پرسش‌های آزمون‌های نهایی گفتار اساس رفتار فصل رفتارهای جانوران

گفتار ۱: اساس رفتار

رفتار غریزی

۱- چگونه مشخص شد رفتار مراقبت مادری در موش اساس ژنی دارد؟ (دی ۱۳۹۷)

با ایجاد جهش در ژن B آن را غیرفعال کردند، موش‌های ماده‌ای که ژن‌های جهش یافته داشتند، ابتدا بچه موش‌های تازه متولد شده را وارسی کردند ولی بعد آنها را نادیده گرفتند و رفتار مراقبت نشان ندادند. (۰/۵)

۲- در مورد رفتارهای جانوران به پرسش­ زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۹)

چرا اساس رفتار غریزی در همه افراد یک گونه یکسان است؟

زیرا ژنی و ارثی است. (۰/۵)

۳- در مورد رفتارهای جانوران به پرسش‌ زیر پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۹)

رفتار مکیدن در شیرخواران نمونه‌ای از چه رفتاری است؟

غریزی (۰/۲۵)

یادگیری و رفتار

۴- درستی یا نادرستی عبارت‌ زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (دی ۱۳۹۸)

رفتار نوک زدن جوجه کاکایی به منقار والد یک رفتار غریزی است که به طور کامل هنگام تولد در جانور ایجاد شده است.

نادرست (۰/۲۵)

خوگیری (عادی شدن)

۵- هر مورد زیر مربوط به کدام نوع یادگیری است؟ (خرداد ۱۳۹۸)

جانور با چشم پوشی از محرک‌های بی‌­اهمیت، انرژی خود را برای انجام فعالیت‌­های حیاتی حفظ می‌کند.

خوگیری (عادی شدن) (۰/۲۵)

۶- در ستون “الف” جدول زیر مثالی از انواع یادگیری زده شده است. مورد ستون “الف” با یکی از موارد ستون “ب” ارتباط منطقی دارد. آن را پیدا کنید. (در ستون “ب” یک مورد اضافه است). (دی ۱۴۰۱)

۱- ب (خوگیری) (۰/۲۵)

۷- دربارۀ رفتارهای جانوران به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۴۰۱)

دو ویژگی محرک‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد یادگیری خوگیری در جانور شوند را بنویسید.

محرک تکراری که سود یا زیانی برای آن ندارد (به محرک‌های بی­‌اهمیت نیز نمره تعلق می‌گیرد) (۰/۵)

۸- در مورد زیر، نوع یادگیری را مشخص کنید. (دی ۱۴۰۰)

پاسخ جانور به یک محرک تکراری که سود یا زیانی برای آن ندارد، کاهش پیدا می‌کند و جانور می‌آموزد به برخی محرک‌ها پاسخ ندهد.

خوگیری (۰/۲۵)

۹- در رابطه با رفتارهای جانوران به پرسش­ زیر پاسخ دهید: (شهریور ۱۴۰۰)

اهمیت یادگیری خوگیری (عادی شدن) در چیست؟

خوگیری موجب می­‌شود جانور با چشم پوشی از محرک‌­های بی‌­اهمیت، انرژی خود را برای انجام فعالیت­‌های حیاتی حفظ کند. (۰/۵)

۱۰- به سؤال زیر دربارۀ رفتارهای جانوران پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۸)

رفتار خوگیری (عادی شدن) در جانوران چه فایده‌ای برای آنها دارد؟

جانور با چشم پوشی از محرک‌های بی­‌اهمیت، انرژی خود را برای انجام فعالیت‌های حیاتی حفظ کند. (۰/۵)

۱۱- علت مورد زیر را بنویسید. (دی ۱۳۹۹)

کلاغ‌ها، با وجود مترسک درون مزرعه، به آن حمله می‌کنند.

پاسخ جانور به یک محرک تکراری که سود یا زیانی برای آن ندارد، کاهش پیدا می­‌کند و جانور می‌­آموزد به برخی محرک­‌ها پاسخ ندهد که به این نوع یادگیری، خوگیری می­‌گویند. (۰/۵)

فعالیت ۱:

الف) شکل روب­رو یادگیری خوگیری را نشان می­‌دهد. آن را توضیح دهید.

 

پاسخ جانور به یک محرک تکراری که سود یا زیانی برای آن ندارد، کاهش پیدا می‌­کند و جانور می­‌آموزد به برخی محرک­‌ها پاسخ ندهد که به این نوع یادگیری، خوگیری می­‌گویند.

ب) در برخی کشتزارها قوطی­های فلزی را به مترسک آویزان می‌­کنند، این کار چه فایده‌­ای دارد؟

 برای این که مترسک یک محرک تکراری بدون زیان تلقی نشود و جانوران حمله کننده به مزرعه، رفتار خوگیری نداشته باشند. به عبارت دیگر قوطی‌های فلزی آویزان شده به مترسک با وزش باد تکان می‌خورند و صدا ایجاد می‌کنند بنابراین کلاغ­‌ها، مترسک را برای بقای خود خطرناک تشخیص می­‌دهند و حمله به مزرعه را تکرار نمی‌کنند.

۱۲- نوع یادگیری در مثال­ زیر را بنویسید. (خرداد ۱۴۰۰)

پرندگان به حضور مداوم مترسک در مزرعه پاسخ نمی‌دهند.

عادی شدن (خوگیری) (۰/۲۵)

شرطی شدن کلاسیک

۱۳- در مورد زیر، نوع یادگیری را مشخص کنید. (دی ۱۳۹۸)

در آزمایش پاولوف، بزاق سگ با شنیدن صدای زنگ ترشح می‌شد.

شرطی شدن کلاسیک (۰/۲۵)

۱۴- در مورد رفتارهای جانوران به پرسش­ زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۹)

محرک شرطی و محرک طبیعی در آزمایش پاولوف را بنویسید.

محرک شرطی: صدای زنگ (۰/۲۵) و محرک طبیعی: غذا (۰/۲۵)

یادگیری و رفتار: شرطی شدن فعال

۱۵- مورد زیر مربوط به کدام نوع یادگیری است؟ (خرداد ۱۳۹۸)

جانور می‌آموزد بین رفتار خود با پاداش یا تنبیهی که دریافت می‌کند، ارتباط برقرار کرده و در آینده رفتاری را تکرار یا از انجام آن خودداری می‌کند.

شرطی شدن فعال یا یادگیری با آزمون و خطا (۰/۲۵)

۱۶- در جدول زیر، مورد ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط منطقی دارد. آن‌ را پیدا کنید. (در ستون «ب» یک مورد اضافه است) (شهریور ۱۳۹۸)

۱- شرطی شدن فعال (آزمون و خطا) (۰/۲۵)

۱۷- در رابطه با رفتارهای جانوران به پرسش­ زیر پاسخ دهید: (شهریور ۱۴۰۰)

پرنده‌ای که پروانه مونارک را بلعیده و دچار تهوع شده است بعد از چندین بار تجربه این حشره را نمی­‌خورد. بر اساس یادگیری شرطی این رفتار را توضیح دهید.

براساس یادگیری شرطی شدن فعال، احساس مزه نامطلوب که به تهوع پرنده منجر می‌شود، تنبیهی است که با تکرار آن، پرنده می‌آموزد از خوردن این پروانه‌ها اجتناب کند. (۰/۵)

۱۸- در ستون “الف” جدول زیر مثالی از انواع یادگیری زده شده است. مورد ستون “الف” با یکی از موارد ستون “ب” ارتباط منطقی دارد. آن را پیدا کنید. (در ستون “ب” یک مورد اضافه است). (دی ۱۴۰۱)

۱- ب) شرطی شدن فعال (۰/۲۵)

۱۹- در مورد زیر، نوع یادگیری را مشخص کنید. (دی ۱۴۰۰)

پرنده‌ای که پروانه مونارک را بلعیده و دچار تهوع شده است، پس از چنین تجربه‌هایی می‌آموزد که، این حشره را نباید بخورد.

شرطی شدن فعال (۰/۲۵)

۲۰- دربارۀ رفتارهای جانوران به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۴۰۱)

در پرنده‌ای که یک­بار با بلعیدن پروانه مونارک دچار تهوع شده است و دفعات بعد از خوردن آن پرهیز می‌کند،  چه نوع یادگیری ایجاد شده است؟

یادگیری شرطی شدن فعال (یادگیری با آزمون و خطا) (۰/۲۵)

حل مسئله

۲۱- مورد زیر مربوط به کدام نوع یادگیری است؟ (خرداد ۱۳۹۸، شهریور ۱۳۹۹ و دی ۱۴۰۰)

جانور بین تجربه‌های گذشته و موقعیت جدید ارتباط برقرار می‌کند و آگاهانه برنامه­‌ریزی می‌کند.

حل مسئله (۰/۲۵)

۲۲- نوع یادگیری در مثال­ زیر را بنویسید. (خرداد ۱۴۰۰)

شامپانزه‌ها از تکه­‌های چوب یا سنگ به شکل سندان یا چکش استفاده می‌کنند تا پوستۀ سخت میوه­‌ها را بشکنند.

حل مسئله (۰/۲۵)

۲۳- با توجه به توضیحات داده شده، نوع یادگیری مورد نظر را بنویسید. (دی ۱۳۹۷)

الف) حل مسئله (۰/۲۵)

۲۴- در جدول زیر، مورد ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط منطقی دارد. آن‌ را پیدا کنید. (در ستون «ب» یک مورد اضافه است) (شهریور ۱۳۹۸)

۱- حل مسئله (۰/۲۵)

۲۵- در ستون “الف” جدول زیر مثالی از انواع یادگیری زده شده است. مورد ستون “الف” با یکی از موارد ستون “ب” ارتباط منطقی دارد. آن را پیدا کنید. (در ستون “ب” یک مورد اضافه است). (دی ۱۴۰۱)

۱- الف) حل مسئله (۰/۲۵)

۲۶- در مورد زیر، نوع یادگیری را مشخص کنید. (دی ۱۳۹۸)

کلاغ با جمع کردن نخ، تکه گوشتی که به انتهای آن آویزان است را به دست می‌آورد.

حل مسئله (۰/۲۵)

۲۷- رفتار جانوری زیر به کدام نوع از انواع یادگیری مربوط است؟ (خرداد ۱۴۰۱)

کلاغ هر بار بخشی از نخ را با منقار خود بالا می‌کشد و پنجه‌ی پای خود را روی آن قرار داده و سرانجام به گوشت دست ییدا می‌کند.

حل مسئله (۰/۲۵)

۲۸- در عبارت زیر جای خالی را با کلمه مناسب کامل کنید. (شهریور ۱۴۰۱)

بالا کشیدن تکه گوشت آویزان به نخ، توسط کلاغ، مثالی از رفتار ……………………. است.

حل مسئله (۰/۲۵)

نقش‌­پذیری

۲۹- در مورد زیر، نوع یادگیری را مشخص کنید. (دی ۱۴۰۰)

جوجه غازها پس از بیرون آمدن از تخم، نخستین جسم متحرکی را که می‌بینند، دنبال می‌کنند.

نقش‌­پذیری (۰/۲۵)

۳۰- برای کامل کردن عبارت زیر، از بین کلمات داخل پرانتز، کلمۀ مناسب را انتخاب کنید. (شهریور ۱۴۰۱)

نقش، ­پذیری جوجه غازها طی چند (ساعت – روز) پس از خروج از تخم رخ می‌دهد.

ساعت (۰/۲۵)

۳۱- در جدول زیر، مورد ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط منطقی دارد. آن‌ را پیدا کنید. (در ستون «ب» یک مورد اضافه است) (شهریور ۱۳۹۸)

۱- نقش­‌پذیری (۰/۲۵)

۳۲- با توجه به توضیحات داده شده، نوع یادگیری موردنظر را بنویسید. (دی ۱۳۹۷)

الف) نقش‌­پذیری (۰/۲۵)

۳۳- در مورد رفتارهای جانوران به پرسش­ زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۴۰۰)

در رفتار نقش‌­پذیری جوجه غازها، عامل شناخت جسم، به عنوان مادر چیست؟ 

جسم متحرک (۰/۲۵)

۳۴- مورد زیر مربوط به کدام نوع یادگیری است؟ (خرداد ۱۳۹۸ و دی ۱۳۹۹)

در دوره مشخصی از زندگی جانور انجام می‌شود.

نقش­‌پذیری (۰/۲۵)

۳۵- رفتار جانوری زیر به کدام نوع از انواع یادگیری مربوط است؟ (خرداد ۱۴۰۱)

بره‌هایی که مادر خود را از دست داده‌اند به دنبال پرورش دهنده‌ی خود به راه افتاده و تمایلی برای ارتباط با گوسفند‌های دیگر نشان نمی‌دهند.

نقش‌پذیری (۰/۲۵)

برهم کنش غریزه و یادگیری

۳۶- در جدول زیر، مورد ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط منطقی دارد. آن‌ را پیدا کنید. (در ستون «ب» یک مورد اضافه است) (شهریور ۱۳۹۸)

۱- خوگیری (عادی شدن) (۰/۲۵)

۳۷- با توجه به توضیحات داده شده، نوع یادگیری موردنظر را بنویسید. (دی ۱۳۹۷)

الف) خوگیری (عادی شدن) (۰/۲۵)

۳۸- در مورد رفتارهای جانوران به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۸)

عدم انقباض بازوهای شقایق دریایی در پاسخ به حرکت مداوم آب، مثالی از کدام یادگیری است؟  

خوگیری (عادی شدن) (۰/۲۵)

۳۹- رفتار جانوری زیر به کدام نوع از انواع یادگیری مربوط است؟ (خرداد ۱۴۰۱)

شقایق دریایی به حرکت مداوم آب، بازوهای خود را منقبض نمی‌کند.

عادی شدن یا خوگیری (۰/۲۵)

۴۰- در مورد زیر، نوع یادگیری را مشخص کنید. (دی ۱۳۹۸)

رام­‌کنندگان جانوران، انجام حرکات نمایشی در سیرک را به آنها می‌آموزند.

شرطی شدن فعال (آزمون و خطا) (۰/۲۵)

بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم