تفاوت بین سلول شوان و الیگودندروسیت چیست

تفاوت اصلی – سلول شوان در مقابل الیگودندروسیت

سلول شوان (Schwann cell) و الیگودندروسیت (oligodendrocyte) دو نوع سلول گلیال (glial cells) هستند که در سیستم عصبی یافت می‌شوند. سلول‌های گلیال و سلول‌های عصبی (nerve cells) دو نوع سلولی هستند که در سیستم عصبی یافت می‌شوند. هر دو سلول در اطراف آکسون‌های سلول‌های عصبی پیچیده شده اند. آکسون‌ها تکانه‌های عصبی را از جسم سلولی (cell body) نورون دور می‌کنند. تفاوت اصلی بین سلول شوان و الیگودندروسیت این است که سلول شوان به دور آکسون‌های سلول‌های عصبی موجود در سیستم عصبی محیطی پیچیده می‌شود در حالی که الیگودندروسیت به دور آکسون‌های سلول‌های عصبی موجود در سیستم عصبی مرکزی پیچیده می‌شود. سلول‌های شوان تنها می‌توانند به دور یک آکسون بپیچند. در مقابل، الیگودندروسیت‌ها می‌توانند به دور آکسون‌های ۵۰ سلول عصبی بپیچند. 

اصطلاحات کلیدی: آکسون‌ها، سیستم عصبی مرکزی (CNS)، عایق، میلین، سلول‌های عصبی، تاج عصبی، سلول‌های نوریلما، الیگودندروسیت، سلول‌های پیش ساز الیگودندروسیت (OPCs)، سیستم عصبی محیطی (PNS)، سلول شوان. 

سلول شوان چیست؟

سلول شوان نوعی سلول گلیال است که در سیستم عصبی محیطی (PNS) مهره داران بالاتر یافت می‌شود. به سلول‌های شوان، سلول‌های نوریلما نیز می‌گویند. انواع دیگر سلول‌های گلیال در PNS آستروسیت‌ها، میکروگلیاها و سلول‌های اپاندیمی هستند. وظیفه اصلی سلول‌های شوان عایق بندی آکسون‌های سلول‌های عصبی در PNS است. سلول‌های شوان از سلول‌های تاج عصبی رشد می‌کنند. دو نوع سلول شوان سلول‌های شوان میلینی و سلول‌های شوان غیر میلینی هستند. هر دو نوع سلول شوان در نگهداری و بازسازی آکسون‌های سلول‌های عصبی در PNS مهم هستند. میلین ماده ای سفید رنگ و چربی است که به عنوان یک لایه عایق الکتریکی روی آکسون سلول‌های عصبی عمل می‌کند. بنابراین، میلین کردن ظرفیت غشایی آکسون‌ها را کاهش می‌دهد و اجازه می‌دهد تا یک رسانایی خوشایند انجام شود. اغلب اوقات، سلول‌های شوان غیر میلین دار در نگهداری آکسون‌ها مهم هستند. علاوه بر این، آنها برای بقای نورون‌ها حیاتی هستند.

شکل ۱: سلول‌های شوان

سلول‌های شوان توسط فاکتورهای رونویسی مانند Oct-6، Krox-20 و Sox-10 واسطه می‌شوند. سندرم گیلن باره و بیماری شارکو ماری توث انواعی از اختلالات دمیلینه کننده در سلول‌های شوان هستند. کلونیزاسیون مایکوباکتریوم لپرا  در سلول شوان باعث بیماری به نام جذام می‌شود . سلول‌های شوان را می‌توان به عنوان عوامل درمانی در بیماری‌های دمیلینه کننده و همچنین در آسیب‌های نخاعی استفاده کرد. سلول‌های شوان در یک سلول عصبی محیطی در شکل ۱ نشان داده شده است . 

الیگودندروسیت چیست؟

الیگودندروسیت نوعی سلول گلیال است که در سیستم عصبی مرکزی (CNS) یافت می‌شود. انواع دیگر سلول‌های گلیال سلول‌های گلیال ماهواره ای در گانگلیون هستند. وظیفه اصلی الیگودندروسیت‌ها عایق سازی آکسون‌های سلول‌های عصبی در CNS است. الیگودندروسیت‌ها از چند برآمدگی سیتوپلاسمی‌تشکیل شده اند. بنابراین، یک سلول منفرد را می‌توان به دور چندین آکسون پیچید. تمام الیگودندروسیت‌ها میلین می‌شوند. بنابراین، زمان صرف شده برای انتقال سیگنال از طریق آکسون کاهش می‌یابد. از آنجایی که میلین یک ماده سفید رنگ است، ماده سفید مغز را تشکیل می‌دهد. اما برخی از الیگودندروسیت‌ها را می‌توان در ماده خاکستری نیز یافت. سطوح میلین دار روی آکسون‌ها میانگره نامیده می‌شوند. سطوح غیر میلین دار آکسون را گره رانویر می‌نامند.

شکل ۲: الیگودندروسیت

الیگودندروسیت‌ها از سلول‌های پیش ساز الیگودندروسیت (OPCs) مشتق شده اند. تکثیر OPC‌ها توسط فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF) و فاکتور رشد فیبروبلاست (FGF) القا می‌شود. یک الیگودندروسیت پیچیده شده در اطراف چندین آکسون به رنگ آبی در شکل ۲ نشان داده شده است.

شباهت بین سلول شوان و الیگودندروسیت

سلول‌های شوان و الیگودندروسیت‌ها دو نوع سلول گلیال هستند که در سیستم عصبی مهره داران بالاتر یافت می‌شوند.
عملکرد اصلی سلول‌های شوان و الیگودندروسیت‌ها عایق بندی آکسون‌های سلول‌های عصبی است.
هم سلول‌های شوان و هم الیگودندروسیت‌ها قادر به تشکیل غلاف میلین در اطراف آکسون‌ها هستند.
هم سلول‌های شوان و هم الیگودندروسیت‌ها انتقال سیگنال را از طریق آکسون‌ها تسهیل می‌کنند.

تفاوت بین سلول شوان و الیگودندروسیت

تعریف

سلول شوان: سلول شوان یک سلول گلیال است که به دور آکسون سلول‌های عصبی در سیستم عصبی محیطی پیچیده شده است.

الیگودندروسیت: الیگودندروسیت یک سلول گلیال با چندین فرآیند باریک است که به دور آکسون‌های سلول‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی پیچیده می‌شود.

منشاء

سلول شوان: سلول‌های شوان از تاج عصبی مشتق می‌شوند.

الیگودندروسیت: الیگودندروسیت‌ها از سلول‌های پیش ساز الیگودندروسیت مشتق می‌شوند.

آکسون‌های عایق

سلول شوان: سلول‌های شوان آکسون‌های سلول‌های عصبی در سیستم عصبی محیطی را عایق می‌کنند.

الیگودندروسیت:  الیگودندروسیت‌ها سلول‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی را عایق می‌کنند.

تعداد آکسون‌های عایق

سلول شوان: سلول‌های شوان فقط یک آکسون را می‌توانند عایق کنند.

الیگودندروسیت: الیگودندروسیت‌ها قادرند تا ۵۰ آکسون مختلف را همزمان عایق بندی کنند.

میلیناسیون

سلول شوان: سلول‌های شوان می‌توانند میلینی یا غیرمیلینی باشند.

الیگودندروسیت: همه الیگودندروسیت‌ها میلین می‌شوند.

پیش بینی‌های سیتوپلاسمی

سلول شوان: سلول‌های شوان از برجستگی‌های سیتوپلاسمی تشکیل نمی‌شوند.

الیگودندروسیت: الیگودندروسیت‌ها از برجستگی‌های سیتوپلاسمی تشکیل شده اند.

بیماری‌ها

سلول شوان: بیماری‌های مرتبط با سلول‌های شوان عبارتند از: سندرم گیلن باره، بیماری شارکو ماری توث و جذام.

الیگودندروسیت: بیماری‌های مرتبط با الیگودندروسیت عبارتند از: ترومای نخاع، مولتیپل اسکلروزیس، فلج مغزی و لکودیستروفی.

نتیجه

سلول شوان و الیگودندروسیت دو نوع سلول گلیال هستند که در سیستم عصبی یافت می‌شوند. هر دو نوع سلول عملکرد یکسانی دارند و آکسون‌های سلول‌های عصبی را عایق می‌کنند. هر دو نوع سلول را می‌توان میلین کرد. از آنجایی که میلین قادر است آکسون را عایق الکتریکی کند، تکانه‌های عصبی فقط از طریق گره‌های رانویه می‌توانند حرکت کنند. بنابراین، زمان صرف شده برای انتقال سیگنال کاهش می‌یابد. تفاوت بین سلول‌های شوان و الیگودندروسیت‌ها در نوع آکسون سلول‌های عصبی است که آنها عایق بندی می‌کنند. سلول‌های شوان آکسون‌های سلول‌های عصبی را در PNS عایق می‌کنند در حالی که الیگودندروسیت‌ها سلول‌های عصبی در CNS را عایق می‌کنند.