختلال در بویایی

نقص بویایی می تواند موقت یا دائمی باشد. از دست دادن موقت بویایی معمولا همراه با آلرژی یا عفونت های باکتریایی یا ویروسی رخ می دهد، مانند:

آلرژی بینی
آنفولانزا
سرماخوردگی
تب یونجه

با افزایش سن، اختلال در حس بویایی طبیعی است. این اختلال معمولاً به جای ناتوانی کامل در بویایی، یک حس بویایی تحریف شده است.

سایر شرایطی که می تواند باعث اختلال در بویایی شود عبارتند از:

زوال عقل (از دست دادن حافظه)، مانند آلزایمر
اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون یا بیماری هانتینگتون
تومورها در مغز
سوء تغذیه
تومورهای بینی یا جراحی
جراحت سر
سینوزیت (عفونت سینوس)
پرتو درمانی
عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی
اختلالات هورمونی
استفاده از ضد احتقان بینی

برخی از داروهای تجویزی مانند آنتی بیوتیک ها و داروهای فشار خون بالا نیز می توانند حس چشایی یا بویایی شما را تغییر دهند.

تشخیص علت اختلال بویایی

اگر حس بویایی ضعیف دارید، قبل از استفاده از محصولات درمانی بدون نسخه (OTC) با پزشک خود تماس بگیرید. زمانی که برای اولین بار متوجه تغییرات در توانایی بویایی خود شدید و سایر علائمی که ممکن است تجربه کنید، به آنها اطلاع دهید.

پاسخ به سوالات زیر می تواند به پزشک کمک کند تا مشخص کند چه چیزی ممکن است باعث اختلال در حس بویایی شما شود:

آیا می توانید برخی از غذاها را بو کنید اما برخی دیگر را نه؟
آیا می توانید طعم غذاها را بچشید؟
آیا دارویی مصرف می کنید؟
چه علائم دیگری دارید؟
آیا اخیرا دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا شده اید؟
آیا به تازگی آلرژی دارید یا داشته اید؟

پس از بررسی سابقه پزشکی شما، پزشک معاینه فیزیکی بینی شما را انجام می دهد تا ببیند آیا انسدادی در مجرای بینی شما وجود دارد یا خیر. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سی تی اسکن
اسکن ام آر آی
اشعه ایکس
آندوسکوپی بینی (بررسی مجرای بینی با یک لوله نازک حاوی دوربین)

این آزمایش ها به پزشک کمک می کند تا ساختارهای داخل بینی شما را بیشتر ببیند. آزمایش های تصویربرداری نشان می دهد که آیا پولیپ یا رشد غیر طبیعی دیگری وجود دارد که مجرای بینی شما را مسدود کرده است. آنها همچنین می توانند به تعیین اینکه آیا رشد غیرطبیعی یا تومور در مغز حس بویایی شما را تغییر می دهد کمک کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تشخیص نیاز به نمونه برداری از سلول های داخل بینی داشته باشد.

چه درمان‌هایی برای اختلال بویایی موجود است؟

نقص بویایی ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی اغلب کوتاه مدت است. اگر عفونت باکتریایی دارید، ممکن است آنتی بیوتیک برای تسریع روند بهبودی به شما داده شود. این به بازیابی بوی کمک می کند. داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین های OTC می توانند به رفع گرفتگی بینی ناشی از آلرژی کمک کنند.

اگر گرفتگی بینی دارید و نمی توانید بینی خود را باد کنید، از یک مرطوب کننده برای مرطوب کردن هوا استفاده کنید. نگه داشتن یک مرطوب کننده در خانه می تواند مخاط را شل کند و به رفع گرفتگی کمک کند.

اگر یک بیماری عصبی، تومور یا سایر اختلالات باعث اختلال در بوی شما شود، درمان بیماری زمینه ای را دریافت خواهید کرد. برخی از موارد اختلال در بویایی ممکن است دائمی باشد.

چگونه از بد بو شدن جلوگیری کنیم

هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از از دست دادن بویایی وجود ندارد. با انجام اقدامات زیر می توانید خطر ابتلا به سرماخوردگی یا عفونت های باکتریایی را به حداقل برسانید: