زیست شناسی ۱؛ فعالیت های فصل اول کتاب زیست شناسی دهم

پاسخ فعالیت‌های کتاب زیست‌شناسی ۱

– دهم –

جواب فعالیت‌های فصل اول زیست دهم تجربی

پاسخ و حل سوال های فعالیت های گفتار ۱ و ۲ و ۳ فصل اول کتاب زیست شناسی ۱ پایه دهم تجربی

جواب فعالیت های فصل ۱ زیست دهم تجربی؛ در این مطلب به پاسخ و جواب سوالات فعالیت های صفحه ۲، ۳، ۶، ۱۳، ۱۴ و ۱۶ گفتار ۱ و ۲ و ۳ فصل ۱ اول «دنیای زنده» کتاب زیست شناسی ۱ پایه دهم رشته تجربی پرداخته ایم.

فصل دنیای زنده

فعالیت ۱ صفحه ۲ فصل اول زیست دهم

فعالیت ۲ صفحه ۳ فصل اول زیست دهم

فعالیت ۲

مجرای یک برنامه تلویزیونی گفته است «زیست‌شناسان ثابت کرده اند که شیر، مایعی خوشمزه است». این گفته درست است یا نادرست؟

این گفته نادرست است؛ چون خوشمزگی موضوعی ارزشی و شخصی (کیفی) است و بنابراین، تعیین خوشمزگی در قلمرو علوم تجربی نیست. به عبارت دیگر خوشمزگی به طور مستقیم یا غیرمستقیم برای ما قابل مشاهده یا اندازه‌گیری نیست. 

فعالیت ۳ صفحه ۶ فصل اول زیست دهم

فعالیت ۳

اگرچه سوخت‌های فسیلی نیز منشأ زیستی دارند و از تجزیهٔ پیکر جانداران به‌وجود آمده‌اند؛ اما امروزه سوخت زیستی به سوخت‌هایی می‌گویند که از جانداران امروزی به‌دست می‌آیند. مزایا و زیان‌های سوخت‌های فسیلی و زیستی را از دید محیط زیستی با هم مقایسه کنید. دربارهٔ امکان استفاده از پسماند مزارعی مانند نیشکر در تهیهٔ سوخت‌های زیستی اطلاعاتی جمع‌آوری کنید و در کلاس ارائه دهید. 

فعالیت ۴ صفحه ۶ فصل اول زیست دهم

فعالیت ۴

با مراجعه به منابع معتبر دربارهٔ زمینه‌های فعّالیت زیست‌شناسان در ایران و جهان اطلاعاتی جمع‌آوری و در کلاس ارائه دهید.

باتوجه به اینکه زیست شناسی دارای گرایش های مختلفی از جمله گیاهی، جانوری، سلولی_مولکولی، ژنتیک و… است؛ زیست شناسان می‌توانند در کارهای تحقیقاتی مانند حفاظت از محیط زیست، کشاورزی، فعالیت‌های آزمایشگاهی مرتبط با گیاهان، جانوران و میکروب ها، تحقیق در مورد جانوران آبزی در سازمان شیلات، مراکز تحقیقات ژنتیک و… فعالیت داشته باشند

شغل‌های پر درآمد علوم زیست شناسی در سال ۲۰۲۰

۱. متخصص آمار زیستی: وظایف حرفه‌ای متخصصان آمار زیستی:
در زمینه مشاوره‌ای:
راهنمایی دانشجویان با سایر محققین با ارائه مشاوره جهت رسیدن به اهداف تحقیقاتی مورد پژوهش.

در زمینه پژوهشی:
۱. تحقیق و تفحص در زمینه‌های کاربردی مدرن آمار زیستی با هدف بهینه کردن روش‌های تحلیل آماری تحقیقات پزشکی و بهداشتی.

۲. کمک به تحقیقات در سایر زمینه‌های علوم زیستی با ارائه روش‌های مناسب و جدید و شرکت در تحقیقات سایر متخصصین در پژوهش‌های پزشکی-زیستی.

در زمینه آموزشی:
۱. تدریس و آموزش یک یا چند درس در زمینه‌های مشخص آماری در رابطه با آمار زیستی یا آمار پزشکی.

۲. پیگیری و جستجوی روش‌های بهینه جهت آموزش و انتقال مفاهیم آمار زیستی به دانشجویان پزشکی و رشته‌های مشابه.

در زمینه مدیریتی
۱. همکاری و مدیریت پژوهش‌های تحقیقاتی. ۲. تدوین استراتژی‌های اجرائی برنامه آموزشی.

۲. بیوتکنولوژیست
این افراد در شرکت‌های مواد غذایی، داروسازی یا صنعت کشاورزی و پزشکی برای شناسایی روش‌های بهبود خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و ژنتیکی محصولات مشغول به کار هستند.

۳. دانشمندان زیست شناسی
آن‌ها وظایف مرتبط با تحقیقات را انجام می‌دهند. در موسسات تحقیقاتی، آزمایشگاه‌های صنعتی و دانشگاه‌ها کار می‌کنند.

۴. تدریس
به عنوان استاد دانشگاه یا در دبیرستان‌ها به عنوان دبیر زیست شناسی کار می‌کنند.

۵. دانشمند خاک
کشاورزان و شرکت‌های کشاورزی برای بهبود باروری خاک و تقویت تولید مواد غذایی به کمک دانشمندان خاک نیاز دارند.

۶. سم شناسی
متخصصان سموم در شناسایی مایعات بدن و مواد موجود در بدن افراد مظنون یا قربانی هنگام وقوع جرم کمک می‌کنند. سم شناسان در مطب پزشک یا با اداره پلیس کار می‌کنند.

۷. قارچ شناس
یک قارچ شناس می‌تواند با شرکت‌های مواد غذایی و نوشیدنی یا شرکت‌های دارویی همکاری کند. متخصصان قارچ شناسی، خصوصیات بیوشیمیایی مواد غذایی و داروها را مطالعه کنند و به اقدامات لازم برای جلوگیری از مسمومیت قارچ‌ها و عفونت‌های موجود در آن محصولات کمک می‌کنند.

۸. تکنسین میدانی گیاه شناسی
به مطالعه‌ی رشد و نمو گیاهان پرداخته و به گرده افشانی آن‌ها کمک می‌کنند.

۹. متخصص بهداشت صنعتی:
در پیش بینی، ارزیابی و جلوگیری از بیماری‌هایی که ممکن است در اثر قرار گرفتن کارمندان در معرض سموم در محل کار باشد، فعالیت می‌کنند.

۱۰. متخصص ارتباطات بهداشتی
به اجتماعات در مورد مسائل بهداشتی، بیماری‌های واگیر دار، مدیریت بهداشت و زندگی سالم را آموزش می‌دهند.

۱۱. داروشناس
به سازماندهی و تجزیه و تحلیل نتایج آزمایشات بالینی از طرف شرکت‌های دارویی یا تحقیقی می‌پردازند.

۱۲. گیاه شناس
گیاه شناسی یکی از زمینه‌های مهم زیست شناسی است که شامل کاوش برنامه‌ها، شناسایی گونه‌های جدید، ارزیابی قطعات و کاربرد آن‌ها و تلاش برای حفظ گونه‌های گیاهی برای جلوگیری از انقراض است.

۱۳. متخصص تغذیه
برای مقابله با بیماری‌های مختلف به برنامه ریزی و سازماندهی وعده‌های غذایی و برنامه‌های غذایی می‌پردازد و به مردم در حفظ سلامت کامل کمک می‌کند.

۱۴. دانشمند حسی
در بخش تحقیق و توسعه (D و R) در شرکت‌های تولید مواد غذایی و دارویی فعالیت می‌کنند تا محصولات و بسته بندی‌ها را به روشی طراحی کنند که مورد سلیقه و توجه مصرف کنندگان قرار گیرد.

۱۵. تحلیل گر زیستی
در صنعت پزشکی به تحقیقات و تقویت دانش انسان در مورد موجودات زنده می‌پردازند. آن‌ها پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه‌ای برای جلوگیری از شیوع بیماری‌ها انجام می‌دهند.

۱۶. بازاریاب بیمه سلامت
۱۷. زیست شناس دریایی
به مطالعه موجودات دریایی و نحوه تعامل آن‌ها می‌پردازند و به حفاظت از گونه‌های دریایی در معرض خطر کمک می‌کنند.

۱۸. زیست شناسی سلولی
به تحقیق و مطالعه مولکول‌های سلولی، درک عملکرد آن‌ها و چگونگی کمک آن‌ها به سلامت انسان می‌پردازند.

۱۹. دستیار پزشک
به بیماران و پزشکان در تفسیر داروها و گزینه‌های مختلف درمانی کمک می‌کنند.

۲۰. مامولوژیست (پستاندار شناسی)
می‌توانند در باغ وحش‌ها، پارک‌های حیات وحش، آکواریوم‌ها و سایر مراکز حیات وحش مشغول به کار شوند.

۲۱. مشاور ژنتیک
با تجزیه و تحلیل DNA افراد به مشکلات انسانی ناشی از رخ دادن یا احتمال رخ دادن یک بیماری ژنتیکی در خانواده می‌پردازند.

۲۲. تحلیل گر DNA:
در آزمایشگاه‌های جرم، مراکز آزمایش تعیین هویت یا آزمایشگاه‌های پزشکی فعالیت می‌کنند.

۲۳. وکیل محیط زیست
به پیگرد قانونی یا دفاع از موارد نقض حق ثبت اختراع یا نقض مالکیت، آلودگی و سوء استفاده پزشکی می‌پردازند.

۲۴. اکولوژیست
به محافظت از انواع موجودات زنده می‌پردازند. در باغ وحش‌ها، آکواریوم‌ها و سازمان‌های محیط زیست کار می‌کنند.

۲۵. مهندسی فناوری نانو
در صنایع مختلف مانند تجهیزات پزشکی، خودرو سازی، گاز، پتروشیمی و… در قسمت آزمایشگاه مشغول به کار می‌شوند. به آزمایش آلاینده‌ها و ایجاد پودرهایی برای غنی سازی مواد غذایی و داروها می‌پردازند.

۲۶. اپیدمیولوژیست (همه گیر شناسی)
به مطالعه نحوه انتشار بیماری‌ها و عوامل بیماری‌زا، توزیع بیماری‌ها در زمان‌ها، مکان‌ها، نژادها یا فرهنگ‌های خاص یا هر عاملی که به سلامت مربوط است، می‌پردازند. اپیدمیولوژی اساس بسیاری از تحقیقات و یافته‌های پزشکی است.

۲۷. متخصص علم باغبانی
به رشد درختان و گیاهان ارتقا می‌بخشند.

۲۸. متخصص آرایشی و بهداشتی
به فرمولاسیون مختلف محصولات آرایشی و بهداشتی می‌پردازد.

۲۹. نویسنده پزشکی
به وبلاگ نویسان و شرکت‌های تولید کننده کمک می‌کنند تا مطالب مربوط به وب سایت‌ها یا توضیحات در مورد محصولات و خدمات آن‌ها را بنویسند.

۳۰. مهندسی ژنتیک گیاهان
به تولید گیاهان مقاوم به آفات گیاهی و خشکی و تولید گیاهان پر محصول می‌پردازند.

۳۱. متخصص خزنده شناسی (herpetologist)
به مطالعه رفتار خزندگان می‌پردازند و از آن‌ها محافظت می‌کنند.

۳۲. دانشمند پزشک قانونی:
کار آن‌ها بدست آوردن شواهد جسمی و بیولوژیکی برای تجزیه و تحلیل و بررسی جرم می‌باشد.

۳۳. مربی بهداشت:
به شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار به همراه یک سری مراقبت‌های بهداشتی درمانی می‌پردازند. در مدارس و مراکز بهداشت نیز می‌توانند کار کنند.

۳۴. پرستار
با داشتن مدرک زیست شناسی و گذراندن دوره‌ی BSN می‌توانند به عنوان پرستار در بیمارستان‌ها کار کنند.

۳۵. طبیعت شناس
به مطالعه استفاده از گیاهان برای اهداف دارویی می‌پردازند و از آن‌ها برای معالجه افراد بیمار استفاده می‌کنند.

(بازار کار جهانی زیست شناسی)

۳۶. مهندسی پزشکی (biomedical)
به ساخت و نگهداری تجهیزات و نیز ساخت ابزار‌های پزشکی برای کاربردهای پیشگیری، تشخیص و درمان می‌پردازند.

۳۷. تکنسین کنترل آفات
موجودات ناخواسته که در ساختمان‌ها یا اطراف آن باعث آلودگی می‌شوند، می‌توانند خطرات جدی برای ایمنی و سلامتی ایجاد کنند. وظیفه تکنسین کنترل آفات پاکسازی محیط از این گونه موجودات است.

۳۸. نمایندگی فروش دارویی
۳۹. بازرس غذا و دارو
۴۰. متخصص کنترل کیفیت
کنترل کیفیت بررسی محصولات و فرایندهای صنعتی، غذایی و… برای مطابق بودن با استانداردهای کیفیت ملی و بین المللی را در دست دارند.

۴۱. مربی بهداشت جنسی
به مردم شیوه‌های جنسی و تولید مثل سالم را آموزش می‌دهند.

۴۲. دستیار آزمایشگاه‌های جرم و جنایت
به دانشمندان پزشکی قانونی، پلیس و سم شناسان کمک می‌کنند.

۴۳. کارشناس تصفیه فاضلاب
۴۴. محقق اخلاق زیست پزشکی
با دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی همکاری می‌کنند تا در زمینه تحقیق، تجزیه و تحلیل و طراحی روش‌های حل مسائل اخلاقی در پزشکی و علوم به ویژه در رابطه به موضوعات زندگی و مرگ همکاری می‌کنند.

فعالیت ۵ صفحه ۱۳ فصل اول زیست دهم

فعالیت ۵

الف) در این فعّالیت با چگونگی اسمز از پرده‌ای با تراوایی نسبی آشنا می‌شوید.

