دیستروفی سمپاتیک رفلکس (Reflex sympathetic dystrophy :RSD) نوعی سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (complex regional pain syndrome :CRPS) است. این وضعیت به دلیل اختلال در عملکرد سیستم عصبی سمپاتیک و سیستم ایمنی شما رخ می دهد. RSD باعث درد شدید در یک یا چند اندام می‌شود که ماه‌ها یا بیشتر طول می‌کشد.

به طور کلی، این وضعیت پس از یک آسیب یا سایر شرایط پزشکی ایجاد می‌شود. RSD می‌تواند منجر به بسیاری از علائم فیزیکی و احساسی شود. درمان‌های مختلفی برای RSD در دسترس است، و برای جلوگیری از بدتر شدن علائم، درمان زودهنگام مهم است.

علائم

RSD در اندام‌ها رخ می‌دهد. اغلب اندام‌های فوقانی را درگیر می کند، اما ممکن است در اندام تحتانی شما نیز ایجاد شود. به طور خاص، ممکن است RSD را در موارد زیر تجربه کنید:

دست ها
انگشتان دست
بازوها
شانه ها
پاها
باسن
زانو

علائم عبارتند از:

سفتی، سختی
درد و ناراحتی
درد یا احساس سوزش
ورم
حساسیت به گرما یا سرما
ضعف
احساس گرما در لمس
قرمزی پوست
رنگ پریدگی پوست با رنگ آبی
لطافت
عرق کردن در اطراف ناحیه آسیب دیده
تغییرات پوست در ناحیه آسیب دیده
ضعف عضلانی
اسپاسم عضلانی
آتروفی عضلانی
درد و سفتی مفاصل
تغییر ناخن و مو

بیشتر علائم از محل بیماری شروع می شود اما ممکن است با پیشرفت RSD گسترش یابد. ممکن است علائمی در یک طرف داشته باشید، اما با بدتر شدن وضعیت، آنها را در اندام مقابل خود مشاهده کنید. علائم ممکن است خفیف شروع شود و سپس شدیدتر شود و در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند.

سلامت روان شما نیز می تواند با RSD تحت تاثیر قرار گیرد. ممکن است اضطراب، افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه مرتبط با این وضعیت را تجربه کنید.

علل

RSD زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم عصبی سمپاتیک و سیستم ایمنی بدن شما به دلیل آسیب عصبی دچار اختلال در کار می‌شوند. سالانه ۲۰۰۰۰۰ آمریکایی را تحت تاثیر قرار می دهد (۱). اعصاب آسیب دیده اشتباه می کنند و سیگنال های بیش از حد درد را از ناحیه آسیب دیده به مغز ارسال می کنند.

طبق گزارش موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، ۹۰ درصد افراد مبتلا به CRPS می توانند به سابقه پزشکی خود اشاره کنند تا مشخص کنند چه چیزی باعث این بیماری شده است (۲). بسیاری از شرایط و عوامل زمینه‌ای می‌توانند منجر به RSD شوند، از جمله:

تروما، مانند شکستگی، شکستگی استخوان، یا قطع عضو
عفونت
آسیب های بافت نرم مانند سوختگی و کبودی
رگ به رگ شدن
پرتو درمانی
سرطان
عمل جراحی
فلج یک طرف بدن
حمله قلبی
استرس عاطفی
فشار عصبی
سکته

همچنین ممکن است RSD را بدون هیچ شرایط پزشکی قبلی تجربه کنید. در صورت وجود، پزشک شما سعی خواهد کرد علت RSD را تعیین کند.

عواملی که ممکن است شما را در معرض خطر قرار دهد

ممکن است بیشتر مستعد RSD باشید اگر:

بین ۴۰ تا ۶۰ سال هستند
یک زن هستند
سایر بیماری های التهابی یا خود ایمنی دارند

چگونه تشخیص داده می‌شود

تست قطعی برای RSD وجود ندارد. پزشک شما باید سابقه پزشکی شما را بگیرد، چندین آزمایش انجام دهد و یک معاینه فیزیکی کامل انجام دهد. تشخیص زودهنگام این بیماری برای جلوگیری از بدتر شدن آن بسیار مهم است، اگرچه تشخیص همیشه ساده نیست. ممکن است چند ماه یا حتی بیشتر صبر کنید تا پزشکتان RSD را تشخیص دهد.

آزمایشاتی که پزشک ممکن است انجام دهد عبارتند از:

اسکن استخوان
اسکن های ام آر آی
اشعه ایکس
آزمایشات سیستم عصبی سمپاتیک
خوانش دمای پوست

پزشک شما ممکن است قبل از تشخیص RSD سایر شرایط پزشکی را بررسی کند. این شرایط متفاوت از RSD درمان می شوند. آنها عبارتند از:

آرتروز
بیماری لایم
بیماری های عضلانی
لخته شدن خون در رگهای شما
پلی نوروپاتی های فیبر کوچک

درمان

درمان اولیه برای جلوگیری از بدتر شدن یا گسترش RSD ضروری است. با این حال، اگر تشخیص بیماری به زمان نیاز داشته باشد، درمان زودهنگام می تواند دشوار باشد.

درمان برای RSD متفاوت است. برخی مداخلات و داروها ممکن است به تسکین و درمان علائم کمک کنند. همچنین ممکن است برای کاهش اثرات RSD به دنبال فیزیوتراپی و روان درمانی باشید. ممکن است متوجه شوید که وضعیت شما با درمان به طور چشمگیری بهبود می یابد، اما برخی از افراد باید یاد بگیرند که چگونه علائم خود را مدیریت کنند.

اقدامات پزشکی

مداخلات برای RSD عبارتند از:

شبیه سازی عصب الکتریکی از طریق پوست
بیوفیدبک
بلوک های عصبی محیطی
تحریک نخاع
کاشت پمپ
سمپاتکتومی، شیمیایی یا جراحی، که برخی از اعصاب سمپاتیک شما را از بین می برد
تحریک عمیق مغز
پمپ های دارویی داخل نخاعی (در ستون فقرات).
طب سوزنی الکتریکی

دارو

داروهای مختلفی برای RSD در دسترس هستند، از مسکن‌های بدون نسخه و کرم‌های موضعی گرفته تا داروهای تجویزی توسط پزشک. این داروها عبارتند از:

داروهای ضد تشنج
داروهای ضد افسردگی
مسدود کننده های بتا
بنزودیازپین ها
بیس فسفونات ها
گوانتیدین
تثبیت کننده های غشایی
شل کننده های عضلانی
داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
مواد افیونی
استروئیدهای سیستمیک
بی حس کننده های موضعی
گشاد کننده عروق

درمان‌ها

فیزیوتراپی ممکن است به شما در توانبخشی اندام آسیب دیده کمک کند. این نوع درمان تضمین می کند که شما به حرکت اندام برای حفظ توانایی های خود ادامه می دهید. همچنین جریان خون شما را بهبود می بخشد و علائم مربوط به مشکلات گردش خون را کاهش می دهد. ممکن است برای کاهش علائم به فیزیوتراپی منظم نیاز باشد.

مراجعه به یک متخصص بهداشت برای روان درمانی نیز ممکن است با RSD ضروری باشد. ممکن است از درد مزمن مرتبط با این بیماری، یک وضعیت روانی ایجاد کنید. روان درمانی به شما کمک می کند تا سلامت روان خود را مدیریت کنید.

همچنین ممکن است متوجه شوید که درمان‌های جایگزین مکمل مانند طب سوزنی یا روش‌های آرام‌سازی برای درمان RSD شما کار می‌کنند.

در مورد پیشگیری

در حالی که برخی از تحقیقات در مورد پیشگیری از RSD برای موارد خاص بحث می کنند، هیچ شواهد قطعی وجود ندارد که فرد بتواند به طور کامل از RSD اجتناب کند.

افرادی که دچار سکته مغزی شده اند باید بلافاصله پس از آن بسیج شوند تا از ابتلا به RSD جلوگیری کنند. اگر از یکی از عزیزان مبتلا به سکته مراقبت می کنید، به او کمک کنید بلند شود و راه برود. این حرکت ممکن است برای افرادی که حملات قلبی داشته اند نیز مفید باشد.

مصرف روزانه ویتامین C پس از شکستگی نیز ممکن است شانس ابتلا به CRPS را کاهش دهد.

چشم انداز

RSD می تواند به نتایج مختلفی منجر شود. ممکن است متوجه شوید که مداخله و درمان زودهنگام علائم شما را به حداقل می‌رساند و به شما اجازه می‌دهد تا به زندگی عادی خود بازگردید. از سوی دیگر، علائم شما ممکن است بدتر شود و ممکن است به موقع تشخیص داده نشود. در این موارد، لازم است یاد بگیرید که چگونه علائم خود را برای کامل ترین زندگی ممکن مدیریت کنید.