وسایل و مواد لازم: ظرف شیشه‌ای (یا بشر) با دهانۀ کوچک، مقداری آب مقطر (یا آب جوشیدۀ سرد شده)، نی نوشابه‌خوری شفاف، تخم مرغ خام، مقداری خمیر بازی، قاشق فلزی

روش کار:

۱. ظرف شیشه‌ای را آب بریزید.

۲. با لبه قاشق، به انتهای مدور تخم­ مرغ آهسته ضربه بزنید و با ناخن تکۀ کوچکی به اندازۀ نوک انگشت از پوسته آهکی را جدا کنید. مراقب باشید که پردۀ نازک زیر پوسته آسیب نبیند.

۳. تخم مرغ را از انتهای مدور، روی ظرف شیشه ای قرار دهید طوری که انتهای آن با آب در تماس باشد.

۴. در طرف مقابل تخم مرغ، سوراخی به اندازه قطر نی ایجاد کنید و نی را تا ۲/۵ سانتیمتر درون سوراخ و غشای نازک زیر آن فرو ببرید.

۵. فضای بین نی و پوستۀ تخم مرغ را با خمیر بازی پر کنید.

۶. ظرف را یک شب در جای مناسبی قرار دهید و پس از آن، تغییرات درون نی را مشاهده کنید.

۷. مشاهده­‌های خود را یادداشت کنید، و در صورت امکان از آنها عکس تهیه کنید.

آب درون نی بالا می‌رود.

توضیح دهید چرا مایع درون نی حرکت می­‌کند؟

 زیرا پرده نازک زیر پوسته تخم‌مرغ مانند غشای نیمه‌تراوا عمل می‌کند. از آن‌جایی که فشار اسمزی آب درون بشر کم‌تر از فشار اسمزی درون تخم‌مرغ است. بنابراین جابجایی خالص آب به درون تخم مرغ بیشتر خواهد بود. نتیجه این ورود آب خالص به تخم مرغ را با حرکت مایع درون نی مشاهده می‌کنیم. ارتفاع آبی که درون نی بالا رفته معادل فشار اسمزی محلول تخم مرغ است که باعث توقف کامل اسمز می‌شود.

ب) اگر پوستی آهکی یک تخم مرغ را با قرار دادن آن در سرکه از بین ببریم و تخم مرغ بدون پوسته را یک­بار در آب مقطر و بار دیگر در محلول نمک غلیظ قرار دهیم، پیش بینی کنید چه تغییری در تخم مرغ ایجاد می‌­شود؟ با توجه به آنچه آموختید برای پیش بینی خود دلیل بیاورید.

اگر تخم‌مرغ بدون پوسته را درون آب مقطر قرار دهیم به علت آن که فشار اسمزی درون تخم مرغ بیشتر از فشار اسمزی محیط بیرون است، جابجایی حالص آب به درون تخم مرغ بیشتر است بنابراین تخم مرغ حجیم و پرآب می‌شود و اندازه تخم‌مرغ بزرگ می‌شود و حتی امکان دارد در دراز مدت غشا نازک آن پاره شود. اما اگر تخم‌مرغ بدون پوسته را در آب و نمک غلیظ قرار دهیم، به علت آن که فشار اسمزی آب و نمک بیش از تخم‌مرغ است‌، آب تخم‌مرغ را به خود کشیده، تخم‌مرغ چروکیده و کوچک می‌شود.

فعالیت ۶ صفحه ۱۶ فصل اول زیست دهم

فعالیت ۶

ساختار و کار انواع بافت‌های ماهیچه ای بدن را در یک جدول فهرست کنید.

بارم‌بندی زیست‌شناسی دهم ۱۴۰۳-۱۴۰۲

درس زیست‌شناسی ۱

ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام می‌شود.

ارزشیابی مستمر براساس فعالیت های گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود. این ارزشیابی براساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیت‌ها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحث های گروهی، پاسخ به پرسش‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود.

نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.

ارزشیابی پایانی در دو نوبت به صــورت آزمون کتبی انجام می‌شــود. در نوبت اول ۲۰ نمره از پنج فصــل اول کتاب (تا آخر گفتار ۲ فصل چهار، آخر صفحه ۶٠) است. در نوبت دوم پنج نمره به قسمت اول و ۱۵ نمره به قسمت دوم کتاب اختصاص دارد. بارم بندی فصل ها برای نوبت اول، دوم و شهریور مطابق جدول زیر پیشنهاد می‌شود.

توجه داشته باشید که طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوست های آخر کتاب در همه آزمونها ممنوع است.

با توجه به نهایی شدن به قسمت دوم جدول توجه شود: